“เจรจาสันติภาพ” ส่อเค้าล่มอีก หลังรัฐยิวจ่อ “ตั้งถิ่นฐาน” ในเขตปาเลสไตน์ - ปาเลสไตน์เตรียมผลักดันสถานภาพรัฐกับยูเอ็น

เอเอฟพี - อิสราเอลและปาเลสไตน์ออกมาเปิดเผยการดำเนินการ ซึ่งอาจทำให้เจรจาสันติภาพที่สหรัฐฯ เป็นผู้ผลักดันพังไม่เป็นท่าวานนี้ (1 เม.ย.) ทั้งยังกระตุ้นให้ จอห์น เคร์รี รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ ต้องยกเลิกกำหนดการเดินทางเยือนเป็นหนที่ 2 ซึ่งแต่เดิมเขามีแผนอุทิศเวลานานหลายวันเพื่อประคับประคองกระบวนการสันติภาพอันเปราะบางครั้งนี้

ก่อนหน้านี้ในวันเดียวกัน เคร์รีได้ปิดฉากการเดินทางเยือนอิสราเอลครั้งเร่งด่วน โดยมีแผนที่จะกลับไปอีกครั้งวันนี้ (2) เพื่อโน้มน้าวให้ปาเลสไตน์ยอมเลื่อนเส้นตายการเจรจาสันติภาพที่สะดุดหยุดชะงัก จากเดิมที่กำหนดไว้วันที่ 29 เมษายนนี้

อย่างไรก็ตาม ภายหลังที่เขาเดินทางกลับไปเพียงไม่กี่ชั่วโมงก็มีรายงานข่าวออกมาว่า อิสราเอลประกาศก่อสร้างที่ตั้งถิ่นฐานชาวยิวหลายร้อยหลังคาเรือนอีกครั้ง ในพื้นที่ทางตะวันออกของนครเยรูซาเลม ที่อิสราเอลผนวกเข้าเป็นดินแดนของตน แม้ว่าวอชิงตันจะเคยเน้นย้ำให้รัฐยิวระงับการตั้งถิ่นฐานในช่วงเจรจาสันติภาพแล้วก็ตาม

เพียงไม่นานหลังจากนั้น ประธานาธิบดีมะห์มูด อับบาส แห่งปาเลสไตน์ ก็ออกมาแสดงความประสงค์จะเข้าร่วมเป็นสมาชิกหน่วยงานขององค์การสหประชาชาติ ซึ่งถือเป็นการผิดสัญญาที่ปาเลสไตน์เคยให้ไว้กับอิสราเอลว่าจะไม่ทำเช่นนั้นในช่วงการเจรจาสันติภาพ 9 เดือน ซึ่งเปิดฉากขึ้นเมื่อเดือนกรกฎาคมปีที่ผ่านมา

กระบวนการสันติภาพที่สหรัฐฯ เป็นผู้ผลักดันกำลังตกอยู่ในสภาวะระส่ำระสายจนจวนล้มเหลว หลังอิสราเอลไม่ยอมปล่อยตัวอดีตนักโทษปาเลสไตน์ชุดสุดท้าย 26 คน ทั้งที่เป็นข้อตกลงที่อิสราเอลทำร่วมกับปาเลสไตน์ จนทำให้ทั้งสองฝ่ายสามารถกลับมาร่วมโต๊ะเจรจากันได้อีกครั้ง

“เราไม่ได้กำลังต่อต้านสหรัฐฯ หรือฝ่ายใด เพราะ (การทำเช่นนี้) เป็นสิทธิของเรา และเราได้รอมาครบกำหนด 9 เดือน แล้วจึงได้ดำเนินการ” อับบาสพูดถึงการตัดสินใจร่วมเป็นสมาชิกหน่วยงานของยูเอ็น

ทางด้าน กลุ่มติดอาวุธ “ฮามาส” ซึ่งครอบครองพื้นที่ฉนวนกาซ่า ก็รู้สึกยินดีกับการตัดสินใจของอับบาส

ทั้งนี้ การเจรจาสันติภาพต้องหยุดชะงักสืบเนื่องจากประเด็นปัญหาหลายประการ โดยสาเหตุหลักมาจากการที่อิสราเอลขยายพื้นที่ตั้งถิ่นฐานชาวยิวในอาณาเขตของปาเลสไตน์ที่รัฐยิวยึดครอง ขณะที่ปาเลสไตน์เรียกร้องให้ยุติการก่อสร้างที่ตั้งถิ่นฐาน ซึ่งหมายรวมถึงพื้นที่ทางทิศตะวันออกของนครเยรูซาเล็มด้วย

เมื่อวานนี้ (1) อิสราเอลได้ประกาศแผนก่อสร้างบ้านอีก 708 หลังในย่านกีโล ทางตะวันออกของนครเยรูซาเลม ซึ่งถือว่าเป็นการประกาศสร้างที่พักครั้งใหญ่ นับตั้งแต่รัฐยิวก่อสร้างบ้านเรือนหลายพันหลังในช่วงการเจรจาสันติภาพ

