เอเอฟพี - ผู้เชี่ยวชาญชี้มติสุดท้ายเพื่อยุติความขัดแย้งระหว่างรัฐบาลกับกลุ่มกบฎมุสลิมที่เป็นปมฝังรากในภาคใต้ฟิลิปปินส์ยาวนานหลายทศวรรษ ยังอยู่บนเส้นทางอันยาวไกลและมีอีกหลายปัญหาที่ยังไม่ได้รับการสะสาง ซึ่งหากที่สุดแล้วแผนสันติภาพไม่บรรลุผลภายในเป้าหมายที่กำหนด อาจส่งผลให้กระบวนการนี้ต้องกลับไปตั้งต้นใหม่ภายใต้คณะรัฐบาลชุดต่อไป
ประธานาธิบดีเบนิญโญ อากิโน กระตุ้นความหวังในการยุติความขัดแย้งด้วยการประกาศเมื่อวันอาทิตย์ (7) ว่ารัฐบาลฟิลิปปินส์และกลุ่มแนวร่วมปลดปล่อยอิสลามโมโร (Moro Islamic Liberation Front ใช้อักษรย่อว่า MILF) บรรลุข้อตกลงในร่างพิมพ์เขียวที่มีเป้าหมายสู่แผนสันติภาพก่อนที่อากิโนจะสิ้นสุดวาระการทำงานในปี 2016
ภายใต้แผนการนี้ กองกำลัง 12,000 คนของ MILF จะวางอาวุธ รวมทั้งยกเลิกการเรียกร้องอิสรภาพสำหรับเกาะมินดาเนา แลกกับการสถาปนาเขตกึ่งปกครองตนเองของชาวมุสลิมขึ้นมา
อย่างไรก็ตาม ทั้งสองฝ่ายยอมรับว่ายังมีประเด็นพิพาทที่อ่อนไหวที่สุดซึ่งต้องได้รับการสะสาง ขณะที่ผู้เชี่ยวชาญตั้งคำถามว่า ข้อตกลงสุดท้ายจะลุล่วงก่อนอากิโนพ้นอำนาจหรือไม่
รอมเมล แบนลอย กรรมการบริหารสถาบันเพื่อการวิจัยด้านสันติภาพ ความรุนแรง และลัทธิก่อการร้ายแห่งฟิลิปปินส์ มองว่าการบรรลุเส้นตายภายในปี 2016 เป็นเรื่องยาก เนื่องจากส่วนที่ยากที่สุดในการเจรจาเพิ่งเริ่มต้นขึ้นเท่านั้น และทั้งสองฝ่ายมีจุดยืนที่แตกต่างกันอย่างแท้จริงซึ่งต้องได้รับการสะสาง
MILF และองค์กรมุสลิมอื่นๆ มองว่ามินดาเนา เกาะใหญ่อันดับสองของประเทศซึ่งอยู่ทางใต้ของแดนตากาล็อก เป็นมาตุภูมิของตนมาตั้งแต่ครั้งที่ยังเป็นรัฐสุลต่าน ก่อนที่สเปนซึ่งเป็นชาวคริสต์จะเข้ายึดครองในทศวรรษ 1500
ความเป็นปรปักษ์นานนับศตวรรษปะทุขึ้นในทศวรรษ 1970 ท่ามกลางการกวาดล้างของรัฐบาล และกลุ่มมุสลิมจับอาวุธขึ้นต่อสู้และก่อตั้งกลุ่มกบฏอย่างเป็นทางการหลายกลุ่ม โดย MILF เป็นกลุ่มใหญ่และอันตรายที่สุดที่ยังเหลืออยู่ในปัจจุบัน
มีผู้เสียชีวิตราว 150,000 คนจากความขัดแย้งดังกล่าว โดยครั้งรุนแรงที่สุดเกิดขึ้นในทศวรรษ 1970 ซึ่งลุกลามกลายเป็นสงคราม
MILF พยายามเจรจาข้อตกลงสันติภาพกับรัฐบาลชุดก่อนๆ มาหลายครั้งแต่ล้มเหลวมาตลอด และบรรดาผู้นำกลุ่มยังไม่มั่นใจว่าครั้งนี้จะสัมฤทธิ์ผล แม้เชื่อมั่นในตัวอากิโนก็ตาม
กาซาลี จาฟาร์ รองประธานฝ่ายกิจการการเมืองของ MILF ชี้ว่า นี่ยังเป็นข้อตกลงเบื้องต้นที่ยังมีภารกิจรออยู่อีกมาก
ในบรรดาประเด็นที่สองฝ่ายเห็นต่างที่สุดคือ วิธีแบ่งปันความมั่งคั่งในมินดาเนา ซึ่งเป็นหนึ่งในภูมิภาคที่มีทรัพยากรการเกษตรอุดมสมบูรณ์ที่สุดของฟิลิปปินส์ และเชื่อว่ามีทองคำ ทองแดง และแร่ธาตอื่นๆ มูลค่ามหาศาลรอการนำไปใช้ประโยชน์
อากิโนนั้นกล่าวเมื่อวันอาทิตย์ว่า ประชาชนในเขตปกครองตนเองจะมีสัดส่วนความมั่งคั่งที่เท่าเทียมและเป็นธรรม แต่ไม่ได้แจกแจงรายละเอียดแต่อย่างใด
