Mintel Report Thailand ผู้เชี่ยวชาญด้านข้อมูลการตลาดระดับโลก ได้ทำการสำรวจผู้บริโภคในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เกี่ยวกับเทรนด์ความต้องการอาหารและเครื่องดื่ม ในปี 2023 พบว่า ผู้บริโภคหันมาให้ความสำคัญกับอาหารและเครื่องดื่ม ที่จะช่วยส่งเสริมด้านสุขภาพจิตให้ดี มากขึ้น ส่วนหนึ่งเป็นเพราะปัจจุบันหลายคนต้องอยู่ในภาวะความเครียด ทั้งจากการทำงานและการใช้ชีวิตที่ต้องแข่งขัน และความวิตกกังวลจากภาวะที่เกิดจากโรคภัยไข้เจ็บที่จะมากระทบต่อการใช้ชีวิตและความเป็นอยู่ที่ไม่สะดวกสบายเหมือนเดิม
งานวิจัยจากมินเทล 1 ใน 7 ของผู้บริโภคไทยเคยประสบปัญหาสุขภาพจิต ซึ่งรวมถึงความเครียด อาการนอนไม่หลับ ความวิตกกังวล ความโดดเดี่ยว ความไม่มั่นใจในตนเอง และการหมดไฟในการทำงาน อาการเหล่านี้ทำให้ผู้บริโภคพยายามแสวงหาแบรนด์ที่สามารถช่วยให้สบายใจขึ้นและบรรเทาอาการต่าง ๆ ที่เกิดจากความเครียดในแต่ละวัน
คุณ Rashmika Khanijou (รัชมีกา คานีโย) นักวิเคราะห์อาวุโส แผนกอาหารและเครื่องดื่ม มินเทล รีพอร์ทส์ ประเทศไทย นำเสนอผลงานวิจัยนี้ใน THAIFEX 2023 งานแสดงสินค้าอาหารและเครื่องดื่มที่ใหญ่ที่สุดในภูมิภาคเอเชีย คุณ Rashmika Khanijou แนะนำความเป็นไปได้ต่างๆที่จะช่วยให้แบรนด์ปรับตัวเข้ากับเทรนด์พฤติกรรมผู้บริโภคด้านสุขภาพจิต
โดย จากผลการวิจัยผู้บริโภคคนไทย พบว่าภาวะจิตใจของผู้บริโภคนไทยจำนวนเกือบครึ่ง (49%) ระบุว่าพวกเขามีสุขภาพจิตที่ ‘ดี’ ในช่วง 6 เดือนที่ผ่านมา ซึ่งมีแค่ 16% เท่านั้นที่บอกว่าพวกเขามีสุขภาพจิตที่ ‘ดีมาก’ ดังนั้น พวกเขาจึงตระหนักดีว่าพวกเขาไม่ได้มีสภาพจิตใจที่ดีดังที่ควรจะเป็น
รายงานของมินเทลเผยว่ากลุ่ม Gen Z มีสภาวะจิตที่ถดถอย เมื่อเปรียบเทียบกับผู้บริโภคกลุ่มที่อายุมากกว่า ถึง 39% และกลุ่ม Gen Z เป็นกลุ่มที่เค้ารู้สึกโดดเดี่ยวมากที่สุด เมื่อเทียบกับกลุ่มอื่นๆอายุมากกว่า ถึง 27% ของผู้บริโภคโดยรวม
ผู้บริโภคไทยจำนวนมากกว่าครึ่ง (51%) พยายามหาวิธีในการลดความเครียด โดยให้ความสำคัญกับอาหารเพื่อการเยียวยาจิตใจ และ คอมฟอร์ท ฟู้ด (Comfort Food) ได้มีบทบาทสำคัญในการช่วยสนับสนุนสุขภาพจิตที่ดี ผลงานวิจัยพบว่าผู้บริโภคจำนวน 46% ใช้คอมฟอร์ท ฟู้ดเป็นตัวช่วยในช่วง 6 เดือนที่ผ่านมา ซึ่งเป็นสิ่งที่ผู้บริโภคนิยมใช้มากที่สุดรองจาก การพูดคุยกับครอบครัว/เพื่อน (56%) และการเข้าร่วมกิจกรรมสร้างความบันเทิง (51%)
สำหรับเทรนด์ผู้บริโภคตามช่วงอายุ ส่วนใหญ่จะเสาะหาโภชนาการแบบองค์รวม โดยกลุ่มผู้บริโภคไทยที่อยู่ในกลุ่ม Gen X มีความต้องการอาหารและเครื่องดื่มฟังก์ชั่นที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพกายและสุขภาพจิตเกี่ยวกับการชะลอวัย และผู้บริโภคGen X มากกว่าครึ่ง (54%) เชื่อว่าอาหารและเครื่องดื่มสามารถช่วยปรับปรุงสุขภาพจิตได้
