พอถึงหน้าร้อนทีไร หลายคนก็มีกจะหาวิธีคลายร้อนตามแบบฉบับของตัวเอง บ้างก็ออกไปเล่นน้ำในช่วงสงกรานต์ บ้างก็ไปอาบน้ำประแป้งให้เย็นกาย หรือบางคนก็เลือกที่จะหาของเย็นๆ มากินให้ชื่นใจ
สำหรับของกินที่ช่วยดับร้อนของคนไทยสมัยโบร่ำโบราณนั้น ก็มี “ข้าวแช่” เป็นอีกหนึ่งเมนู ซึ่งเดิมนั้นข้าวแช่ไม่ใช่อาหารตำรับไทยแท้ๆ แต่เป็นอาหารพื้นบ้านของชาวมอญที่นิยมทำขึ้นเพื่อสังเวยเทวดาในพิธีตรุษสงกรานต์ ซึ่งตามประเพณีของคนมอญโบราณกล่าวไว้ว่า ในวันสงกรานต์จะต้องทำข้าวแช่ถวายพระสงฆ์ จะถือเป็นสิริมงคลแก่ผู้ที่ถวาย
สาเหตุที่ข้าวแช่ได้เข้ามาสู่สำรับอาหารไทย ก็เนื่องจากคนมอญและคนไทยได้มีการติดต่อแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมกันมาอย่างยาวนาน นอกเหนือจากที่ชาวบ้านจะทำข้าวแช่กินกันแล้ว ในรั้วในวังก็มีข้าวแช่ตำรับชาววังกินด้วยเหมือนกัน ซึ่งก็มาจากการที่สตรีชาวมอญได้เข้ารับราชการฝ่ายใน (เป็นเจ้าจอมหม่อมห้ามของเจ้าฟ้าเจ้าแผ่นดิน) และได้ปรุงข้าวแช่ขึ้นเป็นถวาย
“ข้าวแช่ชาววัง” นั้นขึ้นชื่อเรื่องความพิถีพิถันของเครื่องเคียงที่หน้าตาสวยงาม และรสชาติกลมกล่อม ทั้งลูกกะปิทอด หัวหอมสอดไส้ ไชโป๊วผัดหวาน ปลาแห้งผัดหวาน พริกหยวกสอดไส้ เป็นต้น ซึ่งกรรมวิธีการทำนั้นก็ละเอียดลออและซับซ้อนหลายขั้นตอน และยังจะต้องมีผักสดแกะสลักไว้กินแนมด้วย
แต่นอกจากข้าวแช่ชาววังแล้ว ก็ยังมี “ข้าวแช่ตำรับเมืองเพชร” (เพชรบุรี) ซึ่งได้รับการถ่ายทอดมาจากชาววังเมื่อครั้งที่รัชกาลที่ 4 เสด็จพระราชดำเนินแปรพระราชฐานมายังพระนครคีรี (เขาวัง) และได้แพร่หลายไปสู่สามัญชนชาวเพชรบุรี
ข้าวแช่ตำรับเมืองเพชรนั้นจะนิยมใส่ดอกกระดังงาในน้ำอบข้าวแช่ ต่างจากที่อื่นที่อาจจะมีเพียงดอกมะลิกับกลีบกุหลาบเท่านั้น และกับข้าวที่กินเคียงกับข้าวแช่เมืองเพชรจะต้องมีรสหวานนำเค็มตาม ซึ่งจะมีเพียงสามอย่างเท่านั้น คือ ลูกกะปิ ปลากระเบนผัดหวาน และผักกาดเค็มผัดหวาน
สิ่งสำคัญในการจะกินข้าวแช่ดับร้อนนั้น อยู่ที่กรรมวิธีการกินนั่นเอง เริ่มจากการนำข้าวสวยตักใส่ชาม ใส่น้ำลอยดอกไม้อบควันเทียนลงไป บางคนอาจจะใส่น้ำแข็งเพิ่มลงไปเพื่อความเย็นชื่นใจ และเมื่อจะกินคู่กับเครื่องเคียงของคาวต่างๆ จะต้องตักกับข้าวเข้าปากก่อน จากนั้นค่อยตักข้าวแช่เข้าปากตามไป จากนั้นก็เคี้ยวรวมกันให้ได้ลิ้มรสชาติและความหอมหวนของข้าวแช่และกับข้าว เท่านี้ก็จะได้สัมผัสความอร่อยสดชื่นใจมาช่วยดับร้อนได้แล้ว
