ผู้เชี่ยวชาญชี้แม้กบฏวากเนอร์จบไว แต่ก็สั่นคลอนอำนาจปูตินครั้งใหญ่

เอพี - แม้การท้าทายครั้งใหญ่ที่สุดที่ปูตินเคยเผชิญในช่วงกว่า 2 ทศวรรษจบลงด้วยดี หลังพริโกซินบรรลุข้อตกลงกับเครมลินกะทันหัน ยอมถอนกำลังที่จ่อบุกมอสโกและเนรเทศตัวเองไปอยู่เบลารุส แต่ผู้เชี่ยวชาญบางคนชี้ว่า เหตุการณ์นี้ทำให้ผู้นำรัสเซียดูอ่อนแอด้อยค่า และอาจช่วยให้สถานการณ์ของรัฐบาล และกองทัพยูเครนผ่อนคลายลง

จอห์น เฮิร์บสต์ อดีตเอกอัครราชทูตอเมริกันประจำยูเครน ชี้ว่า เหตุการณ์นี้ทำให้ปูตินดูอ่อนแอด้อยค่า โดยระบุในบทความที่เขียนให้กลุ่มคลังสมอง แอตแลนติก เคาน์ซิล ว่า แรงจูงใจในการก่อกบฏของพริโกซินอาจมาจากข้อเรียกร้องของกระทรวงกลาโหมที่ปูตินเห็นดีด้วย ซึ่งกำหนดให้บริษัททหารรับจ้างเอกชนต้องเซ็นสัญญากับกระทรวงฯ ภายในวันที่ 1 กรกฎาคม แต่พริโกซินไม่ยินยอม

เบน แบร์รี นักวิชาการอาวุโสด้านสงครามภาคพื้นดินของสถาบันระหว่างประเทศเพื่อการศึกษายุทธศาสตร์ ชี้ว่า เหตุการณ์นี้จะทำให้รัฐบาลและกองทัพยูเครนผ่อนคลายลงอย่างมาก เพราะแม้ตกลงกับพริโกซินได้ แต่สถานะของปูตินอาจถูกบ่อนทำลายลง

ทางด้านอเมริกาเผยว่า ได้รับข่าวกรองที่ระบุว่า พริโกซินเตรียมกำลังใกล้ชายแดนรัสเซียมาระยะหนึ่งแล้ว โดยแหล่งข่าวคนหนึ่งเผยว่า ผู้นำรัฐสภาสหรัฐฯ ได้รับฟังบรรยายสรุปเรื่องนี้ตั้งแต่ต้นสัปดาห์ที่ผ่านมา ส่วนทางฝั่งยูเครนหวังว่า ศึกภายในรัสเซียอาจเป็นโอกาสอันดีที่เคียฟจะชิงดินแดนที่สูญเสียไปคืน

ประธานาธิบดีโวโลดิมีร์ เซเลนสกี แถลงเมื่อคืนวันเสาร์ หรือไม่นานก่อนที่พริโกซินจะประกาศล่าถอยว่า ความเคลื่อนไหวของวากเนอร์เปิดเผยจุดอ่อนของเครมลิน และทำให้โจร ทหารรับจ้าง และมหาเศรษฐีเห็นว่าการยึดเมืองต่างๆ และอาจรวมถึงคลังแสงในรัสเซียง่ายดายเพียงใด

การปฏิวัติช่วงสั้นๆ โดยทหารรับจ้างของวากเนอร์ กรุ๊ป ภายใต้การนำของเยฟเกนี พริโกซิน ที่สามารถเข้าควบคุมกองบัญชาการทหารในเมืองรอสตอฟ-ออน-ดอน ที่อยู่ห่างจากมอสโกกว่า 1,000 กิโลเมตร และเป็นศูนย์บัญชาการรบในยูเครนโดยปราศจากการขัดขวาง ถือเป็นความเสี่ยงใหญ่หลวงสำหรับกองกำลังของรัฐบาลรัสเซีย

สื่อรัสเซียรายงานว่า เฮลิคอปเตอร์และเครื่องบินสื่อสารทางทหารของรัสเซียหลายลำถูกวากเนอร์ยิงตก ขณะที่กระทรวงกลาโหมไม่ได้แสดงความคิดเห็นเรื่องนี้