สตีฟ รูด ผู้อำนวยการของมูลนิธิเอเชีย (Asia Foundation) ประจำฟิลิปปินส์ และอดีตผู้ตรวจสอบกระบวนการเจรจาสันติภาพอย่างเป็นทางการ เชื่อว่ามติสุดท้ายอาจคลอดก่อนอากิโนหมดวาระ แต่ยอมรับว่าการแบ่งปันความมั่งคั่งเป็นอุปสรรคใหญ่
อีกประเด็นที่ต้องได้รับการแก้ไขคือ การยืนกรานของ MILF ให้มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญเพื่อให้การรับประกันทางกฎหมายแก่เขตปกครองตนเอง รวมทั้งการมอบอำนาจให้แก่เขตดังกล่าวในระดับเกินกว่าที่รัฐบาลจะยอมได้
นอกจากประเด็นขอบเขตอำนาจแล้ว รัฐบาลของอากิโนยังต่อต้านการแก้ไขรัฐธรรมนูญ เนื่องจากปัญหาในการรักษาเสียงสนับสนุนจากนักการเมืองและประชาชนส่วนใหญ่ที่นับถือศาสนาคริสต์นิกายคาทอลิก
กระนั้น แม้ไม่มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญ แต่รัฐสภาฟิลิปปินส์จะต้องอนุมัติ “กฏหมายพื้นฐาน" สำหรับเขตปกครองตนเองใหม่ ซึ่งรัฐบาลเล็งเป้าหมายไว้ในปี 2015 เพื่อให้มีเวลาพอดำเนินการต่อให้แล้วเสร็จก่อนที่อากิโนจะพ้นตำแหน่ง
จากการเปิดเผยของรูดและแบนลอยนั้น อากิโน หนึ่งในประธานาธิบดีที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในประวัติศาสตร์ฟิลิปปินส์ สามารถโน้มน้าวส.ส.ได้มากพอสำหรับการอนุมัติกฎหมายพื้นฐาน
แต่หนึ่งในเรื่องที่กังวลคือ หากกระบวนการสันติภาพเกิดความล่าช้า สถานการณ์อาจย้อนกลับไปที่จุดเริ่มต้นเมื่อประธานาธิบดีคนใหม่เข้ารับตำแหน่งในปี 2016
ทั้งนี้ ภายใต้รัฐธรรมนูญฟิลิปปินส์ ประธานาธิบดีสามารถรับตำแหน่งได้เพียงสมัยเดียวซึ่งกินระยะเวลา 6 ปี
ประธานาธิบดีเบนิญโญ อากิโน กระตุ้นความหวังในการยุติความขัดแย้งด้วยการประกาศเมื่อวันอาทิตย์ (7) ว่ารัฐบาลฟิลิปปินส์และกลุ่มแนวร่วมปลดปล่อยอิสลามโมโร (Moro Islamic Liberation Front ใช้อักษรย่อว่า MILF) บรรลุข้อตกลงในร่างพิมพ์เขียวที่มีเป้าหมายสู่แผนสันติภาพก่อนที่อากิโนจะสิ้นสุดวาระการทำงานในปี 2016
ภายใต้แผนการนี้ กองกำลัง 12,000 คนของ MILF จะวางอาวุธ รวมทั้งยกเลิกการเรียกร้องอิสรภาพสำหรับเกาะมินดาเนา แลกกับการสถาปนาเขตกึ่งปกครองตนเองของชาวมุสลิมขึ้นมา
อย่างไรก็ตาม ทั้งสองฝ่ายยอมรับว่ายังมีประเด็นพิพาทที่อ่อนไหวที่สุดซึ่งต้องได้รับการสะสาง ขณะที่ผู้เชี่ยวชาญตั้งคำถามว่า ข้อตกลงสุดท้ายจะลุล่วงก่อนอากิโนพ้นอำนาจหรือไม่
รอมเมล แบนลอย กรรมการบริหารสถาบันเพื่อการวิจัยด้านสันติภาพ ความรุนแรง และลัทธิก่อการร้ายแห่งฟิลิปปินส์ มองว่าการบรรลุเส้นตายภายในปี 2016 เป็นเรื่องยาก เนื่องจากส่วนที่ยากที่สุดในการเจรจาเพิ่งเริ่มต้นขึ้นเท่านั้น และทั้งสองฝ่ายมีจุดยืนที่แตกต่างกันอย่างแท้จริงซึ่งต้องได้รับการสะสาง
MILF และองค์กรมุสลิมอื่นๆ มองว่ามินดาเนา เกาะใหญ่อันดับสองของประเทศซึ่งอยู่ทางใต้ของแดนตากาล็อก เป็นมาตุภูมิของตนมาตั้งแต่ครั้งที่ยังเป็นรัฐสุลต่าน ก่อนที่สเปนซึ่งเป็นชาวคริสต์จะเข้ายึดครองในทศวรรษ 1500
