เอเอฟพี - ฟิลิปปินส์ และจีน ได้หารือแนวทางสร้างระบบความสัมพันธ์แบบ 2 ทาง (two-track system) ซึ่งจะช่วยให้ 2 ประเทศ สามารถร่วมมือกันได้ในบางประเด็น โดยไม่ปะปนกับข้อพิพาท เช่น ปัญหาทะเลจีนใต้ ทูตของมะนิลาเผยวันนี้ (13 ส.ค.)
อดีตประธานาธิบดี ฟิเดล รามอส แห่งฟิลิปปินส์ พร้อมด้วย อดีตรัฐมนตรีมหาดไทย ราฟาเอล อาลูนัน ได้ร่วมหารือกับผู้แทนของจีน ที่เกาะฮ่องกง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อผ่อนคลายความตึงเครียด และฟื้นฟูความสัมพันธ์ระหว่างทั้ง 2 ชาติ
รามอส ซึ่งหนุนสัมพันธ์กับจีนมานานแล้ว ระบุว่า การพูดคุยกันครั้งนี้ “เต็มไปด้วยไมตรีจิต เนื่องจากเราทั้ง 2 ฝ่ายต่างมีจุดมุ่งหมายร่วมกันอยู่” เช่น เป้าหมายในการต่อสู้โลกร้อน เป็นต้น
รามอส และ อาลูนัน ได้ร่วมหารือกับ ฟู่อิง ประธานคณะกรรมการกิจการต่างประเทศของสภาประชาชนแห่งชาติจีน
ด้าน อาลูนัน ก็ระบุว่า ทั้ง 2 ฝ่ายเห็นด้วยกับการสร้าง “ความสัมพันธ์แบบ 2 ทาง หรือการแลกเปลี่ยนความเห็นระหว่างสถาบันคลังความคิด เพื่อให้เราสามารถคุยประเด็นที่ยังเป็นข้อขัดแย้งกันอยู่”
“กลไกนี้จะช่วยปลดเปลื้องภาระให้แก่รัฐบาล เพราะมีคนกลุ่มหนึ่งเข้ามาทำหน้าที่แทน ในขณะที่เราทั้ง 2 ชาติก็แสวงหาหนทางที่จะยกระดับความสัมพันธ์ให้ดียิ่ง ๆ ขึ้นไป”
เขาไม่ได้ระบุชัดเจนว่า “สถาบันคลังความคิด” แห่งไหนบ้างที่จะเข้ามามีส่วนช่วยคลี่คลายข้อพิพาท ซึ่งน่าจะหมายถึงการอ้างกรรมสิทธิ์ทับซ้อนในทะเลจีนใต้นั่นเอง
เมื่อผู้สื่อข่าวตั้งคำถามว่า ทั้ง 2 ฝ่ายได้คุยกันบ้างหรือไม่ ในเรื่องคำพิพากษาของศาลอนุญาโตตุลาการถาวรที่กรุงเฮก (Permanent Court of Arbitration) ซึ่งตัดสินให้การอ้างกรรมสิทธิ์ของปักกิ่งในทะเลจีนใต้ไร้ความชอบธรรม ก็ได้รับคำตอบจาก รามอส ว่า “เราไม่ได้พูดถึงเรื่องนั้น”
คำพิพากษาของศาลคราวนี้ นับว่ามีความสำคัญ เพราะเป็นครั้งแรกที่มีการร้องขอให้ศาลระหว่างประเทศเข้ามาชี้ขาดปัญหาทะเลจีนใต้ และแม้ว่าศาลอนุญาโตตุลาการถาวรจะไม่มีอำนาจบังคับให้จีนต้องกระทำการอย่างใด แต่ก็ยังถือเป็น “ชัยชนะ” สำหรับฟิลิปปินส์ผู้เป็นโจทก์ฟ้อง และอาจกรุยทางให้ไต้หวัน เวียดนาม มาเลเซีย และ บรูไน ซึ่งอ้างกรรมสิทธิ์ในทะเลจีนใต้ทับซ้อนกับจีนอยู่ ลุกขึ้นมาใช้กฎหมายเล่นงานจีนบ้าง
จีนปฏิเสธที่จะยอมรับคำตัดสินของของศาล และขอให้ฟิลิปปินส์อย่ายกเรื่องนี้มาเป็นข้ออ้าง หากมีการเจรจากันในอนาคต ซึ่งรัฐบาลมะนิลาไม่รับเงื่อนไขนี้
รามอส และ อาลูนัน ออกตัวว่า พวกตนเพียงมาทำหน้าที่ผู้แทนเจรจาอย่างไม่เป็นทางการเท่านั้น และรัฐบาลทั้งสองคงจะต้องพูดคุยกันอย่างเป็นทางการอีกในอนาคต
รามอส ระบุว่า ตนยังได้หารือกับผู้แทนจีน “เรื่องการทำประมง” ซึ่งคงหมายถึงเรื่องที่จีนขับไล่ชาวประมงฟิลิปปินส์ไม่ให้เข้าใกล้เกาะปะการังสการ์โบโรห์ (Scarborough Shoal) ซึ่งตกอยู่ในความควบคุมของปักกิ่งตั้งแต่เกิดการเผชิญหน้าระหว่างกองเรือของทั้ง 2 ประเทศ เมื่อปี 2012
เกาะปะการังสการ์โบโรห์อยู่ห่างจากเกาะลูซอนของฟิลิปปินส์เพียง 230 กิโลเมตร ในขณะที่เกาะไห่หนาน ซึ่งเป็นเกาะใหญ่ของจีนที่อยู่ใกล้ที่สุดนั้น ห่างออกไปถึง 650 กิโลเมตร
รามอส เรียกร้องให้จีนยอมเปิดทางให้ชาวประมงท้องถิ่น ไม่ว่าจะเป็นชาวจีน ฟิลิปปินส์ หรือเวียดนาม เข้าไปแสวงหาทรัพยากรบริเวณเกาะปะการังสการ์โบโรห์ได้อย่างที่เคยเป็นมา ทว่า ผู้แทนฝ่ายจีนไม่รับปาก เพียงแต่แสดงท่าทีรับรู้ข้อเสนอเท่านั้น
แม้จะมีข้อพิพาททะเลจีนใต้มาบั่นทอนความสัมพันธ์ แต่ประธานาธิบดี โรดริโก ดูเตอร์เต แห่งฟิลิปปินส์ ยืนยันแล้วว่า รัฐบาลจะยังขอการสนับสนุนจากปักกิ่งเพื่อพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานที่จำเป็นต่อไป
