“น่าน” แบบบ้านๆ เที่ยวสุขใจสไตล์ “ชุมชนบ่อสวก”

“น่าน” หนึ่งในเมืองท่องเที่ยวที่อยู่ในใจของหลายคน ด้วยความรุ่มรวยของศิลปวัฒนธรรม วิถีชีวิตอันเรียบง่าย พร้อมด้วยวัดวาอาราม และแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สวยงามไม่น้อยหน้าที่ไหนๆ

แต่นอกจากสถานที่ท่องเที่ยวที่เปิดต้อนรับนักท่องเที่ยวจากทั่วทุกสารทิศแล้ว อีกสิ่งหนึ่งที่น่าสนใจและมีเสน่ห์ชวนให้เข้าไปสัมผัสก็คือ วิถีชีวิตที่เรียบง่ายของชาวน่าน อย่างเช่นใน “ชุมชนบ่อสวก” ตำบลบ่อสวก อำเภอเมือง จังหวัดน่าน

ในพื้นที่ตำบลบ่อสวก แต่เดิมเป็นที่อาศัยของชาวลั๊วะ ซึ่งในหมู่บ้านนั้นมีบ่อเกลือศักดิ์สิทธิ์อยู่ เรียกกันว่า “บ่อซวก” ซึ่งแปลว่า “เกลือ” และเพี้ยนมาเป็นคำว่า “บ่อสวก” อย่างที่ได้ยินในปัจจุบัน ปัจจุบันก็ยังปรากฏหลักฐานว่ามีบ่อเกลืออยู่ที่กลางทุ่งนาจำนวน 2 บ่อ คือบ่อเกลือเหนือและบ่อเกลือใต้ โดยนักโบราณคดีสันนิษฐานว่าที่นี่เคยเป็นแหล่งผลิตเครื่องปั้นดินเผาขนาดใหญ่ของเมืองน่านในสมัยโบราณ

สำหรับจุดท่องเที่ยวในชุมชนบ่อสวกนั้นก็เน้นที่ประวัติศาสตร์ในชุมชน รวมถึงสิ่งที่แสดงให้เห็นถึงวิถีชีวิตและอาชีพของชาวบ้าน เริ่มต้นที่ “บ้านโบราณเฮือนอุ๊ยดี” ซึ่งเป็นเรือนไม้เก่าแก่แบบเมืองเหนืออายุราว 100 ปี ที่นี่ทำให้เรามองเห็นภาพของบ้านเรือนเก่าๆ ในสมัยอดีต ที่จะแบ่งส่วนต่างๆ ของบ้านตามลักษณะการใช้สอย ตัวบ้านเป็นแบบยกใต้ถุนสูง เสาเรือนทำจากไม้ทั้งต้น ซึ่งเรือนหลังนี้ปัจจุบันเจ้าของยังใช้พักอาศัยอยู่

อีกจุดที่น่าสนใจไม่น้อยก็คือ “แหล่งเตาเผาโบราณบ้านจ่ามนัส” ซึ่งเป็นแหล่งเตาเผาโบราณที่สำคัญของล้านนา มีความเก่าแก่และสมบูรณ์ที่สุดในล้านนา อายุราว 600-700 ปี และมีรูปแบบของเครื่องถ้วยชามที่เป็นเอกลักษณ์ของตนเอง รวมถึงลวดลายเฉพาะตัวของบ้านบ่อสวก นั่นคือ เครื่องปั้นดินเผาประดับลายอินธนู

เตาเผาโบราณที่ขุดค้นพบในบริเวณนี้ ถูกขุดค้นตามขั้นตอนทางโบราณคดี และปัจจุบันได้เปิดหลุมขุดค้นไว้ให้ได้ศึกษา โดยมี จ่ามนัส ติคำ เป็นผู้ดูแลพื้นที่และให้ข้อมูลต่างๆ แก่ผู้เข้ามาเยี่ยมชม ซึ่งภายในเตาเผาโบราณที่ขุดค้นแล้วก็มีทั้งไห ถ้วย ชาม จาน ซึ่งก็จัดแสดงไว้ให้นักท่องเที่ยวได้เดินชม

นอกจากนี้ ในบริเวณบ้านของจ่ามนัส ยังมี “พิพิธภัณฑ์เฮือนบ้านสวกแสนชื่น” ซึ่งเป็นพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านที่เก็บรวบรวมของเก่า ของโบราณ มาไว้ในบ้านเก่า ซึ่งข้าวของทั้งหมดนั้นเป็นของเก่าที่เคยใช้สอยในบ้าน อาทิ กระต่ายขูดมะพร้าว ครกไม้ ตาชั่ง รวมทั้งมีเครื่องปั้นดินเผาที่ขุดค้นพบในบริเวณนี้มาตัดแสดงให้ชมด้วย

ในอดีต บริเวณบ้านบ่อสวกเคยเป็นแหล่งผลิตเครื่องปั้นดินเผาแหล่งใหญ่ ซึ่งก็สูญสลายไปตามกาลเวลา แต่ในปัจจุบันได้มีการรื้อฟื้นการผลิตเครื่องปั้นดินเผาตามแบบบ้านบ่อสวกขึ้นอีกครั้ง เพื่อเป็นกิจกรรมให้แก่ชาวบ้านในชุมชน และนักท่องเที่ยวที่มาเยี่ยมเยือนหมู่บ้านนี้