ภายใต้ข้อตกลงที่ดมิทรี เพสคอฟ โฆษกเครมลินประกาศเมื่อวันเสาร์ (24 มิ.ย.) พริโกซินยินดีย้ายไปเบลารุสที่สนับสนุนการบุกยูเครนของรัสเซีย และรัฐบาลยกเลิกข้อหาก่อการกบฏต่อพริโกซิน รวมทั้งไม่ดำเนินคดีกับนักรบวากเนอร์ที่ร่วมก่อกบฏครั้งนี้ ส่วนพวกที่ไม่ได้เข้าร่วมได้รับข้อเสนอให้ทำข้อตกลงกับกระทรวงกลาโหมรัสเซีย

ก่อนหน้านั้น ประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูติน ประกาศลงโทษผู้อยู่เบื้องหลังการลุกฮือของกลุ่มติดอาวุธที่นำโดยผู้ที่ตนเองเคยให้การอุปถัมภ์ ระหว่างการปราศรัยถ่ายทอดทางทีวีทั่วประเทศ ประมุขเครมลินระบุว่า พวกกบฏ “ทรยศและขายชาติ”

เพสคอฟอธิบายเหตุผลที่ปล่อยพริโกซินและทหารรับจ้างไปโดยไม่ลงโทษว่า ปูตินมีเป้าหมายสูงสุดในการหลีกเลี่ยงการนองเลือดและการเผชิญหน้าภายในซึ่งไม่อาจคาดเดาผลลัพธ์ได้

มอสโกปักหลักตั้งรับกองกำลังวากเนอร์ด้วยการส่งทหารติดอาวุธตั้งจุดตรวจรถหุ้มเกราะและนักรบชานเมืองทางใต้ รวมทั้งถอนทหารเชชเนีย 3,000 นาย จากยูเครนไปยังมอสโกเมื่อเช้าวันเสาร์

ขณะเดียวกัน จากการเปิดเผยของพริโกซิน กองกำลังวากเนอร์เตรียมพร้อมอยู่ห่างจากมอสโกแค่ 200 กิโลเมตร แต่หลังจากบรรลุข้อตกง พริโกซินประกาศถอนกำลังกลับค่ายในยูเครนเพื่อหลีกเลี่ยงการนองเลือดในรัสเซีย

ทั้งนี้ พริโกซินเรียกร้องให้ปลดเซียร์เก ชอยกู รัฐมนตรีกลาโหมที่เขาวิจารณ์มาตลอดว่า ละเมิดเงื่อนไขกับวากเนอร์ในการส่งทหารรับจ้างร่วมรบในยูเครน วันศุกร์ (23) เขากล่าวหาว่า พล อ.วาเลรี เจอราสิมอฟ ประธานเสนาธิการทหาร สั่งการภายหลังหารือกับชอยกูให้กองกำลังรัสเซียโจมตีค่ายวากเนอร์ในยูเครนด้วยจรวด เฮลิคอปเตอร์ติดอาวุธ และปืนใหญ่ ทำให้ทหารรับจ้างของวากเนอร์ล้มตายจำนวนมาก แต่กระทรวงกลาโหมรัสเซียยืนยันว่า ไม่ได้โจมตีค่ายของวากเนอร์

ภายหลังบรรลุข้อตกลงยุติความตึงเครียด วิดีโอจากรอสตอฟ-ออน-ดอนที่เผยแพร่บนแอปรับส่งข้อความของรัสเซีย เผยให้เห็นผู้คนส่งเสียงเชียร์ขณะที่กองกำลังวากเนอร์เคลื่อนออกจากเมือง และหลายคนเข้าไปจับไม้จับมือพริโกซินที่ขับเอสยูวีนำหน้ารถบรรทุกคันใหญ่

ทั้งนี้ วากเนอร์มีบทบาทสำคัญในสงครามยูเครน โดยสามารถยึดเมืองบัคมุตทางตะวันออกซึ่งเป็นสมรภูมิที่นองเลือดที่สุด ทว่า พริโกซินกล่าวหาผู้นำทางทหารของรัสเซียไร้ความสามารถและไม่ยอมส่งกระสุนให้กองกำลังของตน พริโกซินยังมีความสัมพันธ์ยาวนานกับปูติน และเคยได้สัญญาจัดเลี้ยงในเครมลินอันเป็นที่มาของสมญานาม “เชฟของปูติน”