ในขณะที่ผู้บริโภคGen Z และผู้บริโภคกลุ่มมิลเลนเนียล ใช้ประสบการณ์ทางอารมณ์ในการยกระดับสภาพจิตใจของพวกเขา ซึ่งรวมถึงการเข้าร่วมกิจกรรมเพื่อความบันเทิง (57% และ 55% ตามลำดับ) และเล่นวิดีโอเกม (52% และ 45% ตามลำดับ) ผู้บริโภคกลุ่มนี้ให้ความสนใจกับแบรนด์อาหารและเครื่องดื่มที่ตอบโจทย์ไลฟ์สไตล์ของพวกเขาและให้ความสำคัญกับสุขภาพจิต
ในส่วนของรสชาติ รสสัมผัส และคุณสมบัติ งานวิจัยของมินเทลชี้ให้เห็นถึงบทบาทสำคัญของกลิ่นในการตัดสินใจเลือกอาหารและเครื่องดื่ม ผู้บริโภคไทยจำนวน 6 ใน 10 ระบุว่า ‘กลิ่นหอม’ (เช่น กลิ่นหอมของอาหารและเครื่องดื่ม) เป็นคุณสมบัติที่ช่วยทำให้สุขภาพจิตดีขึ้น และแนวคิดนี้ได้รับการสนับสนุนมากในกลุ่มผู้บริโภคที่มองว่ารสชาติของอาหารส่งผลโดยตรงต่อสภาพจิตใจ (73%)ขนมขบเคี้ยวรสเค็มได้รับความนิยมสูง โดยผู้บริโภคไทยจำนวนมากกว่า 3 ใน 4 (77%) ระบุว่าขนมขบเคี้ยวเป็นวิธีที่ดีในการมอบความสุขแก่ตนเอง
ทั้งนี้ มีการรายงานว่าความเครียดทำให้เกิดอาการนอนกัดฟัน โดยเฉพาะในช่วงการระบาดใหญ่โควิด-19 ขนมขบเคี้ยวส่วนใหญ่มีความกรุบกรอบ แบรนด์สามารถใช้โอกาสนี้ในการผลิตสินค้าที่มีรสสัมผัสที่แตกต่างเพื่อช่วยบรรเทาความเครียด รวมถึงรสสัมผัสที่เหมาะสมกับผู้ที่มีอาการปวดกรามอีกด้วย และสินค้าที่มีประโยชน์เพิ่มเติมต่าง ๆ (เช่น ช่วยให้การนอนหลับดีขึ้น การรับรู้ และการผ่อนคลาย) สามารถดึงดูดผู้บริโภคที่กำลังมองหาการสนับสนุนด้านสุขภาพจิตจากแบรนด์
อย่างไรก็ดี โอกาสสำหรับแบรนด์ เส้นใยอาหารช่วยให้อายุยืนแบบมีสุขภาพดี อาหารที่มีเส้นใยสูงยังช่วยปรับปรุงอารมณ์อีกด้วย ส่วนผสมที่มีไซโคไอโอติกส์ (ตัวอย่างเช่น แบคทีเรียมีชีวิตรวมถึงโปรไบโอติกส์) สามารถช่วยปรับปรุงสุขภาพจิต ผู้บริโภคGen X ในประเทศไทยจำนวน 46% เห็นด้วยว่าระบบย่อยอาหารที่มีสุขภาพดีทำให้มีอารมณ์ดี แบรนด์สามารถตอบโจทย์ผู้บริโภคกลุ่มนี้ได้โดยการใช้ประโยชน์จากความรู้ของพวกเขาในด้านจิตวิทยาโภชนาการและการเชื่อมโยงระหว่างร่างกายและจิตใจ
ในขณะที่ ผู้บริโภคอายุน้อยที่ใช้ชีวิตผ่านการเสาะหาประสบการณ์ เช่นกลุ่มมินเลนเนียลและเจน Z แบรนด์สามารถนำเสนอสัญญาณด้านสัมผัสและอารมณ์ที่ชวนให้นึกถึงอดีตผ่านการสัมผัสรสชาติ และกลิ่นเฉพาะต่าง ๆ และสินค้าที่ตอบสนองต่อความต้องการของร่างกายที่ช่วยให้คลายเครียด เช่น อาหารและเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของ CBD เพื่อให้ได้รีแล็กซ์
นอกจากนี้ อาหารที่ผู้บริโภคให้ความสำคัญในช่วงที่ผ่านมา เป็นอาหารในกลุ่มโปรไบโอติกส์ และ เพลนท์เบส เพราะหลายคนอยากจะหลีกเลี่ยงจากการบริโภคเนื้อสัตว์ เพื่อเป็นส่วนหนึ่งในการช่วยรักษาสิ่งแวดล้อม เพราะในอุตสาหกรรมอาหารสัตว์ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมค่อนข้างสูง และแน่นอน สินค้าในกลุ่มนี้ ราคาค่อนข้างสูง ผู้บริโภคที่ต้องการอาหารในกลุ่มนี้ จะเป็นกลุ่มที่มีกำลังซื้อสูง เช่นกัน
ในส่วนของช่องทางการจำหน่ายสินค้า จากผลการวิจัยพบว่า ผู้บริโภคในกลุ่ม Gen Z มีการซื้อสินค้าผ่านช่องทางออนไลน์ และ กลุ่ม Gen X ซื้อสินค้าผ่านช่องทางออฟไลน์ มากกว่า
