“ประเพณีกำฟ้า” เอกลักษณ์ชาวไทยพวนที่ชวนสัมผัสแห่ง จ.แพร่

ททท. สำนักงานแพร่ ชวนร่วมงาน “ประเพณีกำฟ้า ประจำปี 2557” ในระหว่างวันที่ 3-5 กุมภาพันธ์ 2557 ณ บริเวณสนามกีฬาเทศบาล ต.ทุ่งโฮ้ง อ.เมือง จ.แพร่ ภายในงานพบกับกิจกรรมน่าสนใจ อาทิ พิธีบวงสรวงบรรพบุรุษไทพวน การแสดงนิทรรศการชาวไทพวน ตลาดไทพวน การประกวดเทพีกำฟ้า ขบวนแห่งานประเพณีกำฟ้า เป็นต้น

นางสาวภัทรอนงค์ ณ เชียงใหม่ ผู้อำนวยการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานแพร่ ซึ่งรับผิดชอบการส่งเสริมและประชาสัมพันธ์การท่องเที่ยวของจังหวัดแพร่ น่าน อุตรดิตถ์ กล่าวว่า เทศบาลตำบลทุ่งโฮ้ง กำหนดให้มีการจัดงานประเพณีกำฟ้าของชาวไทพวนตำบลทุ่งโฮ้ง ประจำปี 2557 ระหว่างวันที่ 3-5 กุมภาพันธ์ 2557 ณ บริเวณสนามกีฬาเทศบาลตำบลทุ่งโฮ้ง อำเภอเมือง จังหวัดแพร่ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่ออนุรักษ์สืบสานและเผยแพร่ขนบประเพณี วัฒนธรรมวิถีชีวิต และภูมิปัญญาท้องถิ่นของชาวไทยพวนที่มีอัตลักษณ์เฉพาะ ตลอดจนเพื่อเป็นการสักการบูชา และรำลึกถึงบรรพบุรุษของชาวไทยพวน

ชาวไทพวนบ้านทุ่งโฮ้ง อพยพมาจากเมืองพวน แขวงเมืองเชียงขวาง สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว เมื่อประมาณ พ.ศ. 2360-2380 ชื่อเดิมเรียกว่า บ้านทั่งโห้ง “คำว่าทั่ง” หมายถึง ที่รองรับการตีเหล็ก คำว่า “โห้ง” เป็นภาษาไทยพวน หมายถึงสถานที่เป็นแอ่งลึกลงไป คนพวนกล่าวว่า สมัยก่อนนั้นคนพวนบ้านทุ่งโฮ้งจะมีเตาตีเหล็กกันแทบทุกหลังคาเรือน จึงเรียกว่า “บ้านทั่งโห้ง” ส่วนคำว่า “ทุ่งโฮ้ง” คงจะเป็นคำเพี้ยนมาจากคำว่า “ทั่งโห้ง”

ปัจจุบันอาชีพหลักของชาวบ้านทุ่งโฮ้ง คือการทำผ้าหม้อห้อมแท้ที่เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นของบรรพบุรุษสืบทอดมาหลายชั่วอายุคน และเป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดแพร่ จนได้รับการคัดเลือกเป็นหมู่บ้านท่องเที่ยว OTOP เชิงหัตถกรรม (OTOP Village Champion Handicrafts Tourism)

ประวัติประเพณีกำฟ้า ตามประวัติศาสตร์ที่เล่าต่อกันมาว่า ครั้งหนึ่ง พระเจ้าแผ่นดินสยาม มีโอกาสให้เจ้าชมพูแห่งเมืองพวนยกทัพไปตีร่วมกับเจ้าเวียงจันทน์ ตีได้สำเร็จ ต่อมาเจ้าชมพูแข็งเมือง ไม่ยอมส่งส่วยให้เวียงจันทน์ และหลวงพระบางเหมือนเช่นเคย เจ้านนท์แห่งเวียงจันทน์โกรธมาก จึงส่งให้แม่ทัพชื่อเขียวไปปราบเมืองพวน เจ้าชมพูแพ้ถูกจับได้ และถูกสั่งประหารชีวิตด้วยหอก ขณะที่ทำการประหารนั้น เกิดเหตุอัศจรรย์ ฟ้าได้ผ่าลงมาถูกหอกหักสะบั้น เจ้านนท์เห็นว่าเจ้าชมพูเป็นผู้ที่มีบุญญาบารมี จึงสั่งให้ปล่อยกลับไปครองเมืองพวนดังเดิม ด้วยเหตุนี้ชาวไทยพวนจึงเห็นความสำคัญของฟ้า จึงเกิดประเพณี “กำฟ้า” ขึ้นตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา

กำฟ้า หมายถึง การนับถือสักการบูชาฟ้า การแสดงกตเวทิตาต่อฟ้าที่ท่านได้คุ้มครองให้มีอายุยืนยาว ให้อยู่ดีกินดี มีฝนตกต้องตามฤดูกาล มีข้าวปลาอาหารสมบูรณ์ โดยชาวไทยพวนทุกคนจะหยุดทำงานทุกชนิด คือ หยุดทำไร่ ทำนา ทอหูก ปั่นฝ้าย ตีเหล็ก เป็นต้น แม้แต่อุปกรณ์เครื่องมือทำมาหากินก็ต้องเก็บเข้าที่ให้หมด คงเหลือแต่อุปกรณ์ในการหุงหาอาหารในแต่ละมื้อเท่านั้น

ในวันกำฟ้า ชาวไทยพวนจะมีกิจกรรมร่วมกัน คือการทำบุญตักบาตรในตอนเช้า การละเล่นในตอนกลางคืน และการพบปะสังสรรค์ระหว่างเครือญาติด้วยกัน ในวันกำฟ้า จะเริ่มตั้งแต่รุ่งเช้าไปถึงค่ำ

กิจกรรมในงาน “ประเพณีกำฟ้า” ประกอบไปด้วย พิธีบวงสรวงบรรพบุรุษไทพวน การแสดงนิทรรศการชาวไทพวน ตลาดไทพวน การประกวดตัดเย็บผ้าหม้อห้อม การแสดงของโรงเรียนและชุมชน การประกวดฟ้อนแอ่น การประกวดทำอาหารพื้นเมือง การเดินแฟชั่นโชว์ผลิตภัณฑ์ผ้าหม้อห้อม การประกวดเทพีกำฟ้า และขบวนแห่งานประเพณีกำฟ้า

ททท.สำนักงานแพร่ จึงขอเชิญชวนผู้สนใจร่วมอนุรักษ์สืบสานขนบประเพณี และวัฒนธรรมพื้นบ้านไทยพวน ในระหว่างวันที่ 3-5 กุมภาพันธ์ 2557 ณ บริเวณสนามกีฬาเทศบาลตำบลทุ่งโฮ้ง อำเภอเมือง จังหวัดแพร่ สนใจสามารถสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่เทศบาลตำบลทุ่งโฮ้ง โทร. 0-5452-2458 ต่อ 23 หรือสอบถามข้อมูลการเดินทาง และการท่องเที่ยวจังหวัดแพร่ น่าน อุตรดิตถ์ ได้ที่ ททท.สำนักงานแพร่ โทรศัพท์ 0-5452-1127
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

สามารถส่งข้อมูลข่าวสารด้านการท่องเที่ยว-อาหารมาได้ที่ กอง บก.ข่าวท่องเที่ยว แฟกซ์ 0-2629-4467 อีเมล์ travel_astvmgr@hotmail.com