รู้จักกับ “ข้าวแช่” กันเป็นอย่างดีแล้ว ก็มีลองลิ้มความอร่อยของข้าวแช่จาก 5 ร้านเด็ด ที่ได้รวบรวมมาให้เลือกกันได้ตามชอบ
หลายรส
ร้านนี้เป็น ”ข้าวแช่ชาววัง” สูตรตต้นตำรับ มีเครื่อง 6 อย่าง คือ พริกหยวกยัดไส้ หัวหอมแดงทอด ลูกกะปิทอด ปลายี่สนผัดหวาน หัวไชโป๊วหวานผัดไข่ และ เนื้อฝอยผัดหวาน ส่วนข้าวที่นี่ใช้ข้าวเก่ามาหุงแบบโบราณ พอข้าวเป็นไตเทน้ำออก แล้วนำไปขัดผ่านน้ำให้ยางออก และ นำไปนึ่งให้สุก ส่วนน้ำเป็นน้ำหอมอบควันเทียนใส่ดอกกระดังงาลนไฟ, ดอกมะลิ, ดอกชมนาด, กลีบดอกกุหลาบ อบค้างคืน 1 คืน และยังมีผักสดแกะสลักสวยๆ อย่าง แตงกวา มะม่วง กระชาย ต้นหอม พริกชี้ฟ้า มาให้กินเคียงด้วย
ร้านหลายรส ตั้งอยู่ตรงข้ามโรงพยาบาลสมิติเวช ซอยสุขุมวิท 49 คลองตันเหนือ วัฒนา กทม. ร้านเปิดทุกวัน เวลา 10.00 - 21.30 น. (เฉพาะวันจันทร์จะเปิดถึง 15.00 น.) โทร.0-2391-3193 และมีอีก 1 สาขา ที่คลองประปา ถ.พระราม 6 โทร.0-2279-2895
ข้าวแช่แม่ศิริ
ข้าวแช่ของร้านนี้เป็นข้าวแช่สูตรคนมอญแท้ๆ มีความพิถีพิถันในการทำทุกขั้นตอน เริ่มตั้งแต่กระบวนการทำข้าวแช่ที่ต้องเลือกข้าวเสาไห้มาขัดล้างให้ยางข้าวออกจนได้เมล็ดข้าวที่ขาวสวย จากนั้นจึงนำมานึ่งให้สุก แล้วนำออกมาผึ่งไว้จนแห้งและเย็นตัวลง ส่วนน้ำที่ใช้กับข้าวแช่ก็ใช้น้ำกรองสะอาด นำไปอบควันเทียนพร้อมลอยดอกมะลิที่ปลูกเองแบบไร้สาร อบน้ำไว้ข้ามคืนก็นำมาใช้ได้ กินคู่กับเครื่องเคียงต่างๆ ได้แก่ ไชโป๊วหวาน ลูกกะปิทอด หมูฝอย และปลาหวาน
ร้านข้าวแช่แม่ศิริ ตั้งอยู่ในซอยไกรสีห์ ถนนพระสุเมรุ เขตพระนคร กทม. ร้านเปิดทุกวัน เวลา 10.00-16.00 น. โทร.0-2281-7996
บ้านประชาชื่น
ข้าวแช่ของร้านนี้เป็นสูตรของหม่อมหลวงพร้อมศรี สนิทวงศ์ (พิบูลสงคราม) ได้สร้างสรรค์เมนูข้าวแช่แบบไทยแท้ดั้งเดิม จัดเสิร์ฟมาแบบครบชุด ประกอบไปด้วย ข้าว ที่ทางร้านเลือกใช้ข้าวหอมมะลิมาขัดเอายางออกและหุงให้สุก ส่วนน้ำใช้น้ำต้มสุกกรองแล้วใส่หม้อดินไว้ และนำมะลิที่ทางร้านปลูกเองมาใส่ชะลอม แล้วนำไปลอยไว้ในน้ำข้ามคืน ทำให้ได้น้ำที่มีกลิ่นหอมของมะลิอ่อนๆ กินคู่กับเครื่องเคียงสารพัดอย่าง คือ หมูฝอย หัวไชโป๊วผัดหวาน พริกหยวกยัดไส้หมูสับ หัวหอมยัดไส้ปลา ลูกกะปิทอด และพริกแห้งยัดไส้ แล้วก็ยังมีเครื่องเคียงอื่นๆ เป็นต้นหอม กระชาย และมะม่วงดิบเปรี้ยวอมมัน
