ว่าที่นายกฯใหม่ญี่ปุ่นเล็งกระตุ้นศก.ลั่นไม่อ่อนข้อกรณีพิพาทกับปักกิ่ง

เอเจนซีส์ - ชินโซ อาเบะ ว่าที่นายกรัฐมนตรีคนต่อไปของญี่ปุ่น เตรียมปัดฝุ่นคณะกรรมการที่ทำหน้าที่ตัวกลางกดดันแบงก์ชาติให้เร่งดำเนินนโยบายผ่อนคลายทางการเงิน พร้อมกันนี้เขายังประกาศอย่างชัดเจนว่าไม่มีการอ่อนข้อให้แดนมังกรเรื่องอธิปไตยเหนือหมู่เกาะในทะเลจีนตะวันออก ทางด้านปักกิ่งตอบโต้โดยแสดงความกังวลกับทิศทางนโยบายการต่างประเทศของรัฐบาลใหม่แดนอาทิตย์อุทัย

ในการเลือกตั้งสมาชิกสภาล่างของญี่ปุ่นเมื่อวันอาทิตย์ (16) ผู้มีสิทธิออกเสียงได้ลงโทษนายกรัฐมนตรีโยชิฮิโกะ โนดะ หลังจากพรรคเดโมเครติก ปาร์ตี้ ออฟ เจแปน (ดีพีเจ) ของเขาไม่สามารถรักษาสัญญาในการสร้างความเปลี่ยนแปลงขึ้นมา ภายหลังการปกครองประเทศอย่างแทบจะต่อเนื่องกันตลอดระยะเวลากว่า 50 ปีของพรรคลิเบอรัล เดโมเครติก ปาร์ตี้ (แอลดีพี) และความพ่ายแพ้ครั้งนี้ยังทำให้โนดะ ประกาศลาออกจากตำแหน่งหัวหน้าพรรคดีพีเจอีกด้วย

ความปราชัยอย่างยับเยินของโนดะและดีพีเจ ได้รับการตอกย้ำจากข่าวที่ว่าแอลดีพีและพรรคพันธมิตรขนาดเล็กกว่ามาก คือ พรรคนิว โคเมอิโตะ ชนะได้ที่นั่งในสภาล่างคราวนี้รวมกันถึง 325 ที่จากทั้งหมด 480 ที่ ซึ่งเท่ากับเกิน 2 ใน 3 ที่จำเป็นสำหรับการลบล้างมติของสภาสูง ตลาดการเงินมองว่าเรื่องนี้เป็นข่าวดี โดยหวังกันว่าจะมีการผลักดันนโยบายได้อย่างรวดเร็วยิ่งขึ้น ส่งผลให้ดัชนีนิกเกอิทะยานขึ้นไปปิดบวก 0.94% ในวันจันทร์ และเงินเยนอ่อนตัวลงโดยมีช่วงหนึ่งมาอยู่ที่ 84.48 เยนต่อดอลลาร์ ต่ำสุดในรอบ 20 เดือน

นักวิเคราะห์จำนวนมากมองว่า อาเบะ หัวหน้าพรรคแอลดีพีผู้ซึ่งกำลังจะได้กลับขึ้นไปเป็นนายกรัฐมนตรีเป็นสมัยที่ 2 จะต้องเผชิญความกดดันให้เร่งฟื้นเศรษฐกิจและจัดการความสัมพันธ์อันร้าวฉานกับจีน

ในการแถลงข่าววันจันทร์ (17) อาเบะ ยอมรับว่า ความสัมพันธ์ญี่ปุ่น-จีนมีความสำคัญ แตหมู่เกาะพิพาทในทะเลจีนตะวันออก ซึ่งญี่ปุ่นเรียกนามว่าเซงกากุ แต่จีนให้ชื่อว่าเตี้ยวอี๋ว์ นั้น เป็นดินแดนในอธิปไตยของญี่ปุ่นมาอย่างต่อเนื่องช้านานแล้ว จึงไม่เหลือช่องทางสำหรับการเจรจาต่อรองใดๆ ทั้งสิ้น

กระนั้น อาเบะก็สำทับว่า ต้องการหารือกับจีนเพื่อไม่ให้ประเด็นการเมืองแปรเปลี่ยนเป็นประเด็นเศรษฐกิจ

