ททท.แพร่ชวนเที่ยวงานย้อนตำนานเมือง “ป๊ะ...ไปแป้ แห่ระเบิด ”

ททท.สำนักงานแพร่ ชวนเที่ยวงาน “ป๊ะ...ไปแป้ แห่ระเบิด 2013” พบศิลปวัฒนธรรมไทยล้านนา สินค้า OTOP คอนเสิร์ตจากศิลปินชื่อดัง และกิจกรรมอื่นๆ อีกมากมาย ในระหว่างวันที่ 8-9 พ.ย. 56 ณ ศูนย์วิจัยทดสอบพันธุ์สัตว์แพร่ อำเภอเมือง จังหวัดแพร่

นางสาวภัทรอนงค์ ณ เชียงใหม่ ผู้อำนวยการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานแพร่ กล่าวว่า จังหวัดแพร่ โดยสำนักงานการท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดแพร่ ได้จัดโครงการแอ่วเมืองแพร่ ศิลปวัฒนธรรมไทยล้านนา ในงาน “ป๊ะ...ไปแป้ แห่ระเบิด 2013” เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวของจังหวัดแพร่ ในระหว่างวันที่ 8 - 9 พฤศจิกายน 2556 ณ ศูนย์วิจัยทดสอบพันธุ์สัตว์แพร่ อำเภอเมือง จังหวัดแพร่

ภายในงานมีกิจกรรมที่น่าสนใจมากมาย อาทิ นิทรรศการศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี การจำหน่ายสินค้า OTOP การประกวดแข่งขันอาหารพื้นเมือง การท่องเที่ยวชมสัตว์เชิงอนุรักษ์ธรรมชาติ การแข่งขันกีฬาชนไก่ การประกวดบอกไฟดอก กิจกรรมการแสดงจากเด็กนักเรียน ศิลปินท้องถิ่น และการแสดงศิลปวัฒนธรรมทางเหนือ รวมทั้งงานคาวบอยไนต์ ชุมนุมรถบิ๊กไบค์ รถคลาสสิก รถโบราณ โดยสมาพันธ์มอเตอร์ไซค์ 16 จังหวัดภาคเหนือ คอนเสิร์ตจากศิลปินดังมากมาย อาทิ ดาว มยุรี แดนซ์ อาปาเช่ พร้อมร็อกลูกทุ่งเพื่อชีวิต ฝรั่งบนหลังควาย เดวิด อินธี นำทีมดารา ศิลปินมากมาย อาทิ แด๊ก บิ๊กแอส, เบญ - หรั่ง ซิลลี่ฟูลส์ พร้อมวง ร็อค ไรเดอร์, เป้ ไฮร็อค - เจี๊ยบ พิสุทธิ์ แห่งร็อคอำพัน, ดีฟ โอ ซี, แอร์บอร์น และสวีท มอนสเตอร์ พร้อมดาราคนดัง เต๋า-สมชาย เข็มกลัด

สำหรับคำว่า “คนแป้แห่ระเบิด” นั้นมีอ้างอิง 3 ที่มา ดังนี้

-บทความจากเว็บไซต์ guru.sanook.com อ้างถึงคำอธิบายของสุชาดา จักรพิสุทธิ์ อดีตบรรณาธิการ “สารคดี” ว่า ...สำนวน “คนเมืองแป้แห่ระเบิด” นั้น คนเมืองแป้ (แพร่) จริงๆ เล่ากันว่า เคยมีเรื่องคนเมืองแป้แห่ระเบิดจริงๆ เมื่อชาวบ้านคนหนึ่งไปพบลูกระเบิดที่ฝังจมอยู่ในดิน (บ้างว่าหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 บ้างว่านานกว่านั้น) จึงไปขุดเอามา และชักชวนเพื่อนบ้านมาดูกันเป็นที่ตื่นเต้นครึกครื้น เลยพากันแห่รำฟ้อนไปตามถนนเป็นเรื่องสนุก แต่ระเบิดกลับระเบิดตูมขึ้นจริงๆ มีคนบาดเจ็บล้มตาย กลายเป็นสำนวน “คนเมืองแป้แห่ระเบิด” นับแต่นั้นมา... แต่บางตำนานเล่าว่า ชาวบ้านได้ออกมาต้อนรับขบวนช้างลากระเบิดแล้วแห่เข้าวัดเพื่อนำระเบิดไปใช้ประโยชน์บางอย่างต่อไป ไม่ได้มีการระเบิดแต่อย่างใด

