เอกวาดอร์ให้สิทธิลี้ภัย “แอสซานจ์” อังกฤษยังฮึ่มจะบุกสถานทูตจับตัว

เอเจนซีส์ - ชะตากรรมของ จูเลียน แอสซานจ์ ผู้ก่อตั้งเว็บไซต์จอมแฉ “วิกิลีกส์” กำลังกลายเป็นประเด็นปัญหาระหว่างประเทศอันยุ่งเหยิงซับซ้อนมากขึ้นไปอีก เมื่อรัฐบาลเอกวาดอร์ประกาศการตัดสินใจในวันพฤหัสบดี (16) ให้สิทธิแก่แอสซานจ์เป็นผู้ลี้ภัยทางการเมือง แต่ทางด้านกระทรวงการต่างประเทศอังกฤษตอบโต้ทันควันว่า แดนยูเนียนแจ็กยังคงมี “พันธกรณี” ที่จะต้องเนรเทศเขาไปยังสวีเดน เพื่อรับการพิจารณาคดีความผิดทางอาญา ท่าทีเช่นนี้ก็คือการยืนยันคำข่มขู่ของทางการอังกฤษในวันพุธ (15) ที่จะบุกสถานเอกอัครราชทูตเอกวาดอร์ประจำกรุงลอนดอน เพื่อควบคุมตัวแอสซานจ์ซึ่งหลบหนีเข้าไปซ่อนอยู่ที่นั่นตั้งแต่กลางเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา

“รัฐบาลเอกวาดอร์ซึ่งยึดมั่นกับประเพณีของตนในการปกป้องคุ้มครองผู้ที่มาขอลี้ภัยกับเราในที่ทำการทางการทูตของเรา ตัดสินใจที่จะให้สิทธิเป็นผู้ลี้ภัยทางการเมืองแก่มิสเตอร์แอสซานจ์” รัฐมนตรีต่างประเทศ ริการ์โด ปาติโน แถลงต่อผู้สื่อข่าวในกรุงกิโต

ปาติโนบอกว่า รัฐบาลของเขาตัดสินใจเช่นนี้หลังจากทั้งอังกฤษ, สวีเดน และสหรัฐฯ ต่างปฏิเสธไม่ยอมให้การรับประกันว่าแอสซานจ์จะไม่ถูกส่งตัวต่อไปยังสหรัฐฯ ซึ่งผู้ก่อตั้งเว็บจอมแฉผู้นี้หวาดเกรงว่า เขาจะถูกฟ้องร้องดำเนินคดีในข้อหาเผยแพร่เอกสารลับจำนวนมากของสหรัฐฯ อันมีระวางความผิดถึงขึ้นประหารชีวิต

รัฐมนตรีต่างประเทศเอกวาดอร์กล่าวว่า ถ้าแอสซานจ์ถูกเนรเทศต่อไปยังสหรัฐฯ แล้ว เขาจะไม่ได้รับการพิจารณาคดีอย่างเป็นธรรม โดยอาจต้องขึ้นศาลพิเศษหรือศาลทหาร อีกทั้งเป็นไปได้ที่จะได้รับการปฏิบัติอย่างโหดร้ายและถูกลงโทษถึงขั้นจำคุกตลอดชีวิตหรือประหารชีวิต

ทางด้านโฆษกกระทรวงการต่างประเทศอังกฤษได้แถลงตอบโต้ในทันทีว่า การตัดสินใจของเอกวาดอร์นั้นน่าผิดหวัง พร้อมกับแจกแจงว่า แอสซานจ์ได้ใช้สิทธิต่างๆ ตามกฎหมายอังกฤษจนหมดสิ้นแล้ว เพื่อขออุทธรณ์ไม่ให้ถูกเนรเทศ ดังนั้น เจ้าหน้าที่ผู้รับผิดชอบของอังกฤษจึงตกอยู่ใต้พันธกรณีที่ต้องส่งตัวเขาไปสวีเดน โดยที่การตัดสินใจของรัฐบาลเอกวาดอร์ในเรื่องให้สิทธิเป็นผู้ลี้ภัยแก่ผู้ก่อตั้งวิกิลีกส์ผู้นี้ ไม่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงใดๆ ทั้งสิ้น

แอสซานจ์ ชาวออสเตรเลียที่เคยเป็นอดีตแฮกเกอร์ ได้หลบหนีเข้าสถานเอกอัครราชทูตเอกวาดอร์ตั้งแต่วันที่ 19 มิถุนายน หลังจากศาลสูงอังกฤษตัดสินยกคำอุทธรณ์ของเขาที่ขอให้ระงับการส่งตัวเขาไปสวีเดน

จนถึงขณะนี้อัยการสวีเดนยังไม่ได้ตั้งข้อหาแอสซานจ์ สืบเนื่องจากกรณีที่เขาถูกสตรีชาวสวีเดนผู้สนับสนุนวิกิลีกส์ 2 คนกล่าวหาว่าถูกเขาข่มขืนและทำร้ายทางเพศ แต่กำลังเดินหน้าการสอบสวนและเชื่อว่าจะสามารถยื่นฟ้องแอสซานจ์ได้