วันเดียวกัน หวา ชุนอิง โฆษกหญิงของกระทรวงการต่างประเทศจีน แถลงแสดงความกังวลกับทิศทางในอนาคตของญี่ปุ่นภายใต้การนำของอาเบะ พร้อมย้ำจุดยืนของจีนที่ว่า หมู่เกาะเตี้ยวอี๋ว์เป็นดินแดนอธิปไตยของจีน เธอย้ำว่าจีนพร้อมปรับความสัมพันธ์กับญี่ปุ่น โดยภารกิจปัจจุบันคือการจัดการกับประเด็นพิพาทนี้

ในอีกด้านหนึ่ง ชัยชนะขาดลอยของพรรคแอลดีพีในการเลือกตั้งคราวนี้ ได้กระตุ้นความหวังของญี่ปุ่นที่ต่อสู้แก้ไขภาวะเศรษฐกิจถดถอยซึ่งเรื้อรังนานนับปี โดยมีการแข็งค่าของเงินเยนเป็นตัวช่วยซ้ำเติมผู้ส่งออก

อาเบะซึ่งเคยขึ้นเป็นนายกรัฐมนตรีอยู่ 1 ปี ประกาศในตอนรณรงค์หาเสียงว่า จะฟื้นการเจริญเติบโต ด้วยการเพิ่มงบประมาณใช้จ่ายด้านโครงสร้างพื้นฐาน ซึ่งก็เป็นหลักนโยบายมาตรฐานของแอลดีพีอยู่แล้ว

ขณะเดียวกัน สำนักข่าวจิจิรายงานว่า ทาโร อาโสะ อดีตนายกรัฐมนตรีของแอลดีพีอีกผู้หนึ่งซึ่งปัจจุบันอยู่ในวัย 72 ปี อาจได้รับการวางตัวในตำแหน่งรัฐมนตรีคลังและรองนายกฯ

อาโสะเคยฝากฝีมือจากการออกมาตรการกระตุ้นเศรษฐกิจขนาดใหญ่เพื่อต่อสู้ผลจากวิกฤตการเงินโลกปี 2008-2009 แม้สุดท้ายต้องพ่ายแพ้ให้กับความผิดพลาดและการกลับลำนโยบายกะทันหัน

นอกจากนั้น หนึ่งในประเด็นสำคัญอันดับต้นๆ ของอาเบะ ได้แก่การกดดันธนาคารแห่งประเทศญี่ปุ่น (บีโอเจ) ให้ดำเนินนโยบายผ่อนคลายทางการเงินในเชิงรุกให้มากขึ้น ด้วยวิธีการซื้อสินทรัพย์ โดยอาเบะเผยว่า จะฟื้นคณะกรรมการเศรษฐกิจซึ่งได้ถูกยุบไปในยุครัฐบาลดีพีเจ เพื่อเป็นช่องทางสื่อสารกับผู้ว่าบีโอเจและกดดันให้แบงก์ชาติดำเนินการเชิงรุกมากขึ้น

สายตาทุกคู่จึงจับจ้องที่การประชุมด้านนโยบายของบีโอเจสัปดาห์นี้ซึ่งจะเป็นครั้งสุดท้ายในรอบปี 2012 โดยคาดว่าจะมีการประกาศแผนการซื้อพันธบัตรเพิ่ม

ชัยชนะของอาเบะยังกระตุ้นการคาดการณ์ว่า ไม่ว่าใครก็ตามที่ได้รับแต่งตั้งเป็นผู้ว่าการบีโอเจแทน มาซาอากิ ชิรากาวะ ในปีหน้า จะต้องส่งเสริมจุดยืนผ่อนคลายทางการเงินเชิงรุกมากขึ้น

อย่างไรก็ดี เครดิต อะกรีโกล ตั้งข้อสังเกตว่า ยังไม่เป็นที่แน่ชัดว่าพรรคร่วมรัฐบาลจะสนับสนุนนโยบายผ่อนคลายการเงินเชิงรุกของอาเบะหรือไม่ ขณะที่ เจพีมอร์แกน เชส ฟันธงว่า อาเบะต้องรีบเร่งโชว์ผลงานให้ทันการเลือกตั้งสภาสูงเดือนกรกฎาคมปีหน้า ไม่เช่นนั้นแอลดีพีอาจถูกประชาชนลงโทษ