องค์การการค้าโลก (WTO) ในวันอังคาร (15 ก.ย.) พบสหรัฐฯ ละเมิดกฎระเบียการค้าระหว่างประเทศ จากการกำหนดมาตรการรีดภาษีมูลค่าหลายแสนล้านดอลลาร์ ในสงครามการค้ากับจีนของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ คำตัดสินที่กระตุ้นความเดือดดาลจากวอชิงตัน
รัฐบาลของทรัมป์บอกว่ามาตรการรีดภาษีที่กำหนดบังคับใช้เมื่อ 2 ปีก่อน ต่อสินค้านำเข้าจากจีนมูลค่ามากกว่า 200,000 ล้านดอลลาร์ มีความชอบธรรม เพราะว่าจีนขโมยทรัพย์สินทางปัญญาและบีบบังคับบริษัทต่างๆของสหรัฐฯ ให้ถ่ายโอนเทคโนโลยีเพื่อเข้าถึงตลาดจีน
อย่างไรก็ตาม คณะอนุญาโตตุลาการ 3 รายขององค์การการค้าโลก บอกว่ามาตรการรีดภาษีของสหรัฐฯ ละเมิดกฎระเบียบการค้า เพราะว่าบังคับใช้กับจีนเพียงชาติเดียว และอยู่เหนืออัตราสูงสุดที่สหรัฐฯ เคยตกลง ขณะเดียวกัน ณ เวลานั้น วอชิงตันเองก็ไม่เคยให้คำชี้แจงอย่างเพียงพอว่าทำไมมาตรการดังกล่าวถึงมีความชอบธรรม
“รายงานจากคณะอนุญาโตตุลาการชุดนี้ เป็นเครื่องยืนยันในสิ่งที่ทางรัฐบาลประธานาธิบดีทรัมป์พูดมาตลอด 4 ปีว่า องค์การการค้าโลกไม่ดำเนินการอย่างเพียงพอต่อแนวทางปฏิบัติด้านเทคโนโลยีที่เป็นอันตรายของจีน” โรเบิร์ต ไลท์ไฮเซอร์ ผู้แทนการค้าสหรัฐฯกล่าวตอบโต้คำตัดสินขององค์การการค้าโลก
ในส่วนของกระทรวงพาณิชย์ของจีนระบุว่าปักกิ่งสนับสนุนระบบการค้าพหุภาคี เคารพกฎระเบียบและคำตัดสินขององค์การการค้าโลก และหวังว่าวอชิงตันจะทำแบบเดียวกัน
คำตัดสินขององค์การการค้าโลกจะส่งผลทันทีแต่แค่เล็กน้อยต่อมาตรการรีดภาษีของสหรัฐฯ เนื่องจากมันเป็นแค่จุดเริ่มต้นของกระบวนการทางกฎหมายหนึ่งซึ่งจะใช้เวลานานหลายปี ซึ่งท้ายที่สุดแล้วอาจนำไปสู่การที่องค์การการค้าโลกอนุมัติให้จีนใช้มาตรการตอบโต้ หากพวกเขายืนตามคำตัดสินเดิม ความเคลื่อนไหวที่จีนดำเนินการด้วยตนเองไปแล้ว
ดูเหมือนว่าสหรัฐฯ จะอุทธรณ์คำตัดสินของวันอังคาร (15 ก.ย.) ซึ่งอาจผลักคดีกลายเป็นโมฆะ เนื่องจากอเมริกาขัดขวางการแต่งตั้งอนุญาโตตุลาการรายใหม่ขององค์กรอุทธรณ์ (Appellate Body) แห่งองค์การการค้าโลก ทำให้กระบวนการพิจารณาข้อพิพาทต่างๆ หยุดชะงักเพราะไม่ครบองค์ประชุม
คณะอนุญาโตตุลาการขององค์การการค้าโลกทราบดีว่ากำลังก้าวเข้าสู่ประเด็นร้อนระหว่าง 2 ชาติ จึงเน้นว่าพวกเขาพิจารณาเพียงมาตรการต่างๆ ของสหรัฐฯ และไม่ได้พิจารณามาตรการแก้เผ็ดของจีน เนื่องจากวอชิงตันไม่ได้ยื่นคัดค้านต่อองค์การการค้าโลก
ทางคณะอนุญาโตตุลาการแนะนำสหรัฐฯ ให้ใช้มาตรการรีดภาษีของพวกเขาให้สอดคล้องกับพันธสัญญา แต่ก็สนับสนุนทั้งสองฝ่ายหาทางคลี่คลายข้อพิพาทโดยรวม
ระหว่างสงครามการค้ากับปักกิ่งที่ยืดเยื้อกว่า 2 ปี ทรัมป์ขู่รีดภาษีสินค้านำเข้าจากจีนเกือบทั้งหมด คิดเป็นมูลค่ามากกว่า 500,000 ล้านดอลลาร์ ก่อนทั้งสองประเทศจะลงนามในข้อตกลงการค้าเฟส 1 ในเดือนมกราคม อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันมาตรการรีดภาษีเพิ่มเติมสินค้านำเข้าจากจีนบางส่วนยังคงบังคับใช้อยู่ คิดเป็นมูลค่าราวๆ 370,000 ล้านดอลลาร์ และจากข้อมูลของศุลกากรสหรัฐฯ พบว่านับตั้งแต่เดือนกรกฏาคม 2018 มีการเรียกเก็บภาษีไปแล้วถึง 62,160 ล้านดอลลาร์
ทรัมป์ให้คำจำกัดความองค์การการค้าโลกว่า “น่าขยะแขยง” และลำเอียงเข้าข้างจีน พร้อมขู่บ่อยครั้งว่าจะถอนตัว
ระหว่างเดินทางออกจากทำเนียบขาว เพื่อไปรณรงค์หาเสียงเลือกตั้ง ทรัมป์บอกว่าเขาเป็นต้องทำอะไรบางอย่างกับองค์การการค้าโลก เพราะวาองค์กรแห่งนี้ปล่อยให้จีนลงมือฆาตกรรมแล้วหลบหนีลอยนวล ทรัมป์ระบุว่าเขาจำเป็นต้องตรวจสอบคำตัดสินอย่างละเอียด แต่บอกว่า “ผมไม่ใช่แฟนพันธุ์แท้ขององค์การการค้าโลก นั่นคือสิ่งที่ผมบอกได้ในตอนนี้”
คำตัดสินของคณะอนุญาโตตุลาการ อาจกระตุุ้นให้ ทรัมป์ ถอนสหรัฐฯ พ้นจากองค์การการค้าโลก หรือตอกย้ำข้อโต้เถียงของสหรัฐฯที่ต้องการให้ปฏิรูปองค์กรการค้าแห่งนี้ที่ตั้งขึ้นมานานกว่า 25 ปีแล้ว ตามความเห็นของมาร์กาเรต เชคูตา อดีตเจ้าหน้าที่ประจำสำนักงานผู้แทนการค้าสหรัฐฯ
ก่อนหน้านี้ ทรัมป์ ซึ่งมักวิพากษ์วิจารณ์สถาบันพหุภาคีต่างๆ ได้ถอนสหัฐฯออกจากองค์การการศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) และมีแผนถอนตัวออกจากองค์การอนามัยโลกเช่นกัน
(ที่มา : รอยเตอร์)
