เอเอฟพี – สหรัฐฯ ได้รับยูเรเนียมสมรรถนะต่ำ ล็อตสุดท้ายที่ส่งตรงมาจากรัสเซียแล้ว เป็นการปิดฉากโครงการแปรสภาพยูเรเนียมความเข้มข้นสูงระดับนำไปผลิตอาวุธได้ ราว 500 ตัน ที่ดำเนินมา 20 ปี ทำเนียบขาวระบุวานนี้ (10 ธ.ค.)
“วันนี้สหรัฐฯ และรัสเซียจะร่วมกันฉลองให้กับความสำเร็จที่ยิ่งใหญ่ที่สุดครั้งหนึ่ง ของโครงการยุติการแพร่กระจายอาวุธนิวเคลียร์ในประวัติศาสตร์” เคทลิน เฮย์เดน โฆษกหญิงของสภาความมั่นคงแห่งชาติสหรัฐฯ (เอ็นเอสซี) ระบุในคำแถลง
เฮย์เดนกล่าวเสริมว่า ยูเรเนียมสมรรถนะต่ำเที่ยวสุดท้ายนี้ถูกส่งไปยังบัลติมอร์ อันเป็นเมืองท่าของมลรัฐแมริแลนด์
ยูเรเนียมเหล่านี้ ซึ่งจะถูกส่งไปที่โรงไฟฟ้านิวเคลียร์แห่งต่างๆ ของสหรัฐฯ เพื่อใช้เป็นเชื้อเพลิงผลิตไฟฟ้า คือ ส่วนล่าสุดจากยูเรเนียมปริมาณมหาสารซึ่งบรรจุในหัวรบนิวเคลียร์รัสเซียราว 20,000 หัว ที่ถูกทำให้เสื่อมสภาพ ตามเงื่อนไขในสนธิสัญญา START ปี 1991 ที่ทำขึ้นตอนสิ้นสุดสงครามเย็น
ทั้งนี้ ตามสัญญาปี 1993 ซึ่งเป็นข้อตกลงต่อเนื่องจาก START กำหนดเงื่อนไขอย่างเป็นทางการว่า รัสเซียจะต้องขนส่งยูเรเนียมที่ผ่านการแปรสภาพแล้วไปยังสหรัฐฯ
โครงการนี้ที่มีชื่อว่า “จากเมกะตัน เป็นเมกะวัตต์” (Megatons to Megawatts) ได้ช่วยผลิตกระแสไฟฟ้าราว 10 เปอร์เซ็นต์ที่สหรัฐฯ ผลิตขึ้นในช่วง 15 ปีที่ผ่านมา เฮย์เดนระบุเพิ่มเติม
นอกจากนี้ เฮย์เดนยังกล่าวด้วยว่า “สหรัฐฯ และรัสเซีย จะยังร่วมแรงร่วมใจสร้างความสำเร็จเช่นนี้ต่อไป และจะร่วมมือกันในโครงการต่างๆ ทุกประเภท เพื่อยุติการแพร่กระจายของอาวุธนิวเคลียร์ เสริมสร้างความมั่นคงทางด้านนิวเคลียร์ และส่งเสริมการวิจัยนิวเคลียร์ต่อไป”
ข้อตกลงฉบับนี้ถูกระงับไปด้วยความริเริ่มของฝ่ายรัสเซีย โดยหมีขาวระบุว่า ราคาของยูเรเนียมที่สหรัฐฯ จ่ายให้นั้นต่ำเกินไป ยูเรเนียมเหล่านี้คิดคร่าวๆ เท่ากับน้ำมันดิบราว 10 พันล้านบาร์เรล ทั้งนี้ ยูเรเนียมจากอาวุธนิวเคลียร์ที่ปลดประจำการแล้วของสหรัฐฯ ก็ถูกนำมาใช้ผลิตกระแสไฟฟ้าเช่นเดียวกัน ทว่ามีปริมาณน้อยกว่ารัสเซียมาก
สหรัฐฯ พยายามขอต่อสัญญากับรัสเซีย ทว่าแดนหมีขาวปฏิเสธ
จนถึงตอนนี้ สหรัฐฯ จ่ายเงินไปแล้วเกือบ 8 พันล้านดอลลาร์ เพื่อแลกเปลี่ยนกับยูเรเนียมของรัสเซีย บริษัท “ยูไนเต็ดสเตท เอ็นริชเมนต์ คอร์ปอเรชัน” (USEC) หน่วยงานของรัฐบาลอเมริกัน ซึ่งเป็นผู้จัดหาพลังงานให้แก่โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ระบุ
เมื่อเดือนตุลาคม USEC ออกมาแถลงว่า ได้ทำสัญญาฉบับใหม่ร่วมกับ “เทคซ์นาเบกซ์พอร์ต” บริษัทร่วมค้าสัญชาติรัสเซีย แต่ยูเรเนียมที่รัสเซียส่งมอบภายใต้ข้อตกลงดังกล่าว จะถูกกำหนดราคาเท่ากับในท้องตลาด
