นายสุริยะใส กตะศิลา อาจารย์วิทยาลัยนวัตกรรมสังคม มหาวิทยาลัยรังสิต และ ผู้อำนวยการสถาบันปฏิรูปประเทศไทย (สปท.) กล่าวว่า ได้ติดตามฟังการอภิปรายร่างรัฐธรรมนูญของสมาชิกสภาปฏิรูปแห่งชาติ (สปช.) แล้ว มีหลักคิดใหญ่ๆ ที่ปะทะกันในที่ประชุมอยู่ 5 ประเด็น ซึ่งค่อนข้างแตกต่างกันมาก จำเป็นอย่างยิ่งที่ สปช.และกรรมาธิการยกร่างรัฐธรรมนูญต้องเร่งพูดคุยเพื่อหาข้อยุติ ไม่เช่นนั้นประเด็นปัญหาเหล่านึ้ อาจถูกขยายผลจากผู้ไม่หวังดีจนกลายเป็นจุดเสี่ยง และร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้ถูกรื้อเละเทะ หรือถูกคว่ำในที่สุด โดย 5 ประเด็นใหญ่ที่ยังไม่ลงตัวกันคือ
1.ประเด็นกระจายอำนาจ มี 2 ขั้วความคิดชัดเจนส่วนหนึ่งมองว่าระบบราชการเดิมดีอยู่แล้วแค่ปรับปรุงบางส่วน ในขณะที่ร่างของ กมธ.ยกร่างฯ และ สปช.ส่วนหนึ่งต้องการลดอำนาจผูกขาดโดยส่วนกลาง และเพิ่มอำนาจชุมชนท้องถิ่นให้เข้มข้นขึ้น
2.การปฏิรูปตำรวจ โดยเฉพาะการแยกอำนาจสอบสวนเป็นอิสระจากอำนาจสืบสวนและจับกุมนั้น มีแรงต้านมากทีเดียวใน สปช. บางคนมองปัญหาตำรวจแค่การเมืองครอบงำ แต่ยังไม่ได้มองถึงการบริหารจัดการอำนาจใน สตช.ที่ต้องใส่หลักธรรมาภิบาลอย่างเข้มข้นเข้าไปด้วย
3.การเมืองภาคพลเมือง สปช.สายข้าราชการประจำ ยังไม่เชื่อมั่นและไม่ไว้วางใจการเพิ่มพื้นที่ และระดับการมีส่วนร่วมของพลเมืองในการกำหนดนโยบายสาธารณะ หรือการใช้อำนาจรัฐ บางส่วนยังมองว่าความแข็งแกร่งของรัฐราชการคือคำตอบ ฉะนั้นเสถียรภาพและความเข้มแข็งทางการเมืองจึงมักให้ความสำคัญไปที่องค์กรทางการเมือง แต่ยังไม่ให้ความสำคัญกับเสถียรภาพ และความเข้มแข็งของการเมืองภาคพลเมือง
4.รูปแบบการเลือกตั้งและการเข้าสู่อำนาจพบว่า สปช.จำนวนมากยังติดกับดักเลือกตั้ง ซึ่งลดรูปประชาธิปไตยมีความหมายแค่เลือกตั้ง ยังไม่เข้าใจตัวแทนสาขาอาชีพ และระบบการสรรหาหรือการเลือกตั้งโดยอ้อม
5.การปะทะกันระหว่างสายความคิดอนุรักษ์นิยมกับเสรีนิยมใน สปช. ซึ่งสะท้อนความขัดแย้งหลักในสังคมไทยโดยตัวมันเอง ถือเป็นเรื่องปกติในสังคมทั่วไป ที่ต้องหาตรงกลางโดยเฉพาะหาจุดลงตัวที่ต้องอยู่ร่วมกันให้ได้ ซึ่งทุกฝ่ายต้องทบทวน และปฏิรูปตัวเอง เพื่อสร้างสังคมการเมืองแบบพหุนิยมให้ได้
1.ประเด็นกระจายอำนาจ มี 2 ขั้วความคิดชัดเจนส่วนหนึ่งมองว่าระบบราชการเดิมดีอยู่แล้วแค่ปรับปรุงบางส่วน ในขณะที่ร่างของ กมธ.ยกร่างฯ และ สปช.ส่วนหนึ่งต้องการลดอำนาจผูกขาดโดยส่วนกลาง และเพิ่มอำนาจชุมชนท้องถิ่นให้เข้มข้นขึ้น
2.การปฏิรูปตำรวจ โดยเฉพาะการแยกอำนาจสอบสวนเป็นอิสระจากอำนาจสืบสวนและจับกุมนั้น มีแรงต้านมากทีเดียวใน สปช. บางคนมองปัญหาตำรวจแค่การเมืองครอบงำ แต่ยังไม่ได้มองถึงการบริหารจัดการอำนาจใน สตช.ที่ต้องใส่หลักธรรมาภิบาลอย่างเข้มข้นเข้าไปด้วย
3.การเมืองภาคพลเมือง สปช.สายข้าราชการประจำ ยังไม่เชื่อมั่นและไม่ไว้วางใจการเพิ่มพื้นที่ และระดับการมีส่วนร่วมของพลเมืองในการกำหนดนโยบายสาธารณะ หรือการใช้อำนาจรัฐ บางส่วนยังมองว่าความแข็งแกร่งของรัฐราชการคือคำตอบ ฉะนั้นเสถียรภาพและความเข้มแข็งทางการเมืองจึงมักให้ความสำคัญไปที่องค์กรทางการเมือง แต่ยังไม่ให้ความสำคัญกับเสถียรภาพ และความเข้มแข็งของการเมืองภาคพลเมือง
4.รูปแบบการเลือกตั้งและการเข้าสู่อำนาจพบว่า สปช.จำนวนมากยังติดกับดักเลือกตั้ง ซึ่งลดรูปประชาธิปไตยมีความหมายแค่เลือกตั้ง ยังไม่เข้าใจตัวแทนสาขาอาชีพ และระบบการสรรหาหรือการเลือกตั้งโดยอ้อม
5.การปะทะกันระหว่างสายความคิดอนุรักษ์นิยมกับเสรีนิยมใน สปช. ซึ่งสะท้อนความขัดแย้งหลักในสังคมไทยโดยตัวมันเอง ถือเป็นเรื่องปกติในสังคมทั่วไป ที่ต้องหาตรงกลางโดยเฉพาะหาจุดลงตัวที่ต้องอยู่ร่วมกันให้ได้ ซึ่งทุกฝ่ายต้องทบทวน และปฏิรูปตัวเอง เพื่อสร้างสังคมการเมืองแบบพหุนิยมให้ได้
