รอยเตอร์ - เจ้าหน้าที่ด้านการทูตของสหรัฐฯ ระบุในวันพุธ (3 ก.พ.) ว่าอเมริกานั้นเปิดกว้างสำหรับความเป็นไปได้ที่จะให้กองทัพเรือร่วมตรวจการณ์ในทะเลจีนใต้กับฟิลิปปินส์ พร้อมย้ำว่าจะยังคงดำเนินการเกี่ยวกับ "เสรีภาพในการเดินเรือ" บริเวณน่านน้ำพิพาทดังกล่าวอย่างต่อเนื่อง
จีนนั้นอ้างสิทธิ์เกือบทั้งหมดของทะเลจีนใต้ ซึ่งเป็นเส้นทางเดินเรือพาณิชย์ที่มีมูลค่ากว่า 5 ล้านล้านดอลลาร์ทุกปี ขณะที่เวียดนาม มาเลเซีย บรูไน ฟิลิปปินส์ ไต้หวัน ต่างก็พากันอ้างสิทธิ์ในทะเลจีนใต้เช่นกัน
เมื่อวันเสาร์ เรือพิฆาตของกองทัพสหรัฐฯ ได้แล่นเข้าไปในระยะ 12 ไมล์ทะเลของเกาะแห่งหนึ่งในทะเลจีนใต้ ที่ทางจีนอ้างสิทธิ์ อันเป็นการตอบโต้ต่อความพยายามที่จะจำกัดเสรีภาพในการเดินเรือ ทำให้จีนไม่พอใจเป็นอย่างมาก
ฟิลิปปินส์ได้ขอให้อเมริกามาร่วมกันตรวจตราพื้นที่ดังกล่าว หลังจากที่จีนได้เริ่มทดสอบเที่ยวบินจากแนวปะการัง "เฟียรี ครอส รีฟ" ซึ่งเป็นหนึ่งใน 3 เกาะเทียมที่จีนทำการสร้างลานบิน
"เราได้หารือถึงเรื่องร่วมกันตรวจตรากับฟิลิปปินส์ แล้วผมก็จะไม่ทิ้งความเป็นไปได้ที่มันจะเกิดขึ้น" ฟิลิป โกลด์เบิร์ก เอกอัครราชทูตสหรัฐฯ ประจำฟิลิปปินส์ บอกนักข่าว
"อย่างไรก็ตาม เราจะไม่เร่งรีบประกาศเรื่องนี้ไปก่อนล่วงหน้า ในมุมมองของเรานั้น เรามีสิทธิ์ทุกประการภายใต้กฏหมายระหว่างประเทศที่จะดำเนินการเกี่ยวกับเสรีภาพในการเดินเรือที่ทะเลจีนใต้ และเราจะทำเช่นนั้นต่อไป" ทูตอเมริกัน กล่าว
ฟิลิปปินส์ได้ท้าทายจีนให้ไปเจอกันที่ศาลอนุญาโตตุลาการในกรุงเฮก ขณะที่จีนไม่เล่นด้วย
รัฐมนตรีต่างประเทศและกลาโหมของอเมริกาและฟิลิปปินส์ ได้พบกันในวอชิงตันเมื่อเดือนที่แล้ว เพื่อหารือด้านการค้าและความมั่นคง โดยเน้นไปที่เรื่องทะเลจีนใต้
อเมริกาไม่ได้อ้างสิทธิ์ในทะเลจีนใต้ ทั้งยังบอกว่าไม่ได้เข้าข้างใคร แต่ก็วิพากษ์วิจารณ์จีนอย่างหนักสำหรับความอหังการของแดนมังกร
เมื่อเดือนตุลาคมปีที่แล้ว อเมริกาก็เพิ่งจะส่งเรือตรวจการณ์แล่นเข้าไปใกล้น่านน้ำที่อ้างสิทธิ์โดยจีน ไต้หวัน เวียดนามและฟิลิปปินส์