ชม “นาบัวคลองมหาสวัสดิ์” เสน่ห์วิถีชาวคลองแห่งพุทธมณฑล

“นาบัวคลองมหาสวัสดิ์” ใน อ.พุทธมณฑล จ.นครปฐม เป็นหนึ่งในเส้นทางท่องเที่ยว Dream Destinations 2015 กาลครั้งนั้น...ความฝันผลิบาน ที่ทางการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) ได้รวบรวมเอาเส้นทางสายดอกไม้จากทั่วประเทศมาให้เดินทางไปเที่ยวชมกันได้ทุกเดือน ตลอดทั้งปี โดยนาบัวคลองมหาสวัสดิ์นั้นเป็นเส้นทางสายดอกไม้ประจำเดือนมิถุนายน แต่แท้จริงแล้วนาบัวที่นี่มีดอกบัวให้ชมตลอดปี เพราะเป็นนาบัวที่ปลูกเพื่อตัดดอกขาย

สำหรับคลองมหาสวัสดิ์นั้น เป็นคลองประวัติศาสตร์ที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 โปรดเกล้าฯ ให้ขุดขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2403 เพื่อเป็นเส้นทางในการเดินทางไปนมัสการองค์พระปฐมเจดีย์ ซึ่งนับเป็นคลองที่กว้างที่สุดในสมัยนั้น คือกว้าง 14 ม. และมีความยาวจากคลองบางกอกน้อย บริเวณวัดชัยพฤกษ์มาลา ไปจนถึงแม่น้ำท่าจีนที่ ต.งิ้วราย อ.นครชัยศรี จ.นครปฐม รวม 27 กม. คลองสายนี้เปรียบเสมือนเส้นเลือดใหญ่ของชาวชุมชนมาเป็นเวลาร้อยกว่าปี โดยวิถีชีวิตของคนในชุมชนริมคลองส่วนใหญ่ประกอบอาชีพการเกษตร ทำนา ทำสวนผัก-ผลไม้


“นาบัว” เป็นอีกหนึ่งอาชีพของชาวคลองมหาสวัสดิ์ที่ทำสืบต่อกันมาเป็นเวลานาน บางบ้านเปลี่ยนจากทำนาข้าวมาเป็นนาบัว โดยปัจจุบัน ในย่านคลองมหาสวัสดิ์ บริเวณหมู่ 3 ต.มหาสวัสดิ์ อ.พุทธมณฑล จ.นครปฐม มีเกษตรที่ทำนาบัวอยู่ประมาณ 9 ราย ด้วยกัน

สำหรับนาบัวที่เราได้มาชมกันในวันนี้ คือที่ “นาบัวลุงแจ่ม” ใน ต.มหาสวัสดิ์ อ.พุทธมณฑล จ.นครปฐม ซึ่งการเดินทางมาชมนาบัวลุงแจ่มนั้นจะต้องนั่งเรือเข้าไป โดยจะมีเรือให้บริการนักท่องเที่ยวอยู่ที่ท่าน้ำวัดสุวรรณาราม ต.ศาลายา อ.พุทธมณฑล ซึ่งเป็นศูนย์บริการการท่องเที่ยวเชิงเกษตร และเป็นจุดลงเรือเพื่อชมสวนเลียบคลองมหาสวัสดิ์

จากท่าเรือวัดสุวรรณาราม เรือแล่นไปตามคลองมหาสวัสดิ์มุ่งหน้าไปทางทิศตะวันออก ชมทิวทัศน์สองฝั่งคลองที่ยังคงเงียบสงบและสวยงาม ชาวบ้านบางบ้านกำลังยกยอหาปลา เป็นภาพวิถีชีวิตที่น่าชมยิ่ง ไม่นานนักเรือเบนหัวเข้าคลองเล็กๆ ทางขวามือ ชื่อว่า “คลองตาแจ่ม” แล่นตรงมาตามคลองตาแจ่มอีกไม่นานก็มาถึง “นาบัวลุงแจ่ม”


ที่นี่เราได้เจอ พี่ติ๋ว-ประไพ สวัสดิ์โต ที่กำลังลุยน้ำตัดดอกบัวอยู่กลางนาเพื่อส่งดอกขาย พี่ติ๋วลงลุยน้ำด้วยมือเปล่า สายตามองหาดอกบัวตูมที่ขนาดกำลังเหมาะ ใช้มือหักดอกบัวให้เหลือก้านยาวราวๆ 2 ฟุต พาดดอกบัวขึ้นบ่าแล้วเดินแหวกกอบัวเด็ดดอกบัวไปเรื่อยๆ จนกว่าจะเก็บได้เต็มหอบ ก่อนที่จะขึ้นจากน้ำ นำดอกบัวที่เก็บได้มาแยกขนาดและห่อกับใบบัวเตรียมส่งขาย

