“วัดถ้ำพระพุทธ” วัดเก่าแก่ 1 ใน 20 โบราณสถานในจังหวัดตรัง มีความเป็นมากว่า 100 ปี เดิมชาวบ้านเรียก “วัดถ้ำพระ” ภายในมีพระพุทธรูปปางเทริดมโนราห์จำนวนมาก รวมทั้งพระนอนขนาดใหญ่บริเวณหน้าถ้ำ
“วัดถ้ำพระพุทธ” นับว่าเป็นวัดที่เก่าแก่แห่งหนึ่งในจังหวัดตรัง เนื่องจากมีประวัติศาสตร์ความเป็นมาที่เกี่ยวข้องต่ออารยธรรมโบราณ อีกทั้งยังเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจด้วย โดยตั้งอยู่ในพื้นที่หมู่ที่ 6 ตำบลหนองบัว อำเภอรัษฎา ซึ่งเดิมชาวบ้านเรียกว่า “วัดถ้ำพระ ” แต่ต่อมา เมื่อ พ.ศ.2464 ได้มีการเปลี่ยนชื่อมาเป็น “วัดถ้ำพระพุทธ” เนื่องจากภายในมีพระพุทธรูปปางต่างๆ จำนวนมากมายที่ได้ก่อสร้างขึ้นไว้บริเวณที่หน้าถ้ำ รวมทั้งพระนอนขนาดใหญ่ แต่ปัจจุบันได้มีการก่อสร้างศาลาครอบถ้ำเอาไว้เพื่อรักษาพระพุทธรูปไม่ให้เสื่อมสลายไปก่อนเวลาอันควร
วัดแห่งนี้เกิดขึ้นสมัยที่ “พระนางเลือดขาว” พระมเหสีของเจ้าผู้ครองเมืองพัทลุง ซึ่งเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาเป็นอย่างมาก ได้ทราบข่าวการสร้างพระบรมธาตุเจดีย์พระยากุมาร หรือพระธาตุ จังหวัดนครศรีธรรมราช จึงได้นำเอาพระพุทธรูปปางต่างๆ ที่ได้มาจากชมพูทวีป เช่น ประเทศอินเดีย พม่า และจีน เดินทางมาพร้อมด้วยไพร่ฟ้าราษฎรที่เลื่อมใส เพื่อนำสิ่งของมีค่าเหล่านี้ไปถวายเป็นพุทธบูชา โดยได้ออกเดินทางจากจังหวัดพัทลุง ด้วยขบวนช้างกว่า 60 เชือก ทั้งนี้ การเดินทางต้องผ่านช่องป่า และหุบเขาด้วยความยากลำบาก กระทั่งขบวนเดินทางมาพักยังสถานที่ซึ่งมีภูเขาล้อมรอบ และตั้งอยู่ใกล้เขตนครบุรี คือ บ้านน้ำตก และบ้านหนองบัว
สำหรับภายใน “วัดถ้ำพระพุทธ” เมื่อครั้งอดีตนั้น ได้พบวัตถุโบราณเป็นจำนวนมากมาย เช่น พระพุทธรูปหยก ถ้วย ชาม ขัน ฆ้อง ซึ่งปัจจุบัน ทางวัดก็ได้เก็บรักษาไว้เป็นอย่างดี รวมทั้งเตาเผาซึ่งใช้ในการหล่อหลอมภาชนะต่างๆ และองค์พระพุทธรูปอีกจำนวน 8 เตา แต่ที่น่าแปลกก็คือ เตาเผาดังกล่าวจะไม่เปียกน้ำ แม้ว่าฝนจะตกลงมาใส่ก็ตาม โดยสิ่งของมีค่าทุกอย่าง ทางกรมศิลปากร ได้ขึ้นทะเบียนไว้เรียบร้อยแล้ว และยกฐานะให้วัดแห่งนี้เป็น 1 ใน 20 โบราณสถานของจังหวัดตรัง
จากนั้นคณะได้หยุดขบวน และได้นำทรัพย์สินที่มีค่าส่วนหนึ่งเก็บไว้ภายในถ้ำ แล้วได้ปั้นพระพุทธรูปนอนปิดไว้บริเวณหน้าปากถ้ำ พร้อมๆ กับการก่อสร้างวัด โดยมีไพร่ฟ้าที่ติดตามมาบวชเป็นพระประจำอยู่ในวัดแห่งนี้ จำนวน 5 รูป และตามบันทึกในสมุดข่อยยังทราบว่า “พระนางเลือดขาว” นั้น ยังได้ก่อสร้างวัดระหว่างที่เดินทางอีกจำนวน 7 วัดด้วยกัน รวมทั้ง “วัดถ้ำพระพุทธ” ซึ่งคาดว่าประมาณ พ.ศ.1110 รวมทั้งช่างที่ปั้นพระพุทธรูปก็น่าจะเป็นชาวท้องถิ่น เนื่องจากพระพุทธรูปที่สร้างขึ้นมานั้นเป็นปางเทริดมโนราห์
แม้จะถูกพัฒนาขึ้นเป็นสถานที่ท่องเที่ยวประจำจังหวัดตรัง แต่วัดแห่งนี้ก็ไม่ละเลยในการสืบทอดคำสั่งสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าอย่างสม่ำเสมอ จนทำให้ยังมีประชาชนเดินทางเข้ามาทำกิจกรรมทางพระพุทธศาสนากันเป็นจำนวนมาก ซึ่งล่าสุด ทางวัดได้จัดโครงการอบรมพัฒนาจิตเพื่อชีวิตงามขึ้น ให้นักเรียน นักศึกษาจากสถานศึกษาต่างๆ ทั้งในจังหวัดตรัง และจังหวัดนครศรีธรรมราช ได้เข้าไปถึงหลักคำสอนของพระพุทธองค์ เพื่อจะได้นำสิ่งดีงามเหล่านี้ไปใช้ในชีวิตประจำวัน โดยการมาร่วมปฏิบัติธรรมภายในวัด ซึ่งได้ถูกปรับปรุงให้เจริญมากขึ้น โดยเฉพาะเรื่องของความเป็นระเบียบเรียบร้อย และความสะอาด
การเดินทางเข้าไปยัง “วัดถ้ำพระพุทธ” นั้น จะต้องอ้อมไปทางพื้นที่ ตำบลน้ำตก อำเภอบางขัน จังหวัดนครศรีธรรมราช เนื่องจากสถานที่ตั้งวัดอยู่ในบริเวณหุบเขา จึงไม่สามารถเดินทางไปโดยตรงจากจังหวัดตรังได้ แต่เนื่องเส้นทางคมนาคมมีความสะดวกสบาย ส่วนบริเวณวัดก็ยังมีสถานที่จอดรถกว้างขวาง จึงไม่เป็นอุปสรรคสำหรับนักท่องเที่ยวที่สนใจจะเดินทางไปเยี่ยมชม และต่างแวะเวียนมาเยือนอย่างไม่ขาดสาย ผู้สนใจสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ อบต.หนองบัว โทร.0-7520-3017
ภาพ/เรื่อง - เมธี เมืองแก้ว