ร้านบ้านประชาชื่น ตั้งอยู่ใน ซ.เทศบาลนิมิตใต้ 20 ถ.เทศบาลนิมิตใต้ แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กทม. ร้านเปิดวันอังคาร-อาทิตย์ (หยุดวันจันทร์) เวลา 11.00-15.00 น. และ 17.00-21.00 น. ถ้ามากินแนะนำว่าควรโทร. มาจองโต๊ะก่อน โทร. 0-2953-8976, 08-0625-5656
ฝั่งน้ำ คอฟฟี่เฮ้าส์ โรงแรมรอยัลริเวอร์
ข้าวแช่ชาววังของที่นี่เป็นข้าวแช่สูตรต้นตำรับของโรงแรมรอยัลริเวอร์ ซึ่งเป็นสูตรมาจากชาววังขนานแท้ คัดเลือกข้าวเก่านำมาหุงให้พอสุก แล้วก็นำข้าวมาขัดให้เป็นเม็ดสวยแล้วหุงต่อให้สุกอีกที จากนั้นจึงนำมาอบกับใบเตย และควันเทียนอบนานข้ามคืนเพื่อให้ได้กลิ่นหอม กินคู่กับเครื่องเคียงคือ พริกหยวกสอดไส้ หัวไชโป๊ว หัวหอมทอด ลูกกะปิ ปลาไส้ตันทอด หมูหวานฝอย และมีผักสดให้กินเคียงด้วย
เทศกาลข้าวแช่ชาววัง สูตรต้นตำรับโรงแรมรอยัลริเวอร์ มาลองชิมกันได้ตั้งแต่วันนี้-14 พฤษภาคม 2560 ตั้งแต่เวลา 11.30-14.00 น. ณ ห้องอาหารฝั่งน้ำ คอฟฟี่เฮ้าส์ ชั้น G โรงแรมรอยัลริเวอร์ ซอยจรัญสนิทวงศ์ 66/1 ถนนจรัญสนิทวงศ์ บางพลัด กทม. สำรองที่นั่งล่วงหน้า โทร. 0-2422-9222 ต่อ 1310
บ้านย่า
ข้าวแช่ของร้านบ้านย่า เป็นข้าวแช่สูตรชาววัง ที่มีสีสันสวยงามจากข้าวสีม่วงครามจากอัญชัน และยังมีกลิ่นหอมจากการอบร่ำควันเทียนและดอกมะลิจนหอมกรุ่นชวนกิน ส่วนเครื่องเคียงก็มี พริกหยวกสอดไส้หมู กะปิกวนชุบไข่ทอด หัวไชโป๊วผัด หอมยัดไส้ปลา และหมูเส้น มาพร้อมกับผักสดกินแกล้มเข้ากัน
ร้านบ้านย่า ตั้งอยู่ใกล้กับแยกแคราย ถนนติวานนท์ อ.เมือง จ.นนทบุรี ร้านเปิดทุกวัน (หยุดวันจันทร์ที่ 3 ของเดือน) เวลา 11.30-21.00 น. โทร. 0-2591-0315, 0-2591-0317
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
สามารถส่งข้อมูลข่าวสารด้านการท่องเที่ยว-อาหารมาได้ที่ กอง บก.ข่าวท่องเที่ยว แฟกซ์ 0-2629-4467 อีเมล์ travel_astvmgr@hotmail.com
