เอเจนซีส์ – สถานการณ์ในทะเลจีนใต้ระอุอีกรอบ หลังเพนตากอนโวยเครื่องบินลาดตระเวนสอดแนมทางทหารถูกเครื่องบินขับไล่จีนสองลำเข้าสกัด “อย่างไม่ปลอดภัย” เหนือน่านน้ำดังกล่าวที่หลายชาติแย่งชิงสิทธิ์กัน ขณะที่ทางปักกิ่งยังไม่ได้ออกมาตอบโต้ใดๆ
กระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ แถลงเมื่อวันพุธ (18) ว่าเหตุการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นในวันอังคาร (17) ระหว่างที่เครื่องบินตรวจการณ์ทางทะเลของอเมริกาปฏิบัติภารกิจตามปกติ
เหตุการณ์นี้ยังเกิดขึ้นหนึ่งสัปดาห์หลังจากที่เครื่องบินขับไล่จีนส่งสัญญาณรบกวนเรือของกองทัพเรืออเมริกันที่แล่นเข้าใกล้แนวปะการังที่มีข้อพิพาทแย่งชิงสิทธิ์ในทะเลจีนใต้
ย้อนกลับไปเมื่อปี 2014 นักบินเครื่องบินขับไล่ของจีนเคยสกัดเครื่องบินอเมริกามาแล้ว โดยมีการการบินผาดแผลงวนรอบเครื่องบินสอดแนมของสหรัฐฯ
เหตุการณ์ล่าสุดนี้ ยังเกิดขึ้นก่อนที่ประธานาธิบดีบารัค โอบามา จะเดินทางเยือนเอเชียระหว่างวันที่ 21-28 พฤษภาคม ซึ่งจะมีการเข้าร่วมการประชุมสุดยอดกลุ่มชาติอุตสาหกรรมชั้นนำ 7 ชาติ (จี7) ที่ญี่ปุ่น ทั้งยังมีการเยือนเวียดนามครั้งแรก
จีนนั้นอ้างสิทธิ์เหนือทะเลจีนใต้ ซึ่งเป็นเส้นทางขนส่งสินค้ามูลค่าปีละ 5 ล้านล้านดอลลาร์ เกือบทั้งหมด ทำให้มีข้อพิพาทกับฟิลิปปินส์ เวียดนาม มาเลเซีย ไต้หวันและบรูไน
วอชิงตันกล่าวหาปักกิ่งว่านำทหารไปประจำการณ์ในทะเลจีนใต้หลังจากสร้างเกาะเทียมหลายแห่ง ส่วนจีนตอบโต้ว่าอเมริกาต่างหากที่เพิ่มการลาดตระเวนและการซ้อมรบในน่านน้ำเอเชีย
แถลงการณ์ของเพนตากอนระบุว่า ทางกระทรวงฯ กำลังจัดการกับปัญหานี้ผ่านช่องทางการทหารและการทูต พร้อมย้ำในรอบปีที่ผ่านมา กระทรวงฯ ตระหนักว่า จีนมีการปรับตัวที่ดี บินอย่างปลอดภัยและเป็นมืออาชีพ
ทางด้านสถานทูตจีนในวอชิงตันยังไม่ได้แสดงความคิดเห็นใดๆ เกี่ยวกับแถลงการณ์ของเพนตากอน
ทั้งนี้ ในปีที่ผ่านมา อเมริกาและจีนประกาศข้อตกลงเปิดสายด่วนทางทหารและกำหนดกฎพฤติกรรมเพื่อป้องกันการเผชิญหน้าทางอากาศที่เรียกว่า ระเบียบปฏิบัติว่าด้วยการเผชิญหน้าอย่างไม่คาดฝันในทะเล (Code for Unplanned Encounters at Sea - CUES)
เกร็ก โพลิ่ง ผู้อำนวยการแผนการริเริ่มเพื่อความโปร่งใสทางทะเลแห่งเอเชียของศูนย์เพื่อการศึกษายุทธศาสตร์และการระหว่างประเทศ ซึ่งเป็นกลุ่มคลังสมองในวอชิงตันชี้ว่า พฤติกรรมล่าสุดของนักบินจีนเป็นการสกัดอย่างไร้ความรับผิดชอบและอันตราย ซึ่งภาคผนวกว่าด้วยการเผชิญหน้าทางอากาศใน CUES ต้องการป้องกันไม่ให้เกิดขึ้น
โพลิ่งเสริมว่า บางส่วนในกองทัพอากาศจีน “ไม่ได้รับสาส์นนี้” หรือนี่อาจเป็นสัญญาณความไม่พอใจของจีนต่อการแสดงเสรีภาพในการเดินเรือและการบินของอเมริกาเหนือทะเลจีนใต้เมื่อไม่กี่วันนี้ ซึ่งหากเป็นอย่างหลังจะถือว่าน่าผิดหวังมาก เนื่องจากเท่ากับว่า จีนยอมสละภาคผนวก CUES เพื่อแลกกับการเอาชนะคู่ต่อสู้ด้วยวิธีที่น่าสงสัยแม้ไม่ผิดกติกาทางการเมืองก็ตาม
เดือนที่แล้ว เพนตากอนเรียกร้องให้จีนยืนยันอีกครั้งว่า ไม่มีแผนนำเครื่องบินทางทหารไปประจำบนหมู่เกาะสแปรตลีย์ หลังจากจีนใช้เครื่องบินทหารอพยพพนักงานที่ป่วยออกจากแนวปะการังเฟียรีครอสส์ ที่จีนสร้างเกาะเทียมและลานบินยาว 3,000 เมตร
เดือนเมษายน 2001 นักบินเครื่องบินขับไล่จีนเสียชีวิต 1 นายจากการบินสกัดเครื่องบินสอดแนมอเมริกันที่ทำให้เฉี่ยวชนกัน เครื่องบินสอดแนมอเมริกันต้องลงจอดฉุกเฉินที่ฐานทัพของจีนบนเกาะไห่หนาน
ลูกเรืออเมริกัน 24 คนถูกควบคุมตัวนาน 11 วัน จนกระทั่งวอชิงตันยอมขอโทษสำหรับเหตุการณ์นั้น การเผชิญหน้าดังกล่าวทำให้สัมพันธ์สองประเทศปีนเกลียวในช่วงต้นของการขึ้นบริหารประเทศของอดีตประธานาธิบดีจอร์จ ดับเบิลยู. บุช สมัยแรก
นอกจากนั้นในเดือนที่ผ่านมา เพนตากอนยังเคยระบุว่า รัสเซียสกัดเครื่องบินของกองทัพอากาศสหรัฐฯ เหนือทะเลบอลติกในลักษณะที่ “ไม่ปลอดภัยและไม่เป็นมืออาชีพ” ด้วยเช่นกัน