โอบามากดดันผู้นำจีนกรณีทะเลพิพาท มังกรสวนกลับแนะเลิกสองมาตรฐาน

เอเจนซีส์ – "โอบามา" เรียกร้องจีนยึดมั่นหน้าที่ทางกฎหมายกรณีทะเลจีนใต้ พร้อมย้ำความมุ่งมั่นของอเมริกาที่มีต่อพันธมิตรในเอเชีย ด้านสียืนกรานปักกิ่งจะเดินหน้าปกป้องอธิปไตยและสิทธิทางทะเลเหนือทะเลจีนใต้ต่อไป พร้อมกันนี้กระทรวงต่างประเทศจีนยังออกแถลงการณ์เรียกร้องวอชิงตันเลิก “สองมาตรฐาน” กรณีทะเลจีนใต้ รวมถึงแสดงบทบาทอย่างสร้างสรรค์ในการส่งเสริมสันติภาพและเสถียรภาพในภูมิภาค

ประธานาธิบดี บารัค โอบามาของสหรัฐฯ พร้อมตัวแทน พบกับประธานาธิบดี สี จิ้นผิง ของจีนนาน 4 ชั่วโมงเมื่อวันเสาร์ (3) ก่อนที่ผู้นำสองประเทศจะหารือกันเป็นการส่วนตัวระหว่างการเดินเล่นยามค่ำรอบทะเลสาบตะวันตกในเมืองหางโจว ซึ่งเป็นสถานที่จัดประชุม G20 ที่เริ่มต้นขึ้นในวันอาทิตย์ (4) และคาดว่าจะถูกครอบงำโดยสถานการณ์ตึงเครียดเกี่ยวกับข้อพิพาทในทะเลจีนใต้

จีนในฐานะเจ้าภาพต้องการให้การประชุม ซึ่งเป็นงานสำคัญที่สุดของปีนี้ ดำเนินไปอย่างราบรื่นขณะที่ตนเองกำลังเสริมสร้างสถานะบนเวทีโลก และต้องการหลีกเลี่ยงความรุนแรงจากประเด็นขัดแย้งยาวเป็นหางว่าวกับวอชิงตัน

โอบามาที่เหลือเวลาในทำเนียบขาวอีกเพียง 5 เดือน ต้องการผลักดันนโยบายการมุ่งเน้นเอเชียมากขึ้นเพื่อกำหนดแนวทางสำหรับผู้นำอเมริกาคนต่อไปที่จะมาจากการเลือกตั้งในวันที่ 8 พฤศจิกายน ซึ่งจะเข้ารับตำแหน่งวันที่ 20 มกราคม ปีหน้า

ผู้นำสหรัฐฯ ลงทุนมหาศาลในการพัฒนาความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดกับประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เพื่อรับประกันกับพันธมิตรที่กังวลเกี่ยวกับอิทธิพลทางเศรษฐกิจและการทหารของพญามังกร

หลังพบกับสีและเจ้าหน้าที่ระดับสูงของจีน โอบามาย้ำความสำคัญที่จีนจะต้องปฏิบัติหน้าที่ตามสนธิสัญญาทางทะเลระหว่างประเทศในกรณีพิพาทด้านอธิปไตยในทะเลจีนใต้

ทั้งนี้ เมื่อเดือนกรกฎาคม ศาลอนุญาโตตุลาการถาวรที่กรุงเฮกตัดสินว่า จีนไม่มีกรรมสิทธิ์เหนือทะเลจีนใต้ และละเมิดสิทธิ์ของฟิลิปปินส์ที่เป็นผู้ร้องเรียนภายใต้อนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทางทะเล

ปักกิ่งปฏิเสธคำตัดสินและกล่าวหาอเมริกาว่าก่อกวนให้เกิดสถานการณ์ตึงเครียดในทะเลจีนใต้ ซึ่งจีนมีกรณีพิพาทด้านดินแดนกับเวียดนาม ฟิลิปปินส์ มาเลเซีย บรูไน และไต้หวัน

