รอยเตอร์ - อิหร่านแถลงวานนี้ (19 เม.ย.) ว่าได้ดำเนินการลดความเข้มข้นและแปรสภาพ “ยูเรเนียมสมรรถนะสูง” น้ำหนักกว่า 200 กิโลกรัมแล้ว โดยถือเป็นการปฏิบัติตามข้อตกลงควบคุมโครงการนิวเคลียร์ที่ตกเป็นข้อพิพาท ซึ่งเตหะรานบรรลุร่วมกับบรรดาชาติมหาอำนาจ ที่นครเจนีวา เมื่อเดือนพฤศจิกายน ปีที่ผ่านมา
อาลี อักบาร์ ซาเลฮี ผู้อำนวยการองค์การปรมาณูของอิหร่าน กล่าวกับสถานีโทรทัศน์ภาษาอาหรับช่อง “อัล อาลาม” ว่า “ตามข้อตกลงที่ทำร่วมกับตะวันตก เราต้องลดความเข้มข้นของยูเรเนียมจำนวนครึ่งหนึ่งจากทั้งหมด 200 กิโลกรัม รวมทั้งแปรสภาพอีกยูเรเนียมครึ่งหนึ่งให้เป็นยูเรเนียมออกไซด์”
ทางด้าน ทบวงการปรมาณูระหว่างประเทศ (ไอเออีเอ) ระบุเมื่อวันพฤหัสบดี (17) ว่าอิหร่านได้ลงมือลดปริมาณนิวเคลียร์ในคลังแสงลงไปเกือบ 75 เปอร์เซ็นต์ เพื่อเป็นการทำตามข้อตกลงฉบับสำคัญร่วมกับชาติมหาอำนาจโลก แต่ยังล่าช้าไม่สามารถปฏิบัติตามข้อตกลงระงับกิจกรรมนิวเคลียร์บางส่วนในโรงงานเป็นเวลา 6 เดือนได้สำเร็จ
ซาเลฮี ซึ่งเป็นผู้นำองค์การพลังงานปรมาณูของประเทศกล่าวว่า การที่กระบวนการแปรสภาพยูเรเนียมดำเนินไปอย่างรวดเร็วเช่นนี้ จะช่วยกระตุ้นให้มีการส่งคืนสินทรัพย์ของอิหร่านที่ถูกอายัดในตะวันตก
ตามข้อตกลงที่ทั้งสองฝ่ายบรรลุร่วมกัน และมีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 20 มกราคมที่ผ่านมา อิหร่านยอมระงับกิจกรรมบางขั้นตอนของโครงการนิวเคลียร์ เพื่อแลกเปลี่ยนกับการที่นานาชาติจะยอมผ่อนปรนมาตรการคว่ำบาตรสาธารณรัฐอิสลามอย่างมีข้อจำกัด ภายหลังที่มาตรการลงโทษส่งผลให้เศรษฐกิจของชาติผู้ผลิตน้ำมันรายใหญ่ตกต่ำลง
หากยอมทำตามข้อตกลงฉบับชั่วคราว อิหร่านจะได้รับเงินรายได้มูลค่า 4.2 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ (ราว 1.35 แสนล้านบาท) ในต่างแดนซึ่งถูกอายัดไปเนิ่นนานแล้วกลับคืนมา โดยแบ่งจ่ายเป็น 8 งวด ในช่วงเดือนมกราคมถึงกรกฎาคม ซึ่งในจำนวนนี้รวมถึงการเงิน 2.55 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ (ราว 8.2 หมื่นล้านบาท) ที่ญี่ปุ่นชำระกับอิหร่านเมื่อล่าสุด ขณะที่เกาหลีใต้ ซึ่งเป็นชาติผู้สั่งซื้อน้ำมันอิหร่านก็ชำระเงินงวดหนึ่ง
นอกจากนี้ ซาเลฮียังกล่าวด้วยว่า ภายในหนึ่งเดือนอิหร่านพร้อมที่จะตอบคำถามทั้ง 6 ข้อของไอเออีเอในเรื่องกิจกรรมนิวเคลียร์ต้องสงสัยของเตหะราน
เขาชี้ว่า “เราไม่มีปัญหากับไอเออีเอในประเด็นนิวเคลียร์อีกแล้ว ไม่มีคำถามใดที่เรายังไม่ได้ตอบ หรืออีกนัยหนึ่งพูดได้ว่ากิจกรรมนิวเคลียร์ของอิหร่านเป็นคดีที่ปิดลงแล้ว”
เมื่อถามถึง เตาปฏิกรณ์นิวเคลียร์ “อารัก” อันเป็นต้นเหตุสำคัญที่จุดชนวนให้เกิดข้อโต้เถียง ในการเจรจารอบสุดท้ายที่กรุงเวียนนา ซาเลฮีกล่าวว่า เตหะรานเสนอจะออกแบบแกนของเครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์แบบน้ำมวลหนักใหม่ เพื่อลดพลูโตเนียมที่ผลิตได้ลงไป 1 ใน 5 จากปริมาณที่สามารถผลิตได้ทั้งหมด
“เรากำลังพิจารณาเรื่องการเปลี่ยนแปลงวัฏจักรเชื้อเพลิงนิวเคลียร์ จากที่เคยใช้ยูเรเนียมธรรมชาติมาใช้ยูเรเนียมที่มีความเข้มข้นระหว่าง 4 ถึง 5 เปอร์เซ็นต์แทน โดยตะวันตกรับทราบแผนของเราแล้ว ทั้งยังเห็นด้วยกับความคิดนี้ เนื่องจากจะช่วยให้พวกเขาลดความกังวลในเรื่องแร่พลูโตเนียมที่เราผลิตได้”