โดยนักท่องเที่ยวสามารถเข้ามาเรียนรู้วิธีการทำเครื่องปั้นดินเผาแบบบ่อสวกได้ที่ “กลุ่มเครื่องปั้นดินเผาบ่อสวก” ซึ่งสมาชิกของกลุ่มก็จะสอนตั้งแต่การขึ้นรูปเครื่องปั้นดินเผาด้วยแป้นหมุน และสาธิตการปั้นลายบ่อสวกที่มีเอกลักษณ์ทั้งสองลาย คือ ลายอินธนู และ ลายนกฮูก นักท่องเที่ยวสามารถลงมือทำเครื่องปั้นดินเผาของตัวเอง และไปเลือกซื้อเครื่องปั้นดินเผาเป็นของที่ระลึกกลับบ้านไปได้ด้วย

กิจกรรมสนุกๆ ของชุมชนบ่อสวก ไม่ได้มีแค่การลงมือทำเครื่องปั้นดินเผาเท่านั้น ยังมีกิจกรรมทำ “ไส้อั่ว” ที่เริ่มตั้งแต่การผสมเนื้อหมูกับสมุนไพรต่างๆ ก่อนจะยัดลงในไส้ และนำไปอบจนหอมกรุ่นตามสูตรของแม่คำป่วน มันจันทร์

ไม่ไกลจากจุดที่ลงมือทำเครื่องปั้นดินเผาและไส้อั่ว ก็เป็นจุดที่สามารถไปเรียนรู้การทอผ้าที่ “กลุ่มทอผ้าบ้านซาวหลวง” เริ่มจากการปั่นฝ้าย การย้อม การทอผ้า ตามแบบฉบับของชาวบ้านซาวหลวง และมีลวดลายเฉพาะตัวที่ได้ต้นแบบมาจากเครื่องปั้นดินเผาโบราณที่ค้นพบในชุมชนบ่อสวก นำมาพัฒนาเป็นลวดลายเฉพาะ ผสมกับลวดลายโบราณของเมืองน่าน ซึ่งในจุดนี้นั้นนักท่องเที่ยวสามารถทดลองลงมือทำตั้งแต่ขั้นตอนการปั่นฝ้ายไปจนถึงการทอผ้า แล้วก็ยังไปเลือกชมผ้าที่ทอเสร็จสวยงามแล้วเผื่อซื้อกลับไปใช้หรือเป็นของฝากได้ด้วย

ที่ชุมชนบ่อสวก นอกจากจะมาเยี่ยมชมตามจุดต่างๆ แล้ว ที่นี่ก็ยังมี “โฮมสเตย์บ้านบ่อสวก” ที่เกิดขึ้นจากการที่กลุ่มชุมชนสนใจเรื่องการท่องเที่ยวหันมาร่วมมือกันทำโฮมสเตย์สไตล์ลูกทุ่ง ที่จะทำให้ผู้ที่เข้ามาพักได้สัมผัสบรรยากาศแบบบ้านๆ ตามสไตล์ชุมชนบ่อสวก ล้อมรอบด้วยธรรมชาติที่สดชื่นและสีเขียวของทุ่งนา

หากมาพักที่โฮมสเตย์บ้านบ่อสวก ก็จะได้รับการต้อนรับอย่างอบอุ่นจากพ่อๆ แม่ๆ ได้พักผ่อนในบ้านที่อบอุ่นแสนสบาย ได้ชิมอาหารอร่อยๆ ฝีมือแม่ๆ ที่แม้จะเป็นเมนูแบบพื้นบ้าน แต่รสชาตินั้นถูกปากและถูกใจ ทั้งมื้อเย็นและมื้อเช้า โดยใช้วัตถุดิบที่ส่วนใหญ่จะหาได้ภายในชุมชน

นอนที่โฮมสเตย์แล้ว ในยามเช้าก็ตื่นตั้งแต่เช้าตรู่มาทำบุญตักบาตรที่ “วัดบ่อสวก” โดยที่วัดแห่งนี้เป็นวัดเก่าแก่ ภายในพระอุโบสถนั้นประดิษฐานพระประธานที่ทำจากไม้ ศิลปะแบบล้านนา หน้าบันของพระอุโบสถทำจากไม้ตามแบบดั้งเดิมของวัดในจังหวัดน่าน ประดับด้วยรูปเทพพนมด้านบน ด้านล่างเป็นรูปครุฑที่แกะสลักจากไม้ ส่วนที่ด้านหน้าวัดมีพระพุทธรูปองค์ใหญ่ และพระธาตุศรีจอมบ่อสวก ประดิษฐานอยู่

มาเยี่ยมเยือนชุมชนบ่อสวกแล้ว อย่าลืมแวะเที่ยวจุดท่องเที่ยวใกล้ๆ กับชุมชนแห่งนี้ อย่างเช่น พิพิธภัณฑ์วัดบ้านนาซาวสามัคคี ในตำบลนาซาว หรือจะเดินทางเข้าไปในตัวเมืองน่าน แวะไหว้พระที่วัดภูมินทร์ ไหว้สาพระธาตุแช่แห้ง ขึ้นไปชมวิวมุมสูงของเมืองน่านที่วัดพระธาตุเขาน้อยในยามเย็น เป็นการสัมผัสเมืองน่านในแบบบ้านๆ อย่างลึกซึ้ง

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมการท่องเที่ยวในชุมชนตำบลบ่อสวกได้ที่ ชมรมส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชนตำบลบ่อสวก โทร.08-1028-9051 ศูนย์บริการนักท่องเที่ยวกลุ่มโฮมสเตย์ตำบลบ่อสวก โทร. 09-3180-5554 www.facebook.com/homestaybaanbosuak หรือสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมที่ องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน) สำนักงานพื้นที่พิเศษเมืองเก่าน่าน โทร. 0-5477-1077
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

สามารถส่งข้อมูลข่าวสารด้านการท่องเที่ยว-อาหารมาได้ที่ กอง บก.ข่าวท่องเที่ยว แฟกซ์ 0-2629-4467 อีเมล์ travel_astvmgr@hotmail.com