สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (NARIT) ร่วมงานประชุมดาราศาสตร์นานาชาติแห่งเอเชียตะวันออก ครั้งที่ 11 หรือ The 11th East-Asian Meeting on Astronomy (EAMA) ดร.วิภู รุโจปการ ผู้อำนวยการ นำทีมนักดาราศาสตร์ไทยโชว์ศักยภาพในเวทีโลก พร้อมสร้างเครือข่ายความร่วมมือในภูมิภาคเอเชียตะวันออก ขยายขีดความสามารถงานวิจัยในภูมิภาคเอเชีย ต่อยอดองค์ความรู้ของมวลมนุษยชาติ
งานประชุมวิชาการ “The 11th East-Asian Meeting on Astronomy (EAMA)” จัดขึ้นระหว่างวันที่ 8 - 12 ธันวาคม 2568 ที่เมืองนีงาตะ ประเทศญี่ปุ่น มุ่งหวังที่จะเสริมสร้างเครืองข่าย และความเป็นปึกแผ่นของกลุ่มนักดาราศาสตร์ในเอเชียตะวันออก เดิมจัดขึ้นทุก 3 ปี ครั้งล่าสุดจัดขึ้นเมื่อ 2559 (ค.ศ. 2016) ณ กรุงโซล ประเทศเกาหลีใต้ แต่ด้วยวิกฤตการณ์โควิด-19 จึงเว้นช่วงการประชุมออกไป EAMA ครั้งนี้จึงนับการประชุมครั้งแรกในรอบ 9 ปี และยังเป็นครั้งแรกที่ประเทศไทยได้เข้าร่วมอย่างเป็นทางการอีกด้วย
การประชุมครั้งนี้ มีนักดาราศาสตร์ชั้นนำจากทั่วทุกมุมโลกทั้งประเทศญี่ปุ่น ไทย ไต้หวัน เกาหลี จีน อินโดนีเซีย อินเดีย ฯลฯ จำนวนรวมกว่า 170 คน โดยมีหัวข้อนำเสนอแตกต่างกันออกไปในหลายสาขา อาทิ ดาราศาสตร์ในภูมิภาคเอเชีย โครงสร้างพื้นฐานดาราศาสตร์สำคัญที่จะเกิดขึ้นในอนาคต ดาราศาสตร์ในช่วงคลื่นที่ตามองเห็น ช่วงคลื่นอินฟราเรด และคลื่นวิทยุ การให้บริการวิชาการดาราศาสตร์แก่ชุมชน การเข้าถึงความหลากหลาย บทบาทของผู้หญิงในแวดวงดาราศาสตร์ จักรวาลวิทยา กาแล็กซี การก่อกำเนิดดาวฤกษ์ ดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ หลุมดำ และแก่นดาราจักรกัมมันต์ ดาราศาสตร์พหุพาหะ ฯลฯ
ในส่วนของทีม NARIT นั้น ดร. ศุภชัย อาวิพันธุ์ และ ดร. Irawati Puji ได้ร่วมเป็นส่วนหนึ่งของ Scientific Organization Committee หรือคณะกรรมการคัดเลือกผลงาน ของการประชุมครั้งนี้ สำหรับ ดร. วิภู รุโจปการ ผู้อำนวยการ ดร. มติพล ตั้งมติธรรม นักวิชาการ และ ดร. ณิชา ลีโทชวลิต นักวิจัย ได้รับเชิญให้เข้าร่วมในฐานะ Invited Speaker รวมทั้งยังมีนักวิจัยอีกหลายท่านร่วมนำเสนอผลงานวิจัยในงานประชุมดังกล่าว โดยร่วมในหัวข้อดังนี้
- ดร. วิภู รุโจปการ - NARIT: Astronomy as a driver for technological and human capacity development in the Thai context
- ดร. มติพล ตั้งมติธรรม - Top-Down and Comprehensive approach to Astronomy Outreach
- ดร. ณิชา ลีโทชวลิต - UV and Beyond: Rest-frame UV, B-band, and Apparent Luminosity Functions of z > 5 Galaxies
- Dr. Koichiro Sugiyama - Development of Radio Astronomy Infrastructure in Thailand: The Thai National Radio Telescope and Beyond
- ดร. ศุภชัย อาวิพันธุ์ - SPEARNET: A Global Network for Transmission Spectroscopy of Hot Transiting Exoplanets
- ดร. กันต์ธนากร น้อยเสนา - The Development of Observational Infrastructure at NARIT for Multi-Messenger and Time-Domain Astronomy
- ดร. บรรณวิชญ์ พิมพานุวัตร - ATOMIUM: Inner circumstellar envelopes of oxygen-rich AGB stars as revealed by highly excited SiO lines
- ดร. นภาพร อะทะโน - A Decade of Multi-band Observations of WASP-43 b Focused on Transit Timing and Atmospheric Characterization.
- ดร. นนทพัทธ์ วานเวียง - Exploring Gravitational Wave Effects on Hydrogen Radio Spectral Lines
- ดร. วิศรุต เจริญศุภผล - Transformation and Machine Learning to Simulate the Next-Generation Space Mission's Observations
ปัจจุบัน NARIT ได้เข้าร่วมในเครือข่ายหอดูดาวแห่งเอเชียตะวันออก หรือ East Asian Observatory (EAO) ซึ่งเป็นเพียงเครือข่ายดาราศาสตร์เดียวที่รวมหน่วยงานดาราศาสตร์ชั้นนำของทั้งเอเชียตะวันออกและตะวันออกเฉียงใต้ไว้ด้วยกัน และร่วมกันบริหารหอดูดาว James Clerk Maxwell Telescope (JCMT) ที่ตั้งอยู่บนยอดภูเขาไฟโมนาเคอา ในหมู่เกาะฮาวาย JCMT เป็นกล้องโทรทรรศน์วิทยุแบบจานเดี่ยวขนาดใหญ่ที่สุด ที่ทำงานในช่วง submilimeter ในย่านอินฟราเรด และเป็นหนึ่งในเครือข่ายกล้องโทรทรรศน์ที่ช่วยเผยภาพของหลุมดำภาพแรกในโครงการ Event Horizon Telescope (EHT) อีกด้วย
การค้นพบองค์ความรู้ใหม่และโครงการดาราศาสตร์ในอนาคต จำเป็นต้องพึ่งพาการร่วมมือระหว่างประเทศ โดยเฉพาะในภูมิภาคเอเชีย การร่วมมือระหว่างองค์กรดาราศาสตร์ชั้นนำของหลายประเทศจะช่วยเสริมสร้างศักยภาพและบทบาทในการค้นพบทางดาราศาสตร์ ถึงแม้ว่าบางประเทศในเอเชีย โดยเฉพาะในเอเชียตะวันออกไกล อาจเผชิญข้อจำกัดจากสถานการณ์ที่ซับซ้อน ประเทศไทยจึงมีบทบาทสำคัญในการเชื่อมโยงประเทศเหล่านี้ และยกระดับนักวิจัยไทยให้เข้าถึงความร่วมมือและโครงสร้างดาราศาสตร์ระดับโลก เช่น ความร่วมมือในโครงการกล้องโทรทรรศน์ JCMT ที่บริหารจัดการโดย EAO ซึ่งมีไทยเป็นส่วนร่วมในคณะกรรมการบริหาร อีกทั้งยังช่วยส่งเสริมและสนับสนุนความร่วมมือกับนักวิจัยจากญี่ปุ่น จีน เกาหลี และไต้หวัน ให้สามารถทำงานวิจัยร่วมกันได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