ทางฝ่ายแอสซานจ์นั้นแสดงความหวาดกลัวว่าสวีเดนจะส่งเขาต่อไปให้สหรัฐฯ ที่เชื่อว่าต้องการลงโทษเขากรณีนำรายงานลับของอเมริกาเกี่ยวกับสงครามในอิรักและอัฟกานิสถานนับแสนฉบับ รวมทั้งรายงานลับทางการทูตอีกนับไม่ถ้วน ออกเผยแพร่ทางวิกิลีกส์เมื่อ 2 ปีก่อน

ต่อมาเมื่อวันพุธ (15) โฆษกกระทรวงการต่างประเทศอังกฤษออกคำแถลงระบุว่า “ภายใต้กฎหมายอังกฤษ เราสามารถแจ้งล่วงหน้า 1 สัปดาห์ก่อนเข้าสู่สถานเอกอัครทูตเอกวาดอร์ ซึ่งเมื่อถึงตอนนั้นจะไม่ได้รับการคุ้มครองทางการทูตอีกต่อไป

“แต่ตอนนี้ยังไม่มีการตัดสินใจในเรื่องดังกล่าว และเราขอย้ำว่าเราต้องการทางออกที่ยอมรับได้ทางการทูต”

ปรากฏว่าเอกวาดอร์แสดงปฏิกิริยาไม่พอใจอย่างมากกับคำขู่ดังกล่าว รัฐมนตรีต่างประเทศปาติโนแถลงโต้ตอบในวันเดียวกันว่า คง “ยอมรับไม่ได้” หากตำรวจเมืองผู้ดีใช้กำลังจู่โจมเข้าสู่สถานเอกอัครราชทูตเอกวาดอร์

“เราอยากประกาศชัดเจนว่า เราไม่ใช่อาณานิคมของอังกฤษ และยุคอาณานิคมก็จบไปแล้ว

“หากอังกฤษดำเนินการตามแถลงการณ์ที่ออกมาจริง เอกวาดอร์จะถือว่านั่นเป็นการกระทำที่ไม่เป็นมิตรและยอมรับไม่ได้ รวมทั้งเป็นการโจมตีอธิปไตยของเรา ซึ่งบีบให้เราต้องตอบโต้ด้วยวิธีการทางการทูตอย่างเข้มแข็งที่สุด” ปาติโนกล่าวภายหลังเข้าหารือกับประธานาธิบดีราฟาเอล กอร์เรีย

หลังจากนั้นเอกวาดอร์ก็ประกาศในวันพฤหัสบดีว่า ให้สิทธิเป็นผู้ลี้ภัยทางการเมืองแก่แอสซานจ์

รัฐบาลเอกวาดอร์ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มรัฐบาลฝ่ายซ้ายในอเมริกาใต้ ยังเรียกร้องให้เปิดประชุมรัฐมนตรีในภูมิภาคและองค์การรัฐอเมริกัน เพื่อระดมความสนับสนุนมาตอบโต้คำขู่ของอังกฤษ ซึ่งเอกวาดอร์ถือว่าละเมิดกฎหมายระหว่างประเทศและอนุสัญญาเวียนนา

อย่างไรก็ดี แม้ได้รับอนุญาตให้ลี้ภัย แต่มีโอกาสน้อยมากที่แอสซานจ์จะออกจากสถานเอกอัครราชทูตเอกวาดอร์ได้โดยไม่ถูกจับกุม

มีการคาดการณ์กันต่างๆ นานาว่า แอสซานจ์อาจเดินทางไปสนามบินด้วยรถของสถานทูต ลักลอบออกมาโดยซ่อนตัวในถุงทางการทูต หรือกระทั่งได้รับแต่งตั้งเป็นนักการทูตเอกวาดอร์เพื่อให้ได้รับการคุ้มครอง

ทว่า นักกฎหมายและนักการทูตมองว่าวิธีการเหล่านั้นไม่สามารถทำได้ในทางปฏิบัติ

ประธานาธิบดีกอร์เรียนั้นประกาศตัวเป็นศัตรูกับระบอบอาณานิคมอเมริกัน รวมทั้งประกาศสนับสนุนแอสเซนจ์และวิกิลีกส์อย่างเปิดเผย และเคยเสนอให้ที่ลี้ภัยในเอกวาดอร์ตั้งแต่ปี 2010 แต่กลับเปลี่ยนท่าทีในภายหลัง

กระนั้น การให้ที่พักพิงแก่คนดังอย่างแอสเซนจ์อาจช่วยลดกระแสการวิจารณ์ที่ว่า กอร์เรียเองริดรอนเสรีภาพสื่อมวลชนในประเทศ

นอกจากนี้ ในวันพฤหัสบดีเว็บไซต์วิกิลีกส์ก็ได้ออกคำแถลงประณามอังกฤษที่ขู่บุกสถานเอกอัครราชทูตเอกวาดอร์ว่า เป็นการโจมตีผู้ขอลี้ภัยที่ “รุนแรงมากและเป็นปรปักษ์” พร้อมกับเรียกร้องให้ผู้สนับสนุนไปชุมนุมหน้าสถานเอกอัครราชทูตเอกวาดอร์ตั้งแต่วันพุธเป็นต้นไป