อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย และการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานเลย ขอเชิญนักท่องเที่ยวร่วมงาน “งานประเพณีบุญหลวง และการละเล่นผีตาโขน” ในวันที่ 1-3 กรกฎาคม 2554 ณ วัดโพนชัย และบริเวณหน้าที่ว่าการอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย
นางอัจฉพรรณ บุญเจริญ ผู้อำนวยการ ททท.สำนักงานเลย กล่าวว่า งานประเพณีบุญหลวงเป็นประเพณีที่รวมเอา “งานบุญพระเวส” ( ฮีตเดือนสี่ ) และ “งานบุญบั้งไฟ” (ฮีตเดือนหก) เข้าไว้เป็นงานบุญเดียวกัน ในงานบุญหลวงนี้จะมีขบวนแห่ที่สร้างสีสันตื่นตาและจังหวะเร้าใจของ “ผีตาโขน” หรือ “ผีตามคน” มาช่วยสร้างความสนุกสนานครื้นเครงในขบวนแห่ด้วย
การละเล่นผีตาโขนถือเป็นการแสดงออกถึงศิลปวัฒนธรรมอันดีงามน่าภาคภูมิใจอย่างหนึ่งของชาวอำเภอด่านซ้าย โดยได้ยึดถือปฎิบัติสืบทอดกันมาตั้งแต่ครั้งบรรพกาล ด้วยความเชื่อว่าเมื่อครั้งพระเจ้ากรุงสัญชัยกับพระนางผุสดีไปเชิญพระเวสสันดรและพระนางมัทรีกลับเมือง ขบวนแห่แหนเข้าเมืองนั้นมีคนป่าหรือผีป่าที่เคยปรนนิบัติและเคารพรักพระเวสสันดรร่วมขบวนมาส่งด้วย ต่อมาคนอีสานจึงนิยมเล่นผีตาโขนกันในงานบุญบั้งไฟและงานบุญผะเหวด (พระเวส)
การแต่งตัวเป็นผีตาโขนนั้น มีจุดเด่นตรงที่หน้ากากผีตาโขนซึ่งทำจากส่วนที่เป็นโคนของก้านมะพร้าวและหวดนึ่งข้าวเหนียว โดยนำมาเย็บติดกันแล้วเขียนหน้าตาและจมูกให้ดูน่ากลัวเหมือนผี ส่วนชุดแต่งกายของผีมักมีสีฉูดฉาดบาดตา โดยอาจเย็บเศษผ้าเป็นเสื้อตัวกางเกงตัวหรือเย็บเป็นชุดติดกันตลอดตัวก็ได้ ข้อสำคัญคือต้องคลุมร่างกายให้มิดชิด
ส่วนเครื่องแต่งตัวประกอบที่เป็นเอกลักษณ์ของผีตาโขนคือหมากกะแหล่งและดาบไม้ หมากกะแหล่งคือเครื่องดนตรีรูปร่างคล้ายกระดิ่งหรือกระดึงแขวนคอวัว ผีตาโขนจะใช้หมากกะแหล่งแขวนติดบั้นเอว เมื่อเดินโยกตัวหรือเต้นเป็นจังหวะหมากกะแหล่งก็จะส่งเสียงน่าฟังและน่าสนุกสนาน ส่วนดาบไม้นั้นปลายดาบแกะสลักเป็นรูปอวัยวะเพศชายแถมทาสีแดงให้เห็นอย่างเด่นชัด ใช้เป็นอาวุธประจำกายผีตาโขนที่เอาไว้ควงหยอกล้อสาวๆ ซึ่งไม่ถือเป็นเรื่องหยาบหรือลามก และไม่มีใครถือสาเพราะเป็นประเพณีที่ปฏิบัติกันมา และมีความเชื่อกันว่าหากเล่นตลกและนำอวัยวะเพศชายหญิงมาเล่นมาโชว์ในพิธีแห่และงานบุญบั้งไฟจะทำให้พญาแถนพอใจ ฝนจะตกต้องตามฤดูกาล พืชพันธุ์ธัญญาหารจะอุดมสมบูรณ์
สำหรับงานประเพณีบุญหลวง และการละเล่นผีตาโขนประจำปี 2554 นี้ ภายในงานมีพิธีกรรมที่น่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง ได้แก่ พิธีเบิกพระอุปคุต พิธีบายศรีสู่ขวัญเจ้าพ่อกวน-เจ้าแม่นางเทียม ขบวนรถเทิดพระเกียรติ เนื่องในโอกาสเฉลิม-ฉลอง 84 พรรษา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ขบวนแห่ผีตาโขน ขบวนแห่เจ้าพ่อกวน-เจ้าแม่นางเทียม และคณะพ่อแสน พิธีบายศรีสู่ขวัญพระเวส ขบวนพิธีอัญเชิญพระเวสสันดรเข้าเมือง พิธีจุดบั้งไฟบูชาพญาแถน พิธีทิ้งหน้ากากผีตาโขน พิธีเทศน์มหาชาติ 13 กัณฑ์ ขบวนแห่กัณฑ์หลอนของหมู่บ้านต่างๆ พร้อมด้วยการแสดงบนเวทีที่ยิ่งใหญ่ อีกทั้งททท. สำนักงานเลย ยังได้จัดแสดงนิทรรศการให้ความรู้เรื่องหน้ากากนานาชาติต่างๆ ได้แก่ ไทย จีน อินโดนีเซีย ลาว เกาหลี ญี่ปุ่น และเวียดนาม พร้อมการสาธิตการทำหน้ากาก จากผู้แทนเมืองอันดง ประเทศเกาหลีอีกด้วย
ผู้ที่สนใจร่วมงานสามารถสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ อำเภอด่านซ้าย 0 4289 1266 สำนักงานวัฒนธรรมอำเภอด่านซ้าย 08 3145 3080 ฝ่ายประชาสัมพันธ์ (สวท.ด่านซ้าย) 0 4289 1168, 0 4289 1238 เทศบาลตำบลด่านซ้าย โทรศัพท์ 0 4289 1231 และททท. สำนักงานเลย โทร. 0 4281 2812, 0 4281 1405 และ e-mail : tatloei@tat.or.th
และเนื่องในเทศกาลผีตาโขน ทางโรงแรมเลยพาเลซ ใจกลางจังหวัดเลย ได้ออกแพ็คเกจพิเศษรับเทศกาลผีตาโขนด้วยที่พักห้องซูพีเรีย 3 วัน 2 คืน พร้อมอาหารเช้าสำหรับสองท่าน รถรับส่งไป-กลับ อ.ด่านซ้าย เพื่อให้ได้สัมผัสประเพณีกับผีตาโขน ในราคาเริ่มต้นที่ 3,499 บาท ซึ่งผู้สนใจสอบถามเพิ่มเติมได้ที่ โทร. 0-4281-5668 –73 หรือดูที่
http://oamhotels.com/loeipalace/
