นักวิทย์ฯ เผยข้อมูลใหม่ ยอดเขาเอเวอเรสต์สูงขึ้น ไม่ใช่จากแผ่นเปลือกโลกเคลื่อนตัว แต่เกิดจากการกัดเซาะของแม่น้ำที่ฐานของยอดเขา

แม้ว่า “ยอดเขาเอเวอเรสต์” แห่งเทือกเขาหิมาลัยจะเป็นยอดเขาที่สูงที่สุดในโลก ที่สูงกว่า 8,848.86 เมตร แต่การศึกษาครั้งใหม่ของนักวิทยาศาสตร์ได้พบข้อมูลเพิ่มเติมในเรื่องความสูงของยอดเขาแห่งนี้ ว่านอกจากจะมีความสูงที่เกิดขึ้นจากการเคลื่อนที่เข้าหากันของแผ่นเปลือกโลก ระหว่างแผ่นอินเดียและแผ่นยูเรียเซียแล้ว ยอดเขาแห่งนี้ยังมีความสูงมากกว่าสถิติที่ควรจะเป็น เนื่องจากแม่น้ำที่กัดเซาะหินและดินที่ฐานของยอดเขาออกไป ทำให้ยอดเขาสูงขึ้นประมาณ 15 - 50 ม.


ทีมนักวิทยาศาสตร์ นำโดย Dr. Matthew Fox จากมหาวิทยาลัยคอลเลจ ลอนดอน (UCL) พบว่า เมื่อประมาณ 89,000 ปีก่อน บริเวณตอนบนของแม่น้ำอรุณที่ตั้งอยู่ทางเหนือของเอเวอเรสต์ ซึ่งน่าจะไหลไปทางทิศตะวันออกบนที่ราบสูงทิเบต ได้รวมเข้ากับบริเวณตอนล่าง เนื่องจากบริเวณที่ถูกกัดเซาะไปทางทิศเหนือ ทำให้แม่น้ำอรุณทั้งหมดกลายเป็นส่วนหนึ่งของระบบแม่น้ำโคสี

การเปลี่ยนเส้นทางของแม่น้ำที่เกิดขึ้นส่งผลให้แม่น้ำกัดเซาะมวลหินมหาศาลใต้ยอดเขาเอเวอเรสต์ ซึ่งทำให้เกิดสิ่งที่เรียกว่า “การดีดกลับแบบ isostatic rebound” เป็นเวลาตลอดหลายพันปี อัตราการกัดเซาะก็เพิ่มขึ้นทางน้ำกัดเซาะวัสดุต่างๆ ตามที่แม่น้ำไหลผ่านบนพื้นดิน จนกลายเป็นช่องเขาขนาดใหญ่ตามริมฝั่ง และชะล้างตะกอนและดินจำนวนหลายพันล้านตัน การสูญเสียมวลมหาศาลดังกล่าวทำให้แผ่นดินโดยรอบยกตัวขึ้นอย่างช้าๆ


เครือข่ายแม่น้ำอรุณมีส่วนในการยกตัวของภูเขา เพราะขณะที่แม่น้ำอรุณไหลผ่านเทือกเขาหิมาลัย มันจะกัดเซาะ ซึ่งลดแรงกดบนชั้นแมนเทิล หรือชั้นถัดจากเปลือกโลก ทำให้เปลือกโลกที่บางลงยืดหยุ่นและลอยสูงขึ้น

“มันเหมือนกับการโยนสินค้าลงจากเรือ เรือจะเบาลงและลอยสูงขึ้นเล็กน้อย ในทำนองเดียวกันเมื่อเปลือกโลกบางลง ก็สามารถลอยสูงขึ้นได้เล็กน้อย” .... Adam Smith นักธรณีวิทยาจากมหาวิทยาลัยคอลเลจลอนดอน กล่าว


ปกติแล้วแผ่นเปลือกโลกของเราจะลอยอยู่บนชั้นแมนเทิลของโลก ซึ่งจะคอยดันแผ่นเปลือกโลกของเราอยู่ตลอดเวลา แต่ในบริเวณดังกล่าวนั้น ถูกกดทับโดยเทือกเขาหิมาลัยในระดับที่สมดุลกัน แต่เมื่อแม่น้ำเข้าไปกัดเซาะหินที่อยู่ใต้เอเวอเรสต์แล้วพัดออกไป มวลปริมาณหลายล้านตันที่คอยกดทับไว้หายไป ชั้นแมนเทิลของโลกจึงค่อยๆ ดันเอเวอเรสต์ให้สูงขึ้น 


ข้อมูล – รูปอ้างอิง

- nature.com (Recent uplift of Chomolungma enhanced by river drainage piracy)

- bbc.com (A Himalayan river may be making Everest taller)

- theconversation.com (Mount Everest (also known as Chomolungma or Sagarmāthā) is famously the highest mountain in the Himalayas and indeed on Earth. But why?)

.