สหรัฐฯ-คิวบาเปิดฉากหารือครั้งประวัติศาสตร์ รื้อฟื้นความสัมพันธ์

เอเอฟพี - สหรัฐฯ และคิวบาเริ่มต้นการหารือครั้งประวัติศาสตร์นาน 2 วันในกรุงฮานาวาในวันพุธ (21 ม.ค.) เพื่อยุติความเป็นปรปักษ์ยุคสมัยสงครามเย็นที่ยืดเยื้อมานานหลายทศวรรษและฟื้นฟูความสัมพันธ์ด้านการทูต

การประชุมในฮาวานาครั้งนี้ มีขึ้นหลังจากประธานาธิบดีบารัค โอบามา แห่งสหรัฐฯและนายราอูล คาสโตร ผู้นำคิวบา บรรลุข้อตกลงประวัติศาสตร์แสวงหาความสัมพันธ์อันปกติเมื่อเดือนธันวาคมปีก่อน โดยนายอเล็กซ์ ลี รองผู้ช่วยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ และ โฮเซฟินา วิดาล เจ้าหน้าที่กระทรวงการต่างประเทศคิวบา นั่งพูดคุยกันในวันแรกของการหารือแบบลับที่ศูนย์ประชุมแห่งชาติ ซึ่งจะพุ่งเป้าไปที่ประเด็นด้านคนอพยพ

ส่วนประเด็นการกลับมาปิดสถานทูตของสองประเทศ ซึ่งปิดไปตั้งแต่ความสัมพันธ์แตกสลายเมื่อปี 1961 จะเป็นหัวข้อหลักของการเจรจาในวันพฤหัสบดี (22 ม.ค.) ที่ฝั่งสหรัฐฯจะนำโดยโรเบอร์ตา จาค็อบสัน ผู้ช่วยรัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ ฝ่ายกิจการซีกโลกตะวันตก ขณะที่เธอจะกลายเป็นเจ้าหน้าที่ตำแหน่งสูงสุดของอเมริกาที่เยือนชาติคอมมิวนิสต์ตั้งแต่ปี 1980 เมื่อเธอเดินทางถึงเกาะแห่งนี้ในช่วงค่ำวันพุธ (21 ม.ค.)

ก่อนหน้าการเจรจา ประธานาธิบดีบารัค โอบามา เรียกร้องสภาคองเกรสยกเลิกมาตรการคว่ำบาตรทางการค้าต่อคิวบาที่มีมานานหลายทศวรรษ ซึ่งรัฐบาลคาสโตร กล่าวโทษว่ามันก่อความทุกข์ยากแก่เศรษฐกิของประเทศ

ในส่วนของการเจรจาด้านคนอพยพจะมีการหาทางแก้ไขปัญหาในประเด็นที่สองฝ่ายหาทางออกไม่ได้มานานหลายปี ด้วยชาวคิวบามักล่องเรือที่ผุพังข้ามช่องแคบฟลอริดาที่มีระยะทางกว้าง 145 กิโลเมตร ลอบเข้ามาในสหรัฐฯอยู่เป็นประจำ

เจ้าหน้าที่กระทรวงการต่างประเทศคิวบาบอกว่าฮาวานา จะแสดงความกังวลเกี่ยวกับนโยบายของสหรัฐฯ ที่เปิดทางให้ชาวคิวบาเข้าถึงสิทธิย้ายถิ่นฐานถาวรอย่างรวดเร็วเมื่อย่างเท้าเข้าสู่แผ่นดินสหรัฐฯ แต่ทางเจ้าหน้าที่ระดับอาวุโสของอเมริกา บอกเมื่อช่วงต้นสัปดาห์ว่ายังไม่มีแผนเปลี่ยนแปลงทางนโยบายใดๆ

ส่วนการหารือเกี่ยวกับสถานทูตในวันพฤหัสบดี (22 ม.ค.) ทางฝั่งสหรัฐฯต้องการกลับมาตั้งเจ้าหน้าที่ด้านการทูตในคิวบา ขอให้ฮาวานายกเลิกข้อจำกัดการเดินทางของนักการทูตภายในเกาะและผ่อนปรนการจัดส่งสิ่งของไปยังสถานทูตอเมริกา

ประชาชนชาวคิวบา หวังว่าการฟื้นฟูความสัมพันธ์ครั้งนี้จะช่วยให้ชีวิตของพวกเขาดีขึ้นในประเทศซึ่งบ่อยครั้งที่ชั้นวางของในซูเปอร์มาร์เกตขาดแคลนสินค้าอุปโภคบริโภค และผู้คนมีรายได้โดยเฉลี่ยแค่ 20 ดอลลาร์สหรัฐต่อเดือนเท่านั้น

อย่างไรก็ตาม ในส่วนประชาคมฝ่ายต่อต้านรัฐบาลของเกาะ กลับมีปฏิกิริยาผสมผสาน ด้วยด้านหนึ่งขอบคุณประธานาธิบดีโอบามาที่พยายามช่วยประเทศของพวกเขา แต่อีกด้านก็แสดงความกังวลว่ามันเป็นการโอนอ่อนผ่อนตามระบอบคาสโตรมากเกินไป โดยไม่ได้อะไรตอบแทนมาเลย

ก่อหน้านี้ทั้งสองประเทศได้ดำเนินการต่างๆ ในก้าวย่างคืนสู่ความสัมพันธ์อันปกติแล้ว โดยเมื่อช่วงต้นเดือนที่ผ่านมา รัฐบาลคิวบาปล่อยนักโทษการเมืองตามเสียงเรียกร้องของวอชิงตันครบถ้วน แต่โอบามาก็ถูกพวกนักวิจารณ์โจมตีว่าไม่กดดันฮาวานามากพอในประเด็นด้านสิทธิมนุษยชน

จากนั้นในอีกหลายวันต่อมา ทางกระทรวงการคลังของสหรัฐฯ ก็ผ่อนปรนข้อจำกัดด้านการเดินทางและการค้า ทว่าในส่วนของมาตรการคว่ำบาตรทางการค้านั้นต้องผ่านความเห็นชอบจากสภาคองเกรสเสียก่อน