-ข้อมูลจากเทศบาลห้วยอ้อและจาก ส.จ.สุรินทร์ โสภารัตนานันท์ อดีตเสรีไทย ที่บันทึกไว้สรุปความว่า...ในสมัยสงครามโลก ครั้งที 2 ราวปี พ.ศ. 2485-2488 ญี่ปุ่นได้มาขอใช้ไทยเป็นฐานเพื่อผ่านไปยังประเทศเพื่อนบ้านและสู้รบกับฝ่ายสัมพันธมิตร โดยที่รัฐบาลไทยต้องจำยอม แต่ก็มีผู้ต่อต้านคือขบวนการเสรีไทย

สมัยนั้น รถไฟเป็นเส้นทางคมนาคมหลักในการลำเลียงผู้คน ทหาร อาวุธ เสบียง ทำให้ฝ่ายสัมพันธมิตรนำเครื่องบินมาทิ้งระเบิดทำลายสะพานรถไฟข้ามแม่น้ำยม บริเวณปากลำห้วยแม่ต้า หรือที่ชาวบ้านเรียกว่า “สะพานรถไฟห้วยแม่ต้า” เพื่อสกัดไม่ให้ทหารญี่ปุ่นเดินทางไปเชียงใหม่ และข้ามแดนต่อไปยังพม่า

ฝ่ายสัมพันธมิตรทิ้งระเบิดอยู่หลายครั้ง (หลายช่วงเวลา) แต่ว่าพลาด จนสุดท้ายเครื่องบินถูกยิงตก ปรากฏว่าระเบิดหลายลูกที่เครื่องบินบรรทุกมายังไม่ระเบิด แล้วนายหลง มะโนมูล คนงานรถไฟสถานีแก่งหลวงไปค้นพบเข้า จึงนำความไปบอกแก่นายสมาน หมื่นขัน นายสมานจึงขอแรงคนงานรถไฟไปช่วยกันเก็บกู้ระเบิด โดยทำการถอดชนวน แล้วใช้เลื่อยตัดเหล็กตัดส่วนหางของลูกระเบิดออก ควักดินระเบิดที่บรรจุอยู่ภายในทิ้ง ก่อนช่วยกันยกใส่เกวียนลากมาพักไว้ที่บ้านแม่หลู้

อย่างไรก็ดี ปรากฏว่ามีระเบิดหนึ่งจมอยู่ในหลุมทรายลึกคนงานไม่สามารถขุดขึ้นมาเก็บกู้ได้ ทีมงานจึงไปตามนายบุญมา อินปันดี ที่เป็นเจ้าของช้างลากไม้ในป่าใกล้เคียง ให้นำช้างมาฉุดลากระเบิดขึ้นจากหลุม แล้วจึงนำไปไว้บนเกวียนบรรทุกเข้าหมู่บ้านต่อไป

เรื่องนี้พอชาวบ้านทราบข่าวก็ตามสไตล์แบบไทยๆ คือออกมามุง ออกมาดู จนเมื่อขบวนเกวียนถึงบ้านแม่ลานเหนือ ชาวบ้านที่นี่จำนวนหนึ่งที่อยู่ใกล้วัดพอรู้ข่าว ได้นำฆ้อง กลอง ฉาบ ฉิ่ง ออกมาต้อนรับขบวนช้างลากระเบิดแล้วแห่เข้าวัดเพื่อนำระเบิดไปใช้ประโยชน์บางอย่างต่อไป

โดยชาวบ้านหลังจากถอดชนวน นำดินระเบิดออกจนหมด ได้นำซากลูกระเบิดไปทำความสะอาด ตัดเอาส่วนหัวที่เป็นเหล็กมาดัดแปลงทำเป็นระฆังถวายให้แก่วัดใน อ.ลอง

ปัจจุบัน ระฆังที่ทำจากลูกระเบิดในตำนานคนแพร่แห่ระเบิดมีเหลืออยู่ในอำเภอลอง 3 ลูก ใน 3 วัด คือ ที่วัดแม่ลานเหนือ วัดนาตุ้ม และวัดศรีดอนคำ...

ขณะที่อีกข้อสันนิษฐานหนึ่งระบุว่า...น่าจะมาจากคำว่า “คนเมืองแพร่ชอบแห่ระเบิดเถิดเทิง” ที่หมายถึงเฉลิมฉลองกันอย่างสนุกสุดเหวี่ยงระเบิดเถิดเทิง โดยเฉพาะในช่วงเทศกาลสงกรานต์หรือปี๋ใหม่เมือง นอกจากนี้ในขบวนแห่สมัยก่อนยังมีตัว “เถิดเทิง” หรือ “หัวล้านตลก” มาคอยสร้างสีสันสร้างความตลกขบขันอีกต่างหาก...

สำหรับผู้ที่สนใจร่วมงานสามารถสอบถามได้ที่ สำนักงานการท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดแพร่ โทร. 0-5464-6149 หรือ ททท.สำนักงานแพร่ โทร. 0- 5452-1127