บรรดาผู้นำปาเลสไตน์ได้ออกมาขู่หลายต่อหลายครั้งว่า จะยื่นฟ้องเรื่องที่อิสราเอลขยายพื้นที่ตั้งถิ่นฐานในเขตเวสต์แบงก์ และทางตะวันออกของเยรูซาเล็มต่อศาลระหว่างประเทศ และองค์การสหประชาชาติ เนื่องจากเป็นการละเมิดกฎหมายระหว่างประเทศ

ก่อนหน้านี้ ทั้งสองฝ่ายตกลงกันว่าจะระงับการดำเนินการดังกล่าวในช่วงเจราจาหารือ โดยอิสราเอลเสนอจะปล่อยตัวนักโทษปาเลสไตน์ 104 คน เป็นการแลกเปลี่ยน

อย่างไรก็ตาม เมื่อวันศุกร์ (28) อิสราเอลปฏิเสธไม่ยอมปล่อยตัวนักโทษชาวปาเลสไตน์ชุดสุดท้าย โดยตั้งใจเก็บไว้เป็นข้อต่อรองเพื่อให้ปาเลสไตน์ยอมยืดการเจรจาสันติภาพออกไปถึงสิ้นปีนี้ ซึ่งเป็นท่าทีที่กระตุ้นให้เจ้าหน้าที่ปาเลสไตน์ชี้ว่า จะทำให้การเจรจาล้มเหลว

เมื่อวันจันทร์ (31) ปาเลสไตน์ยืนคำขาดให้เคร์รีหาทางแก้ไขกรณีการปล่อยตัวนักโทษชุดสุดท้ายให้ได้ภายใน 24 ชั่วโมง พร้อมเตือนว่าหากไม่สามารถหาทางออกได้ ปาเลสไตน์จะยื่นขอสถานภาพความเป็นรัฐจากหน่วยงานสหประชาชาติ

อย่างไรก็ดี เมื่อบ่ายวันอังคาร (1) อับบาสออกมาแสดงเจตจำนงจะเข้าร่วมเป็นสมาชิกหน่วยงานยูเอ็น และภาคีสนธิสัญญาระหว่างประเทศทั้งสิ้น 15 รายการ ด้วยการเริ่มต้นเป็นภาคีอนุสัญญาเจนีวาฉบับที่สี่

เมื่อวันจันทร์ (31) เคร์รีได้หารือกับนายกรัฐมนตรี เบนจามิน เนทันยาฮู แห่งอิสราเอลนาน 2 ชั่วโมง ก่อนที่จะพบปะกับบรรดาผู้แทนเจรจาฝ่ายปาเลสไตน์ จากนั้นทั้งสองเคร์รี และเนทันยาฮูก็ประชุมร่วมกันเป็นครั้งที่สองเมื่อช่วงเช้าของวันอังคาร (1)

ก่อนหน้านี้ สหรัฐฯ ได้พยายามมุ่งประเด็นสำคัญไปที่การทำให้ทั้งสองฝ่ายตกลงยินยอม ยืดเวลาการเจรจาออกไปจนถึงสิ้นปีนี้

ข้อเสนอที่สหรัฐฯ ใช้แลกเปลี่ยนเพื่อชักจูงให้ทั้งสองฝ่ายเจรจากันต่อไป คือการขอให้อิสราเอลระงับโครงการก่อสร้างที่ตั้งถิ่นฐานชาวยิว แต่ไม่ได้รวมถึงการตั้งถิ่นฐานในพื้นที่ทางตะวันออกของนครเยรูซาเล็มที่อิสราเอลผนวกเข้าเป็นดินแดนของตน

แหล่งข่าวซึ่งใกล้ชิดกับผู้แทนเจรจาระบุว่า วอชิงตันกำลังพิจารณาข้อเสนอปล่อยตัว โจนาธาน พอลลาร์ด สปายอิสราเอลซึ่งถูกจับกุมที่กรุงวอชิงตันเมื่อปี 1985 และถูกตัดสินจำคุกตลอดชีวิตในข้อหาจารกรรมข้อมูลสหรัฐฯ

นอกจากนี้ แหล่งข่าวรายหนึ่งยังเผยด้วยว่า นักโทษชาวปาเลสไตน์ชุดสุดท้ายจะได้รับอิสรภาพ นอกจากนี้อิสราเอลจะยอมปล่อยตัวนักโทษที่เป็นอดีตเจ้าหน้าที่ความมั่นคงอีก 400 คน ซึ่งไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการจู่โจมครั้งรุนแรงของฝ่ายต่อต้านอิสราเอล

อย่างไรก็ตาม เจย์ คาร์นีย์ โฆษกทำเนียบขาวได้แถลงก่อนจะมีรายงานความเคลื่อนไหวของอิสราเอลและปาเลสไตน์ในช่วงบ่ายวันอังคาร (1) ว่าประธานาธิบดีบารัค โอบามายังไม่ได้ตัดสินใจเรื่องปล่อยตัวพอลลาร์ด

ทางด้านโฆษกของกระทรวงยุติธรรมสหรัฐฯ กล่าวว่า พอลลาร์ดได้ขอใช้สิทธิเข้าพบคณะกรรมการพักการลงโทษ ซึ่งอาจทบทวนระยะเวลาในการชดใช้ความผิดของเขาอีกครั้ง