สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ NARIT เปิดเวทีนำเสนอโครงงานวิจัยดาราศาสตร์ ในการประชุมวิชาการดาราศาสตร์แห่งประเทศไทย (สำหรับเยาวชน) (Thai Astronomical Conference (Student Session) หรือ TACs) เป็นเวทีนำเสนอโครงงานดาราศาสตร์ระดับโรงเรียน เปิดโอกาสให้เยาวชนไทยและต่างประเทศที่สนใจดาราศาสตร์ร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้องค์ความรู้ใหม่ๆ ผ่านกระบวนการทำงานวิจัยดาราศาสตร์ระดับโรงเรียน ภายในงานมีผู้เชี่ยวชาญด้านดาราศาสตร์ในแขนงต่างๆ ร่วมรับฟังพร้อมให้คำแนะนำ เพื่อนำไปพัฒนา ต่อยอดงานวิจัย อีกทั้งยังสร้างแรงบันดาลใจในการศึกษาเรียนรู้¬ด้านดาราศาสตร์ เกิดยุววิจัยรุ่นใหม่เพิ่มมากขึ้น และมุ่งหวังให้เกิดเครือข่ายงานวิจัยดาราศาสตร์ในระดับเยาวชน ซึ่งจะก้าวสู่เครือข่ายงานวิจัยดาราศาสตร์ในระดับนานาชาติต่อไปในอนาคต
ดร. ศรัณย์ โปษยะจินดา ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ กล่าวว่า การประชุมวิชาการดาราศาสตร์แห่งประเทศไทย (สำหรับเยาวชน) จัดมาแล้ว 11 ปี ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา มีเยาวชนเข้าร่วมมากกว่า 2,000 คน นำเสนอผลงานวิจัยดาราศาสตร์ในระดับโรงเรียนรวมแล้วกว่า 500 ผลงาน การทำโครงงานดาราศาสตร์ต้องใช้กระบวนการคิดเป็นอย่างมาก วิเคราะห์อย่างเป็นเหตุเป็นผล และใช้เวลาในการศึกษาค้นคว้า ในปีนี้มีผลงานที่ได้รับคัดเลือกเข้าร่วมนำเสนอทั้งสิ้น 81 ผลงาน จากผู้สมัครกว่า 207 ผลงานทั่วประเทศและต่างประเทศ ได้แก่ สิงคโปร์และมาเลเซีย แบ่งออกเป็นโครงงานแบบบรรยาย 40 ผลงาน และแบบโปสเตอร์ 41 ผลงาน ครอบคลุมหัวข้อดาราศาสตร์หลากหลาย 7 ประเภท ได้แก่
1. ดวงอาทิตย์
2. ระบบสุริยะและดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ
3. ดาวฤกษ์ และกระจุกดาว
4. สสารระหว่างดาว กาแล็กซี และเอกภพวิทยา
5. ดาราศาสตร์เชิงสังเกตการณ์
6. อุปกรณ์-โปรแกรมทางดาราศาสตร์และเทคโนโลยีอวกาศ
7. ดาราศาสตร์โบราณคดี และดาราศาสตร์เชิงประวัติศาสตร์
ซึ่งห้อข้อต่างๆ สะท้อนถึงความก้าวหน้าและการเติบโตของเยาวชนที่สนใจด้านดาราศาสตร์ที่มากขึ้นอย่างต่อเนื่อง
ผลงานที่นำเสนอส่วนหนึ่งมาจากงานวิจัยของครูและนักเรียนในโครงการอบรมครูเชิงปฏิบัติการด้านดาราศาสตร์ขั้นสูง ภายในงานมีนักวิจัย นักวิชาการ และผู้เชี่ยวชาญด้านดาราศาสตร์ในแขนงต่าง ๆ รวมถึงเจ้าหน้าที่สารสนเทศดาราศาสตร์ สดร. ร่วมรับฟังพร้อมให้คำแนะนำ ข้อเสนอแนะ ให้เกิดความรู้ความเข้าใจ นำไปพัฒนางานวิจัยให้ดียิ่งขึ้น นอกจากยุววิจัย ครุวิจัยที่มาร่วมนำเสนอโครงงานดาราศาสตร์ สดร. ยังเปิดโอกาสให้ผู้ที่สนใจทั่วไปเข้าร่วมฟังการนำเสนอผลงานและกิจกรรมต่าง ๆ เพื่อสร้างแรงบันดาลใจในการศึกษาเรียนรู้ด้านดาราศาสตร์ ให้เกิดยุววิจัยรุ่นใหม่เพิ่มมากขึ้น
