ยะลา - “ชุมชนบ้านโต” หมู่บ้านในอดีตโผล่ หลังระดับน้ำในเขื่อนบางลางลดต่ำสุดในรอบ 36 ปี ชี้ชัดหลักฐานจากอดีตไทยพุทธ-มุสลิมอยู่ร่วมกันมาอย่างสงบสุข
วันนี้ (30 ก.ย.) ผู้สื่อข่าวรายงานว่า หลังจากปริมาณน้ำในเขื่อนบางลาง จ.ยะลา ซึ่งลดลงต่ำสุดในรอบ 36 ปี หลังจากมีการสร้างเขื่อนเพื่อกักเก็บน้ำ โดยในปี 2559 นี้ถือว่าปริมาณน้ำที่เขื่อนบางลาง สามารถกักเก็บได้ที่ 1,400 ลูกบาศก์เมตร ได้ลดต่ำสุดจากปัญหาเอลนีโญ และปัญหาการบุกรุกป่าไม้ในพื้นที่ รวมไปถึงปัญหาฝนตกทิ้งช่วงนานหลายเดือนทำให้ปริมาณน้ำในเขื่อนได้ลดลงอย่างต่อเนื่อง
ซึ่งจากการที่ปริมาณน้ำลดลงก็ส่งผลให้เห็นตอไม้ ซากอาคารบ้านเรือน ของ “ชุมชนบ้านโต” ต.แม่หวาด อ.ธารโต จ.ยะลา โผล่พ้นน้ำ ซึ่งชุมชนบ้านโตนั้นเป็นหมู่บ้านที่เคยมีความเจริญรุ่งเรืองในอดีตกาล ก่อนที่จะมีการสร้างเขื่อนบางลาง เมื่อปี 2519 และสร้างแล้วเสร็จเมื่อปี 2524 ซึ่งผู้คนในชุมชนบ้านโต ต้องย้ายถิ่นฐานไปยังหมู่บ้านใหม่ที่บ้านคอกช้าง
โดยก่อนหน้านี้ เมื่อต้นเดือนกรกฎาคม 2559 ที่ผ่านมา ได้มีชาวบ้านสังเกตเห็นซากของมัสยิดบ้านโต โผล่พ้นน้ำ โดยสามารถมองเห็นได้จากสะพานบ้านฆอแย ต.แม่หวาด อ.ธารโต จ.ยะลา ซึ่งเป็นสะพานสร้างใหม่ข้ามทะเลสาบเขื่อนบางลาง เพื่อลดระยะทางในการเดินทางไปยัง อ.เบตง จ.ยะลา ทำให้มีประชาชนที่ทราบข่าวต่างเดินทางมาซากมัสยิดเก่าของชุมชนบ้านโต กันเป็นจำนวนมาก จนส่งผลให้เกิดการท่องเที่ยวอย่างคึกคัก
แต่ ณ ปัจจุบันปริมาณน้ำที่ลดลงอย่างต่อเนื่องทุกวัน เนื่องจากฝนตกทิ้งช่วงเป็นเวลานานกว่า 3 เดือน ทำให้ชุมชนบ้านโตที่เคยรุ่งเรืองในอดีตเริ่มโผล่ให้เห็นเป็นรูปร่างมากขึ้น เส้นทางถนนของชุมชนบ้านโต ซากอาคารพาณิชย์ ซากบ้านเรือนของชาวบ้าน ร้านค้า โรงเรียน และวัด
นายสว่าง ลิ่ววิวัฒน์ ผู้ใหญ่บ้านตาพะเยา ต.แม่หวาด อ.ธารโต จ.ยะลา ได้นำเรือหางยาวลัดเลาะล่องไปตามตอไม้ และต้นไม้ที่ยืนต้นตาย ชี้ให้ดูจุดที่เป็นชุมชนบ้านโตในอดีตกาล ซึ่งทำให้เห็นว่า ในอดีตที่ผ่านมานั้น พี่น้องประชาชนในพื้นที่ทั้งชาวไทยพุทธ ชาวไทยมุสลิม รวมไปถึงพ่อค้าแม่ค้าชาวจีนได้อาศัยอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุขในชุมชนแห่งนี้ โดยมีทั้งอาคารพาณิชย์ บ้านเรือน วัด และสถานีตำรวจที่อยู่เรียงรายรอบชุมชน ห่างไปก็เป็นมัสยิดของพี่น้องมุสลิม ซึ่งถือเป็นสัญลักษณ์ทางวัฒนธรรมของการอาศัยอยู่ร่วมกันในอดีตที่ผ่านมา
ทั้งนี้ บ้านโต ถือเป็นหมู่บ้านในตำนานที่มีอายุมากกว่า 100 ปี ในครั้งสมัยที่มีผู้คนอาศัยอยู่อย่างหลากหลาย มีทั้งพ่อค้าคนจีน ฝรั่ง เดินทางมาแวะพัก เพราะมีโรงแรม โดยอดีตนั้น พื้นที่แถว อ.ธารโต อ.บันนังสตา มีการทำเหมือง จึงมีพ่อค้าชาวจีน และนายช่างเหมืองชาวฝรั่งเดินทางมาทำงาน และพักที่บ้านโต ซึ่งเป็นหมู่บ้านระหว่างกึ่งกลาง จาก จ.ยะลา ไปยัง อ.เบตง ทำให้บ้านโต มีความเจริญทางด้านเศรษฐกิจเป็นอย่างมาก แต่ภายหลังจากมีการสร้างเขื่อนบางลาง ผู้คนในชุมชนก็ได้ย้ายถิ่นฐานไปอาศัยอยู่ในที่ดินจัดสรร “ชุมชนบ้านโต” ก็กลายเป็นชุมชนร้าง และต้องจมอยู่ใต้น้ำนับตั้งแต่นั้นมา