ถึงกระนั้น สีก็ยังบอกกับโอบามาว่าจีนจะยืนหยัดแก้ไขข้อพิพาทอย่างสันติผ่านการหารือกับคู่กรณีที่เกี่ยวข้องโดยตรง รวมทั้งเรียกร้องให้วอชิงตันรับบทบาทในการส่งเสริมสันติภาพและเสถียรภาพในเอเชียอย่างสร้างสรรค์

หลังการพบปะของสองผู้นำ ทำเนียบขาวออกแถลงการณ์ยาวเหยียดผิดปกติระบุว่า โอบามาย้ำอเมริกาจะร่วมมือกับทุกประเทศในเอเชียเพื่อสนับสนุนหลักการของกฎหมายระหว่างประเทศ การค้าที่ถูกต้องตามกฎหมายโดยไร้อุปสรรค และเสรีภาพในการเดินเรือและการบิน

ทางด้านกระทรวงต่างประเทศจีนออกแถลงการณ์ว่า อเมริกาควรยุติ “การดำเนินการสองมาตรฐานเกี่ยวกับทะเลจีนใต้” และรับบทบาทอย่างสร้างสรรค์ในการรักษาสันติภาพและเสถียรภาพภายในภูมิภาค”

นอกจากนั้น ทำเนียบขาวยังระบุว่า การเยือนหางโจว ซึ่งเป็นการร่วมประชุมสุดยอด G20 ครั้งสุดท้าย รวมทั้งน่าจะเป็นโอกาสสุดท้ายที่โอบามาจะได้พบกับประมุขจีนนั้น ผู้นำสหรัฐฯ ได้ย้ำถึงความจำเป็นสำหรับ “สภาพแวดล้อมการค้าและการลงทุนที่เปิดกว้าง” และ “ความจำเป็นที่จีนจะต้องปกป้องเสรีภาพทางศาสนาของพลเมืองทั้งหมด”

ทั้งนี้ จีนปฏิเสธเสียงวิจารณ์เกี่ยวกับปัญหาการละเมิดสิทธิมนุษยชนของตน และอ้างว่า ได้ช่วยเหลือประชาชนนับล้านให้หลุดพ้นจากความยากจน

ความสัมพันธ์ของสองประเทศยังตึงเครียดจากประเด็นไซเบอร์ที่ครอบคลุมตั้งแต่ความกังวลเกี่ยวกับการเจาะระบบและการสอดแนม ไปจนถึงนโยบายเทคโนโลยีสารสนเทศของจีนที่บริษัทต่างชาติกังวลว่า อาจจำกัดการดำเนินงานของตนในแดนมังกร

การเยือนของโอบามายังเริ่มต้นอย่างขลุกขลักเมื่อเจ้าหน้าที่จีนโต้เถียงอย่างมีอารมณ์กับซูซาน ไรซ์ ที่ปรึกษาด้านความมั่นคงแห่งชาติของโอบามา ที่สนามบิน และยังตะคอกใส่ผู้ช่วยฝ่ายประชาสัมพันธ์ของอเมริกา

แม้โอบามาและสีพยายามแสดงท่าทีร่วมมือ ด้วยการตกลงอย่างเป็นทางการในการเข้าร่วมข้อตกลงจำกัดการปล่อยก๊าซเรือนกระจำ แต่หลังจากนั้นทั้งคู่ก็กลับมาแข็งกร้าวใส่กันต่อในประเด็นตึงเครียด เช่น สีบอกโอบามาว่า จีนคัดค้านการติดตั้งระบบป้องกันภัยขีปนาวุธของอเมริกาในเกาหลีใต้เพื่อช่วยป้องกันภัยคุกคามด้านนิวเคลียร์ของเกาหลีเหนือ

ประมุขจีนยังบอกผู้นำสหรัฐฯ ว่าจีนและอเมริกามีความรับผิดชอบในการทำให้การประชุม G20 ประสบความสำเร็จ และอัดฉีดแรงส่งให้เศรษฐกิจโลกควบคู่ไปกับการฟื้นความเชื่อมั่น