โครงงานดาราศาสตร์ที่มีความโดดเด่น จะได้รับเหรียญรางวัล แบ่งเป็นประเภท เหรียญทอง เหรียญเงิน และเหรียญทองแดง คัดเลือกจากคณะกรรมการ โดยมีเกณฑ์การพิจารณา ได้แก่ ความชัดเจนของการนำเสนอผลงาน ความเข้าใจในเนื้อหาของผู้บรรยาย ความถูกต้องตามหลักการทางวิทยาศาสตร์ และความแปลกใหม่ของตัวงาน และในปีนี้ ยังมีรางวัลพิเศษจากบริษัท บริษัท ที.ซี. ฟาร์มาซูติคอล อุตสาหกรรม จำกัด สนับสนุนทุนการศึกษาแก่ผู้ที่นำเสนอโครงงานแบบบรรยาย เพื่อส่งเสริมแรงบันดาลใจให้ครูและนักเรียนได้แสดงศักยภาพด้านดาราศาสตร์อย่างเต็มที่
การจัดงานในครั้งนี้ มีโครงงานที่ได้รางวัลเหรียญทอง จำนวน 9 โครงงาน เหรียญเงิน จำนวน 12 โครงงาน และเหรียญทองแดง จำนวน 15 โครงงาน และรางวัลดีเด่นการนำเสนอผลงานประเภทโปสเตอร์ จำนวน 3 โครงงาน
นอกจากนี้ ยังมีการมอบเข็มเกียรติยศให้แก่ครูแกนนำดาราศาสตร์ จำนวน 24 ท่าน ที่ผ่านโครงการอบรมครูเชิงปฏิบัติการดาราศาสตร์ขั้นสูงของ NARIT และเป็นครูที่ปรึกษาให้กับโครงงานของนักเรียนที่ได้รับคัดเลือกให้เข้าร่วมนำเสนอในการประชุมวิชาการฯ ครั้งนี้
ดร. มติพล ตั้งมติธรรม นักวิชาการดาราศาสตร์ สดร. หนึ่งในคณะกรรมการพิจารณาในปีนี้ กล่าวว่า ครั้งนี้ถือเป็นปีที่มีผู้เข้าร่วมมากที่สุดตั้งแต่เคยจัดมา สะท้อนให้เห็นถึงการเติบโตของโครงงานดาราศาสตร์ในระดับมัธยมศึกษาอย่างชัดเจน ไม่เพียงแต่จำนวนโครงงานและผู้ร่วมงานที่เพิ่มขึ้นเป็นประวัติการณ์ แต่คุณภาพของผลงานยังหลากหลาย สร้างสรรค์ และแสดงถึงความคิดริเริ่มของผู้จัดทำมากขึ้น
ผลสัมฤทธิ์สำคัญที่พบในครั้งนี้ สะท้อนให้เห็นว่า ผู้เข้าร่วมนำเสนอโครงงาน ไม่ได้เพียงเข้าร่วมเพื่อสะสมผลงานทางวิชาการ หรือเป็นผลงานเพื่อศึกษาต่อระดับมหาวิทยาลัยในอนาคตเท่านั้น หากแต่เพียงมีหลายโครงงานที่เกิดจากแรงบัลดาลใจส่วนตัว ความใฝ่รู้ และความเข้าใจในปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์อย่างแท้จริง โดยมีเป้าหมายเพียงเพื่อการเรียนรู้ ค้นคว้า หาคำตอบด้วยตัวเอง ซึ่งนับเป็นเป้าหมายสูงสุดที่หวังให้เกิดขึ้นจากกิจกรรมนี้อย่างแท้จริง
นอกจากนี้ ในงานประชุมฯ ดังกล่าว ยังจัดบรรยายพิเศษในหัวข้อ “ย้อนรอยดาราศาสตร์ไทย สู่ศักราชใหม่ของเทคโนโลยีอวกาศ เพื่อการศึกษาวิจัยทางดาราศาสตร์” โดย ดร.ศรัณย์ โปษยะจินดา ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ ณ อุทยานดาราศาสตร์สิรินธร อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่ ซึ่งได้รับการตอบรับอย่างดีจากประชาชนทั่วไป มีผู้สนใจเข้าร่วมจำนวนมาก
