นครศรีธรรมราช - เครือข่ายพึ่งพาตนเองแถลงตอกย้ำทิศทางการอนุรักษ์ และฟื้นฟูลุ่มน้ำท่าดีผ่าน “ฝายมีชีวิต” หลังถูกผู้บริหารท้องถิ่นกล่าวหาเป็นต้นเหตุทำให้เทศบาลนครนครศรีธรรมราชขาดแคลนน้ำดิบผลิตประปา
วันนี้ (28 ก.ค.) ที่ห้องประชุมสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดนครศรีธรรมราช เครือข่ายอนุรักษ์กลุ่มต่างๆ ที่อยู่ในบริเวณลุ่มน้ำท่าดี จังหวัดนครศรีธรรมราช ซึ่งเป็นลุ่มน้ำที่มีต้นกำเนิดมาจากเทือกเขาหลวง ผ่านหลายอำเภอของจังหวัด และเป็นแหล่งน้ำสายสำคัญที่ชาวนครศรีธรรมราช ใช้ในการอุปโภคบริโภคผ่านการผลิตเป็นน้ำประปา ของการประปาเทศบาลนครนครศรีธรรมราช ได้เปิดแถลงถึงทิศทาง และที่มาของการฟื้นฟูลุ่มน้ำท่าดี ผ่านภูมิปัญญาท้องถิ่นด้วยการจัดทำฝายในจุดต่างๆ ตลอดลำน้ำ เพื่อฟื้นฟูสภาพคลองสายต่างๆ ที่เป็นสาขาของลำน้ำท่าดี เป็นผลให้สภาพพื้นที่คืนความชุ่มชื้น สภาพนิเวศของลำคลองมีความสมบูรณ์มากขึ้น และน้ำยังคงไหลผ่านฝายแบบขั้นบันไดไปตามปกติ ไม่ได้เป็นการปิดลำน้ำอย่างสิ้นเชิง แต่อย่างไรก็ตาม ผู้บริหารเทศบาลนครนครศรีธรรมราช ได้กล่าวหาว่า เป็นต้นเหตุที่ทำให้น้ำดิบสำหรับการผลิตประปาเทศบาลนครนครศรีธรรมราช ขาดแคลน
โดยการหารือ และแถลงหลายฝ่ายได้เข้าร่วม ยกเว้นเทศบาลนครนครศรีธรรมราช ไม่ได้ส่งเจ้าหน้าที่ หรือผู้เกี่ยวข้องเข้าร่วมแต่อย่างใด ขณะที่ผู้เข้าร่วมต่างระบุเป็นไปในทิศทางเดียวกันว่า การร่วมกันสร้างฝายที่เกิดขึ้นโดยความร่วมมือของชุมชนหลายจุดนั้น สามารถฟื้นคืนสภาพนิเวศลำคลองที่ทรุดโทรมลงไปอย่างมากได้ และมีการใช้ภูมิปัญญาแบบวิถีชาวบ้านเข้าช่วย จึงไม่ได้ส่งผลกระทบแต่อย่างใด ขณะที่เจ้าหน้าที่ชลประทาน ตั้งข้อสังเกตว่า หากชาวบ้านไม่ดำเนินการจัดทำฝายจะมีปัญหาการใช้น้ำอย่างกว้างขวาง เนื่องจากต้นน้ำมีปริมาตรน้ำไหลลงสู่ลำน้ำน้อยอย่างน่าวิตก
ดร.ดำรงค์ โยธารักษ์ ผู้อำนวยการสถาบันการเรียนรู้เพื่อจัดการตนเอง เปิดเผยว่า สิ่งที่ชาวบ้านได้จัดทำขึ้นที่เรียกว่า การเรียนรู้และจัดการตนเอง โดยการเปลี่ยนวิธีคิดจากการพัฒนาที่เอาเงินนำหน้าปัญญาตามหลังไปสู่การพัฒนาที่สร้างปัญญาก่อนแล้วเงินก็ตามมา นิยามของฝายมีชีวิต คือ กระบวนการคิดเพื่อแก้ปัญหาน้ำท่วม น้ำแล้ง น้ำหลาก และน้ำใต้ และเกิดการเรียนรู้จากภูมิปัญญาชาวบ้าน และสมัยใหม่ที่เหลือบ่ากว่าแรงทางการจะเข้ามาช่วยเหลือ นี่คือหลักการสำคัญ