ความเป็นปรปักษ์นานนับศตวรรษปะทุขึ้นในทศวรรษ 1970 ท่ามกลางการกวาดล้างของรัฐบาล และกลุ่มมุสลิมจับอาวุธขึ้นต่อสู้และก่อตั้งกลุ่มกบฏอย่างเป็นทางการหลายกลุ่ม โดย MILF เป็นกลุ่มใหญ่และอันตรายที่สุดที่ยังเหลืออยู่ในปัจจุบัน
มีผู้เสียชีวิตราว 150,000 คนจากความขัดแย้งดังกล่าว โดยครั้งรุนแรงที่สุดเกิดขึ้นในทศวรรษ 1970 ซึ่งลุกลามกลายเป็นสงคราม
MILF พยายามเจรจาข้อตกลงสันติภาพกับรัฐบาลชุดก่อนๆ มาหลายครั้งแต่ล้มเหลวมาตลอด และบรรดาผู้นำกลุ่มยังไม่มั่นใจว่าครั้งนี้จะสัมฤทธิ์ผล แม้เชื่อมั่นในตัวอากิโนก็ตาม
กาซาลี จาฟาร์ รองประธานฝ่ายกิจการการเมืองของ MILF ชี้ว่า นี่ยังเป็นข้อตกลงเบื้องต้นที่ยังมีภารกิจรออยู่อีกมาก
ในบรรดาประเด็นที่สองฝ่ายเห็นต่างที่สุดคือ วิธีแบ่งปันความมั่งคั่งในมินดาเนา ซึ่งเป็นหนึ่งในภูมิภาคที่มีทรัพยากรการเกษตรอุดมสมบูรณ์ที่สุดของฟิลิปปินส์ และเชื่อว่ามีทองคำ ทองแดง และแร่ธาตอื่นๆ มูลค่ามหาศาลรอการนำไปใช้ประโยชน์
อากิโนนั้นกล่าวเมื่อวันอาทิตย์ว่า ประชาชนในเขตปกครองตนเองจะมีสัดส่วนความมั่งคั่งที่เท่าเทียมและเป็นธรรม แต่ไม่ได้แจกแจงรายละเอียดแต่อย่างใด
สตีฟ รูด ผู้อำนวยการของมูลนิธิเอเชีย (Asia Foundation) ประจำฟิลิปปินส์ และอดีตผู้ตรวจสอบกระบวนการเจรจาสันติภาพอย่างเป็นทางการ เชื่อว่ามติสุดท้ายอาจคลอดก่อนอากิโนหมดวาระ แต่ยอมรับว่าการแบ่งปันความมั่งคั่งเป็นอุปสรรคใหญ่
อีกประเด็นที่ต้องได้รับการแก้ไขคือ การยืนกรานของ MILF ให้มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญเพื่อให้การรับประกันทางกฎหมายแก่เขตปกครองตนเอง รวมทั้งการมอบอำนาจให้แก่เขตดังกล่าวในระดับเกินกว่าที่รัฐบาลจะยอมได้
นอกจากประเด็นขอบเขตอำนาจแล้ว รัฐบาลของอากิโนยังต่อต้านการแก้ไขรัฐธรรมนูญ เนื่องจากปัญหาในการรักษาเสียงสนับสนุนจากนักการเมืองและประชาชนส่วนใหญ่ที่นับถือศาสนาคริสต์นิกายคาทอลิก
กระนั้น แม้ไม่มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญ แต่รัฐสภาฟิลิปปินส์จะต้องอนุมัติ “กฏหมายพื้นฐาน" สำหรับเขตปกครองตนเองใหม่ ซึ่งรัฐบาลเล็งเป้าหมายไว้ในปี 2015 เพื่อให้มีเวลาพอดำเนินการต่อให้แล้วเสร็จก่อนที่อากิโนจะพ้นตำแหน่ง
จากการเปิดเผยของรูดและแบนลอยนั้น อากิโน หนึ่งในประธานาธิบดีที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในประวัติศาสตร์ฟิลิปปินส์ สามารถโน้มน้าวส.ส.ได้มากพอสำหรับการอนุมัติกฎหมายพื้นฐาน
แต่หนึ่งในเรื่องที่กังวลคือ หากกระบวนการสันติภาพเกิดความล่าช้า สถานการณ์อาจย้อนกลับไปที่จุดเริ่มต้นเมื่อประธานาธิบดีคนใหม่เข้ารับตำแหน่งในปี 2016
ทั้งนี้ ภายใต้รัฐธรรมนูญฟิลิปปินส์ ประธานาธิบดีสามารถรับตำแหน่งได้เพียงสมัยเดียวซึ่งกินระยะเวลา 6 ปี
