ในปี พ.ศ. 2565 ตรงกับปีขาล (ปีเสือ) นั่นจึงเป็นเหตุผลสำคัญว่า เหตุใดคนเกิดปีเสือจึงไม่ควรพลาดเดินทางไปสักการะ “พระธาตุช่อแฮ” สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่เมืองแพร่ และเป็นวัดพระธาตุประจำคนปีเสือ
พระธาตุช่อแฮ เป็นโบราณสถานอายุกว่าพันปี เจดีย์สีทองอร่ามทรงแปดเหลี่ยมย่อมุมไม้สิบสอง บุด้วยทองดอกบวบ ศิลปะแบบเชียงแสน ภายในเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ พระเกศาธาตุ และพระศอกซ้ายของพระพุทธเจ้า
ตำนานความเป็นมาของพระธาตุ มีเรื่องเล่าขานกันอยู่ 2 ตำนาน ตำนานแรก พระธาตุช่อแฮในพระราชพงศาวดารว่าด้วยกรุงสุโขทัย ระบุว่า วัดพระธาตุช่อแฮ สร้างขึ้นระหว่าง พ.ศ. 1879-1881 โดย “ขุนลัวะอ้ายก้อม” สร้างเจดีย์ขึ้นที่ “ดอยโกสิยธชัคคะบรรพต” หรือ สถานที่ตั้งพระธาตุช่อแฮในปัจจุบัน และได้นำพระบรมสารีริกธาตุที่ได้รับพระราชทานจาก “พระมหาธรรมราชา (พระยาลิไท)” เมื่อครั้งเป็นพระมหาอุปราชครองเมืองศรีสัชนาลัย มาบรรจุไว้ใต้ฐานเจดีย์
ส่วนตำนานพระธาตุช่อแฮในตำนานพระเจ้าเลียบโลก ระบุว่า เมื่อครั้งพระพุทธเจ้าเสด็จมาที่เมืองพล หรือ เมืองแพร่ในอดีต ทรงประทับที่ “ดอยโกสิยธชัคคะบรรพต” หัวหน้าชาวลัวะคือ “ขุนลัวะอ้ายก้อม” ได้มากราบสักการะ
พระพุทธองค์ได้แสดงปาฏิหาริย์ และได้ประทานพระบรมสารีริกธาตุ (พระเกศาธาตุ) เป็นที่ระลึก พร้อมทั้งรับสั่งว่าหลังพระองค์เสด็จดับขันธปรินิพพานไปแล้ว ให้นำพระบรมสารีริกธาตุพระข้อศอกข้างซ้าย มาบรรจุไว้ ณ สถานที่แห่งนี้
สำหรับชื่อพระธาตุ “ช่อแฮ” สันนิษฐานว่าเพี้ยนมาจาก “ช่อแพร” โดยคำว่า “แพร” มาจากผ้าแพร เชื่อว่าเป็นชื่อของสถานที่ตั้งองค์พระธาตุ คือ “ดอยโกสิยธชัคคะบรรพต”ซึ่งมีความหมายว่า ดอยแห่งผ้าแพรอันงดงาม ด้วยเหตุนี้ ผู้เดินทางมาไหว้พระธาตุช่อแฮ จึงนิยมนำผ้าแพรเนื้อดีมาถวาย
ตามคติความเชื่อของชาวล้านนาโบราณ “พระธาตุช่อแฮ” เป็นพระธาตุประจำคนเกิดปีขาล หรือปีเสือ กล่าวกันว่าคนที่เกิดปีขาล เมื่อมาไหว้พระธาตุช่อแฮ จะได้รับอานิสงส์ผลบุญที่สูงล้น
หากสถานการณ์เป็นปกติ ในทุกปีจังหวัดแพร่จะจัดประเพณีสำคัญ คือ “ไหว้พระธาตุช่อแฮ เมืองแพร่แห่ตุงหลวง” ช่วงวันขึ้น 9 ค่ำ ถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 4 ใต้ เดือน 6 เหนือ ซึ่งตรงกับประมาณปลายเดือนกุมภาพันธ์ ถึงต้นเดือนมีนาคม มีพุทธศาสนิกชนจากทุกสารทิศเดินทางมานมัสการพระธาตุช่อแฮ ด้วยความเชื่อที่ว่าในช่วงระยะเวลาดังกล่าว พระบรมสารีริกธาตุจะแสดงปาฏิหาริย์แผ่บารมีที่เป็นสิริมงคลยิ่งนัก
นอกจากองค์พระธาตุช่อแฮแล้ว ภายในวัดพระธาตุช่อแฮยังมีสิ่งน่าสนใจอื่นให้ชม เช่น “หลวงพ่อช่อแฮ” หรือ “พระเจ้าช่อแฮ” องค์พระประธานเก่าแก่อายุหลายร้อยปี ศิลปะล้านนา เชียงแสน สุโขทัย ที่สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นหลังจากสร้างองค์พระธาตุฯ
หลวงพ่อทันใจ หรือพระเจ้าทันใจ อีกหนึ่งสิ่งศักดิ์สิทธิ์ของวัดที่คนนิยมมาสักการะบูชา ด้วยความเชื่อว่าถ้าใครมาขอพรก็จะได้สมดังปรารถนา
“พระพุทธโลกนาถบพิตร” พระพุทธรูปปางพระนาคปรก ประดิษฐานอยู่ในวิหารศิลปะล้านนาประยุกต์
นอกจากนี้ยังมีพระเจ้าไม้สัก, พระเจ้านอน, ธรรมมาสน์โบราณ, กู่อัฐิครูบาศรีวิชัย, แผ่นศิลาจารึก, สวนรุกขชาติช่อแฮ, บันไดนาคโบราณบริเวณทางขึ้นทั้ง 4 ด้าน ฯลฯ
วัดพระธาตุช่อแฮ ยังเป็นวัดที่ได้รางวัลวัดส่งเสริมการจัดการสิ่งแวดล้อมระดับดีเยี่ยม ใน ปี พ.ศ. 2562 โดยกรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม การเดินทางมายังวัดแห่งนี้ นอกจากจะอิ่มบุญอิ่มใจจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์ตามความเชื่อแล้ว จึงยังเสมือนได้มาพักผ่อนหย่อนใจกับความร่มรื่น และบรรยากาศภูมิทัศน์อันงดงามของโบราณสถานสำคัญคู่เมืองแพร่
วัดพระธาตุช่อแฮ ถนนช่อแฮ ตำบลช่อแฮ อำเภอเมืองแพร่
ชมภาพและข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ https://mgronline.com/travel/detail/9650000000168