จากลูกจ้างในโรงงานเซรามิก อาศัยครูพักลักจำในแผนกเบญจรงค์ออกมาถ่ายทอดให้ลูก หลาน และคนในชุมชนมีรายได้เสริมจากการทำนา ซึ่งปัจจุบันกลายเป็นชุมชนเข้มแข็งและเป็นที่กล่าวขานในการผลิตเครื่องเบญจรงค์ของ จ.สมุทรสาคร กับ “เบญจรงค์บ้านดอนไก่ดี”
นางอุไร แตงเอี่ยม ประธานกลุ่มหมู่บ้านเบญจรงค์ดอนไก่ดี เล่าว่า เดิมตนเองเป็นลูกจ้างในโรงงานผลิตเซรามิกผลิตจาน ชามทั่วไป โดยทำงานอยู่ในแผนกเบญจรงค์นานหลายสิบปี จนกระทั่งโรงงานเลิกกิจการจึงนำเอาวิชาความรู้ด้านเบญจรงค์มาต่อยอด โดยเริ่มจากการถ่ายทอดวิชาให้แก่ลูกหลาน ผลิตเบญจรงค์เพื่อจำหน่าย หวังเพียงให้เป็นรายได้เสริมในครอบครัวเท่านั้น
ทั้งนี้ เมื่อยอดการสั่งซื้อเพิ่มขึ้นการผลิตแบบครัวเรือนเริ่มไม่ทัน จึงถ่ายทอดวิธีการผลิตให้แก่ชาวบ้านในชุมชน สุดท้ายเกิดการรวมตัวของกลุ่มคนผู้ผลิตเบญจรงค์ที่เข้มแข็งจนได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐจนถึงปัจจุบัน
“หากย้อนไปเมื่อ 30 ปีที่แล้ว คนในชุมชนตำบลดอนไก่ดี อำเภอกระทุ่มแบน จังหวัดสมุทรสาคร ถือเป็นหมู่บ้านที่ยากจนมาก ชาวบ้านประกอบอาชีพเพียง 2 อย่างคือ ทำนา และเป็นลูกจ้างในโรงงานอุตสาหกรรม แต่เมื่อได้รับการถ่ายทอดความรู้ด้านการผลิตเบญจรงค์ทำให้ชาวบ้านมีรายได้เพิ่มขึ้น ยึดเป็นอาชีพหลัก รวมถึงยังทำให้ลูกหลานในชุมชนไม่ต้องเข้าไปทำงานในกรุงเทพฯ ด้วย”
ช่วงแรกหมู่บ้านดอนไก่ดีมีการผลิตเบญจรงค์แบบที่ยังไม่มีการรวมกลุ่มกัน โดยแต่ละครอบครัวก็รับออร์เดอร์และผลิตกันเองโดยไม่มีการส่งต่อออร์เดอร์ให้กัน แต่เมื่อปี 2544 ที่ผ่านมา ทางภาครัฐฯ จัดให้มีการประกวดหมู่บ้านดีเด่นขึ้น ทำให้หัวเรือใหญ่อย่างนางอุไร รวมกลุ่มชาวบ้านที่ผลิตเบญจรงค์ก่อเกิดเป็น “หมู่บ้านเบญจรงค์ดอนไก่ดี” ที่นอกจากจะมีการทำงานเป็นระบบมากขึ้นแล้ว ยังเป็นแหล่งสืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นให้แก่ผู้สนใจได้เข้ามาเรียนรู้กรรมวิธีการผลิตเบญจรงค์ที่นับวันจะสูญหายไปกับกาลเวลา
สำหรับความโดดเด่นเบญจรงค์บ้านดอนไก่ดี อยู่ที่การเขียนลวดลายทั้งลายเก่าและลายใหม่ได้อย่างปราณีต โดยลายเก่าจะเป็นลายในสมัยรัชกาลที่ 2 ใช้เส้นสีดำในการตัดเส้น ซึ่งจะเขียนยากกว่าการเขียนเส้นทอง เช่น ลายพุ่มข้าวบิณฑ์ นกพระยาตาก และเทพพนม ส่วนลายใหม่ จะเป็นลายพิกุล ดอกไม้เลื้อย ส่งผลให้ผลิตภัณฑ์เบญจรงค์บ้านดอนไก่ดีได้รับรางวัลโอทอป 5 ดาว จากความละเอียดในการเขียนลายของช่างฝีมือและคุณภาพการเผาภาชนะเบญจรงค์ที่ได้มาตรฐาน
หลายคนอาจมองว่าเครื่องเบญจรงค์ไม่สามารถนำมาใช้งานในชีวิตประจำวัน จากลวดลายและการออกแบบเพื่อประโยชน์ใช้สอย ซึ่งตรงจุดนี้ทางหมู่บ้านเบญจรงค์ดอนไก่ดี ไม่ได้นิ่งนอนใจ ออกแบบลวดลายทันสมัยสื่อถึงประเพณีไทย เช่น เทศกาลวันสงกรานต์ การละเล่นไทย มาไว้บนแก้วน้ำด้วย โดยราคาเบญจรงค์บ้านดอนไก่ดีเริ่มต้นที่ 80-100,000 บาท ส่งผลให้ชาวบ้านมีรายได้โดยเฉลี่ยครัวเรือนละ 10,000 บาท/เดือน
เมื่อการรวมกลุ่มของชาวบ้านก่อนเกิดเป็นหมู่บ้านเบญจรงค์ดอนไก่ดี ทำให้สามารถต่อยอดเป็นหมู่บ้านท่องเที่ยวได้อีกทางหนึ่ง ทั้งการให้นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติเข้ามาเที่ยวชมและศึกษาหาความรู้ด้านการผลิตเบญจรงค์ โดยที่ผ่านมามีการให้ชาวต่างชาติทดลองเขียนลายเบญจงค์ในราคา 250 บาท/คน พร้อมเปิดบ้านเป็นโฮมสเตย์รับนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างชาติ ซึ่งเป็นการช่วยเพิ่มรายได้ให้แก่คนในชุมชนอีกทางหนึ่ง
ล่าสุดหน่วยทางภาครัฐฯ เห็นศักยภาพของหมู่บ้าน ทางจังหวัดสมุทรสาคร ได้ร่วมมือกับสำนักงานบริหารงานพาณิชย์จังหวัดภูมิภาค กระทรวงพาณิชย์ และการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (สมุทรสงคราม) จัดงาน “สืบสาน...สีสัน...สายเส้น เบญจรงค์ดอนไก่ดี” ครั้งที่ 3 ขึ้น ในระหว่างวันที่ 9-11 มีนาคม 2555 ณ ย่านการค้าจังหวัดหมู่บ้านดอนไก่ดี ซึ่งประสบความสำเร็จเป็นอย่างดีจาก 2 ครั้งที่ผ่านมา โดยครั้งนี้หมู่บ้านฯ ได้พัฒนาผลิตภัณฑ์เบญจรงค์ในการเขียนลวดลายที่ทันสมัย และสามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้ในชีวิตประจำวันได้อย่างลงตัวมาจำหน่ายในคอลเลคชั่นพิเศษ ชื่อชุด “เบญจรงค์ไทย Lifestyle Modern” ซึ่งเป็นเครื่องเบญจรงค์ที่สวยงามและมีคุณค่าควรแก่การใช้งานหรือนำไปเป็นของขวัญของฝากแด่ญาติผู้ใหญ่
***สนใจติดต่อ 0-3447-3408, 08-1861-4626***