เมื่อทำงานเสร็จเรียบร้อยแล้ว พี่ติ๋วจึงมานั่งคุยและเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับนาบัวให้ฟังว่า ที่นาบัวลุงแจ่มนี้มีพื้นที่ 15 ไร่ แต่เดิมเป็นพื้นที่ทำนาข้าว แต่มีปัญหาเรื่องราคาข้าวที่ไม่แน่นอน จึงเปลี่ยนมาประกอบอาชีพทำนาบัวแทนตั้งแต่ปี 2522 และปัจจุบันในย่านคลองมหาสวัสดิ์ หมู่ 3 ก็มีบ้านที่ทำนาบัวกันอยู่ 9 รายด้วยกัน

“บัวที่ปลูกส่วนใหญ่เป็นบัวฉัตรบงกช กลีบดอกสีชมพู การเก็บดอกบัวจะเก็บวันเว้นวัน วันหนึ่งเก็บดอก วันหนึ่งเก็บใบเพื่อใช้ห่อดอก เพราะทำกันแค่ 3 คน จะเก็บตั้งแต่ 6 โมงเช้าถึงประมาณเที่ยงก็เสร็จแล้ว” พี่ติ๋วเล่า


แม้จะมีแรงงานแค่ 3 คน แต่ในแต่ละวันสามารถเก็บดอกบัวได้ถึง 4,000 ดอกต่อวัน และในวันโกนหรือวันพระที่มีความต้องการใช้ดอกบัวมากๆ ก็จะสามารถเก็บได้มากถึง 6,000 ดอกต่อวันเลยทีเดียว สำหรับราคาของดอกบัว พี่ติ๋วเล่าว่า บัวขนาดใหญ่จะได้ร้อยละ 50 บาท บัวรองได้ร้อยละ 30 บาท และบัวเล็กได้ร้อยละ 20 บาท หากเป็นวันโกนวันพระราคาจะขึ้นราวๆ ดอกละบาท และในวันสำคัญทางศาสนาเช่น มาฆบูชา วิสาขบูชา อาสาฬหบูชาก็จะได้ราคาถึงดอกละ 3 บาท

สภาพอากาศก็มีผลกับการเจริญเติบโตของบัวด้วยเช่นกัน หากอากาศร้อนบัวจะโตไว แต่ถ้าอากาศเย็น น้ำเย็น บัวจะโตช้า พื้นที่ 15 ไร่อาจจะได้แค่ 2,000 ดอกเท่านั้น ดังนั้นดอกบัวในฤดูหนาวจึงมีราคาแพงกว่าปกติ


“เมื่อปลูกบัวไปช่วงหนึ่งแล้ว ประมาณ 4 เดือนจะต้องไถกลบบัว เพราะใบจะเริ่มหงิก ดอกไม่สวย การไถกลบจะต้องสูบน้ำในนาบัวที่สูงประมาณ 60 ซม. ออกให้เหลือซัก 30 ซม. แล้วเอารถไถลงไปไถย่ำต้นบัวให้เป็นปุ๋ย โดยจะย่ำ 2 วา เว้นไว้ 2 ศอก เพื่อให้บัวที่เหลือมันแตกต้นขึ้นมาเองหลังจากไถกลบอีกประมาณ 1-2 เดือน การไถกลบจะทำทีละครึ่งนา เพื่อให้ยังมีดอกบัวเก็บขายได้ตลอด เมื่อไถกลบแล้วดอกจะขึ้นสวยกว่าเดิม” พี่ติ๋วกล่าว

สำหรับนักท่องเที่ยวที่อยากเข้ามาชมนาบัว พี่ติ๋วฝากทิ้งท้ายไว้ว่า ถ้าอยากมาชมการเก็บดอกบัวก็สามารถมาได้ตั้งแต่ประมาณ 7 โมงเช้าถึงเที่ยง และโทร.มาสอบถามก่อนก็จะดีว่าวันนี้เก็บใบหรือเก็บดอก และถ้าใครอยากจะมาพายเรือกลางนาบัว เรียนรู้การพับดอกบัว หรือมาซื้อดอกบัวโดยตรงก็สามารถมาได้ที่นาบัวลุงแจ่มแห่งนี้ได้เช่นกัน

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

นาบัวลุงแจ่ม ตั้งอยู่ใน ต.มหาสวัสดิ์ อ.พุทธมณฑล จ.นครปฐม หากต้องการแวะไปชมควรติดต่อล่วงหน้า โทร. 08-7828-1892 เรือที่ศูนย์บริการการท่องเที่ยวเชิงเกษตร ค่าโดยสารเหมาลำละ 350 บาท นั่งได้ 6 คน และสามารถแวะชมจุดท่องเที่ยวแห่งอื่นๆ ในคลองมหาสวัสดิ์ อาทิ สวนกล้วยไม้ สวนผลไม้ กลุ่มแม่บ้านผลิตข้าวตัง เป็นต้น หรือสอบถามรายละเอียดเกี่ยวกับสถานที่ท่องเที่ยวใน จ.นครปฐม ได้ที่ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย สำนักงานสมุทรสงคราม (ดูแลสมุทรสงคราม สมุทรสาคร นครปฐม) โทร. 0-3475-2847-8, 0-3475- 28460
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

สามารถส่งข้อมูลข่าวสารด้านการท่องเที่ยว-อาหารมาได้ที่ กอง บก.ข่าวท่องเที่ยว แฟกซ์ 0-2629-4467 อีเมล travel_astvmgr@hotmail.com