รู้จัก "วังค้างคาว" ตึกเก่าแก่แห่งคลองสานที่กรมธนารักษ์กำลังจะเปิดประมูล

วานนี้มีข่าวว่ากรมธนารักษ์จะดำเนินการเปิดประมูลสิทธิการเช่าอาคารราชพัสดุ "บ้านพระประเสริฐวานิช" หรือ "วังค้างคาว" ใน เขตคลองสาน กรุงเทพฯ โดยจะเปิดซองประมูลในวันที่ 23 กันยายนนี้ ดังนั้นในวันนี้จึงจะขอพาไปทำความรู้จักกับ "วังค้างคาว" ซึ่งถือเป็นโบราณสถานอายุนับร้อยปีที่เก่าแก่และน่าสนใจแห่งหน่งในกรุงเทพฯ

ใครที่นั่งเรือล่องแม่น้ำเจ้าพระยาผ่านช่วงคลองสาน อาจเคยเห็นอาคารเก่าเล็กๆ ริมน้ำ โดยเป็นบ้านของพระประเสริฐวานิช หรือเจ้าสัวเขียว เหล่าประเสริฐ ตั้งอยู่สุดถนนเชียงใหม่ เขตคลองสาน กรุงเทพฯ โดยอาคารหลังนี้สร้างในสมัยรัชกาลที่ ๕ มีลักษณะและรูปแบบเป็นกลุ่มอาคารเก๋งจีน 2 ชั้น ก่ออิฐถือปูน หลังคามุงกระเบื้อง หน้าจั่วปูนปั้น ประกอบด้วย อาคาร 2 หลังตั้งขนานกัน หันหน้าออกแม่น้ำ มีระเบียงเชื่อมถึงกัน ล้อมลานโล่ง ตรงกลางขนาดใหญ่ พื้นที่บริเวณใต้ถุนอาคารถูกแบ่งเป็นสัดส่วนทั้งสองฝั่งเพื่อใช้ประโยชน์เป็นที่เก็บสินค้า


อาคารแห่งนี้เดิมเป็นกรรมสิทธิ์ของพระประเสริฐวานิช ต่อมา บ้านและที่ดินตกเป็นของนายเว้น (บุตร) และได้บริจาคให้กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ เมื่อวันที่ 2 กันยายน 2464

ในระหว่างปี พ.ศ.2450-2460 บริษัท หลักสุงเฮง ของนายเหียกวงเอี่ยม อดีตประธานหอการค้าไทย-จีน เช่าอาคารและพื้นที่เป็นสำนักงานและท่าเรือซึ่งดำเนินกิจการรับส่งสินค้าทางเรือ จากนั้นห้างฮั่วจั่วจั่นได้มาขอเช่าต่อ โดยใช้พื้นที่ใต้ตึกเป็นที่เก็บสินค้า เมื่อเลิกเช่าตัวอาคารจึงถูกปิดร้างไม่ได้ใช้ประโยชน์มาหลายสิบปี


ส่วนเหตุที่เรียกกันว่าวังค้างคาวนั้น เนื่องจากอาคารถูกปิดร้าง ทำให้มีค้างคาวเข้ามาทำรังและอาศัยอยู่บริเวณใต้ตึกเป็นจำนวนมาก จึงอาจเป็นสาเหตุทำให้มีคนเรียกอาคารเก่าหลังนี้ว่า “วังค้างคาว” และในปี พ.ศ.2561 กรมศิลปากรได้ประกาศรายชื่อโบราณสถานในเขตกรุงเทพมหานครตามนัยราชกิจจานุเบกษา เล่ม 135 ตอนพิเศษ 165 ง ลงวันที่ 12 กรกฎาคม 2561 โดยมีบ้านพระประเสริฐวานิช (เขียว) (วังค้างคาว) ในประกาศดังกล่าว"

สำหรับพระประเสริฐวานิช (เขียว) เป็นบุตรของจีนเตี๋ยมกับอำแดงเพ็ง บ้านอยู่บริเวณปากคลองวัดทองธรรมชาติ ภรรยาคือนางสาคร ประเสริฐวานิช โดยพระประเสริฐวานิชเป็นขุนนางเชื้อสายจีน ได้เข้ารับราชการอยู่กรมท่าซ้ายในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทำหน้าที่ดูแลการค้าขายในส่วนของคนจีน


ทั้งนี้ในย่านคลองสาน ท่าดินแดง มีอาคารเก่าแก่หลายแห่งที่สร้างขึ้นในยุคสมัยใกล้เคียงกัน อาทิ "บ้านหวั่งหลี" อาคารที่โดดเด่นด้วยสถาปัตยกรรมจีน ก่ออิฐถือปูนและใช้โครงสร้างไม้สร้างอาคาร ที่นี่เคยเป็นท่าเรือกลไฟของตระกูลหวั่งหลี สร้างสมัยรัชกาลที่ ๔ หรือปัจจุบันคือ ล้ง 1919 หรือ "โรงน้ำปลาทั่งง่วนฮะ" อยู่ใกล้กับศาลเจ้ากวนอู ซึ่งปัจจุบันเป็นอาคารส่วนบุคคล สร้างขึ้นตั้งแต่สมัยปลายรัชกาลที่ ๒ มีความเก่าแก่กว่ากว่า 200 ปี อาคารเป็นแบบสถาปัตยกรรมจีนตอนใต้ โดยสกุลช่างชาวฮกเกี้ยน ลักษณะเป็นบ้านล้อมลาน หากหันหน้าเข้าอาคารบ้านจะมีอาคารหลักตั้งเด่นอยู่ตรงกลางสูง 2 ชั้น และมีอาคารชั้นเดียวขนาบข้างทั้งด้านซ้ายและขวา โดยมีลานโล่งอยู่ตรงกลาง


#########################################

สามารถส่งข้อมูลข่าวสารด้านการท่องเที่ยว-อาหารมาได้ที่ อีเมล์ travel_astvmgr@hotmail.com หรือ ชมคลิปต่าง ๆ ได้ที่ Youtube :Travel MGR และ Instagram : @travelfoodonline และ TikTok : @travelfoodonline