เอเจนซีส์ - ที่ประชุมผู้นำ “เอเปก” รับรองแนวคิดเขตการค้าเสรีเอเชีย-แปซิฟิก ซึ่งเจ้าภาพจีนนำเสนอ ถือเป็นชัยชนะสำคัญของพญามังกรในการขยายบทบาทผู้นำเศรษฐกิจโลก และยังหักหน้าแผนการริเริ่ม TTP ที่อเมริกาเฝ้าฟูมฟักมานาน
ในคำแถลงร่วมที่ออกมเมื่อวันอังคาร (11 พ.ย.) ภายหลังเสร็จสิ้นการประชุมสุดยอดกลุ่มความร่วมมือทางเศรษฐกิจเอเชีย-แปซิฟิก (เอเปก) เป็นเวลา 2 วัน บรรดาผู้นำของทั้ง 21 ประเทศและเขตเศรษฐกิจในภูมิภาคนี้ ต่างตกลงเห็นพ้องกันให้เริ่มขั้นตอนแรก ด้วยการใช้เวลา 2 ปีในการศึกษาความเป็นไปได้ของการจัดตั้งเตตการค้าเสรีเอเชีย-แปซิฟิก (FTAAP) ขึ้นมา
ขณะที่ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ผู้เป็นเจ้าภาพของการประชุม กล่าวในการแถลงข่าวว่า “นี่คือก้าวย่างแห่งประวัติศาสตร์ไปในทิศทางของการจัดตั้งเขตการค้าเสรีเอเชีย-แปซิฟิก” เป็นก้าวย่างซึ่งสะท้อนให้เห็นความเชื่อมั่นและความมุ่งมั่นของสมาชิกเอเปกในการส่งเสริมการผนวกรวมทางเศรษฐกิจภายในภูมิภาค
จีนนั้นอาศัยที่ประชุมแห่งนี้เพื่อผลักดันข้อเสนอ FTAAP ขณะที่อเมริกาก็พยายามกดดันพันธมิตรให้เร่งบรรลุความตกลงหุ้นส่วนเศรษฐกิจเอเชีย-แปซิฟิก (TTP) ซึ่งประกอบด้วยประเทศผู้เจรจา 12 ชาติ ทว่าไม่มีจีนและรัสเซีย
ที่ผ่านมา ปักกิ่งได้ผลักดันแผนการริเริ่มทางการค้าและการเงินมากมายเพื่อขยายบทบาทท้าทายการครอบงำทางเศรษฐกิจและความมั่นคงของอเมริกา และเพื่อสะท้อนสถานะประเทศเศรษฐกิจอันดับ 2 ของโลกของตน
เอเปกเป็นงานประชุมระหว่างประเทศสำคัญงานแรกที่จัดขึ้นในจีนนับแต่ที่สีเข้ารับตำแหน่ง และการปรากฏตัวของผู้นำสำคัญของโลกหลายต่อหลายคน เป็นต้นว่า ประธานาธิบดีบารัค โอบามาแห่งสหรัฐฯ, วลาดิมีร์ ปูติน ผู้นำรัสเซีย ก็ทำให้ปักกิ่งมีช่องทางในการล็อบบี้เพื่อให้ได้รับบทบาทผู้นำโลกที่ชัดเจนยิ่งขึ้น
ก่อนเริ่มซัมมิตเอเปก ในวันจันทร์ (10) ปักกิ่งประกาศข้อตกลงการค้าเสรีกับเกาหลีใต้ รวมทั้งอนุมัติแผนการเชื่อมโยงตลาดหุ้นเซี่ยงไฮ้กับตลาดหุ้นฮ่องกงเพื่ออ้าแขนรับนักลงทุนต่างชาติกว้างขวางขึ้น
นอกจากนั้น สุดสัปดาห์ที่ผ่านมาจีนยังประกาศตั้งกองทุนมูลค่า 40,000 ล้านดอลลาร์เพื่อยกระดับความสัมพันธ์ทางการค้ากับเพื่อนบ้านในเอเชีย
ย้อนกลับไปเมื่อต้นปี ปักกิ่งประกาศจัดตั้งธนาคารเพื่อการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานแห่งเอเชียร่วมกับ 20 ประเทศ มาเดือนพฤษภาคม สีเรียกร้องให้สถาปนาโครงสร้างใหม่สำหรับความร่วมมือด้านความมั่นคงในภูมิภาคโดยอิงกับกลุ่มพันธมิตรที่ครอบคลุมรัสเซียและอิหร่าน แต่ไม่รวมอเมริกา
จีนยืนยันว่า การดำเนินการทั้งหมดนี้ไม่ได้ประสงค์ร้ายกับใคร กระนั้น อิทธิพลทางเศรษฐกิจที่กำลังแผ่ขยายอย่างมากของแดนมังกรอาจบ่อนทำลายอิทธิพลของอเมริกา ขณะที่ทางฝ่ายสหรัฐฯนั้น โอบามาได้กล่าวในวันจันทร์ ว่า มีความยินดีที่จะเห็นความรุ่งโรจน์ ความมั่งคั่ง สันติภาพ และเสถียรภาพของจีน
อย่างไรก็ตาม การแสดงออกดังกล่าวยังไม่อาจปกปิดการแข่งขันชิงดีกันระหว่างมหาอำนาจทั้งสองนี้ได้ และ ปูติน ซึ่งใกล้ชิดสนิทสนมกับสีมากขึ้นเรื่อยๆ ได้เอ่ยปากเตือนเหล่าผู้นำเอเปกเมื่อวันอังคาร เกี่ยวกับอันตรายจากการแก่งแย่งชิงดีในหมู่ชาติสมาชิกที่แบ่งแยกเป็นกลุ่มอย่างชัดเจน
ทว่า แม้หลายประเทศรวมถึงอเมริกามองว่า FTAAP แย่งชิงความสนใจไปจาก TTP แต่เจ้าหน้าที่อเมริกันย้ำว่า แนวคิดเขตการค้าเสรีของสหรัฐฯ และจีนไม่ได้เป็นคู่แข่งกัน
ทั้งนี้ TPP มีจุดประสงค์เพื่อลดหรือยกเลิกภาษีสินค้าส่วนใหญ่ในหมู่ชาติสมาชิก ซึ่งอาจส่งผลลบต่อปักกิ่งด้วยการดึงดูดให้สมาชิกค้าขายกันเองมากขึ้น
ในวันจันทร์ ผู้นำประเทศที่ร่วมเจรจาจัดทำข้อตกลง TPP เป็นต้น อเมริกา เม็กซิโก ญี่ปุ่น และออสเตรเลีย ได้ประชุมกันและออกคำแถลงระบุว่า แผนการริเริ่มนี้มีความคืบหน้า และได้สั่งการให้รัฐมนตรีและคณะผู้เจรจาเร่งสรุปข้อตกลงนี้โดยเร็วที่สุด
ขณะที่ FTAAP ของจีนมีเป้าหมายทะเยอทะยานน้อยกว่า โดยมุ่งลดข้อขัดแย้งจากข้อตกลงการค้าทวิภาคีที่ทับซ้อนในเอเชีย-แปซิฟิก
หลี่ เว่ย นักเศรษฐศาสตร์ของเฉิงคง แกรดูเอต สกูล ออฟ บิสเนสในปักกิ่งชี้ว่า FTAAP เป็นการตอบโต้อย่างเหมาะสมของจีนจากการถูกกีดกันไม่ให้เข้าร่วม TPP
