“รางวัลโนเบล” รางวัลอันทรงเกียรติแห่งแวดวงวิทยาศาสตร์ ที่มอบแก่ผู้มีคุณูปการต่อมนุษยชาติมาร้อยกว่าปี

ในช่วงต้นเดือนตุลาคม ถือเป็นช่วงการประกาศผล “รางวัลโนเบล” หนึ่งในรางวัลอันทรงเกียรติในแวดวงวิทยาศาสตร์ ที่มอบให้แก่ผู้ที่สร้างคุณประโยชน์ให้กับมนุษยชาติทั้งในด้านวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรม และการมอบรางวัลนี้ก็มีการมอบต่อเนื่องมานับร้อยกว่าปี โดยในปี 2024 นี้ จะเริ่มมีการประกาศผลตั้งแต่วันที่ 7 – 14 ตุลาคม ณ เมืองออสโล เมืองหลวงของประเทศนอร์เวย์ และจะมีพิธีมอบรางวัลในวันที่ 10 ธันวาคม 2024

ลำดับการประกาศรางวัลแต่ละสาขาดังนี้

- สรีรวิทยาหรือการแพทย์ : วันจันทร์ที่ 7 ตุลาคม
- ฟิสิกส์ : วันอังคารที่ 8 ตุลาคม
- เคมี : วันพุธที่ 9 ตุลาคม
- วรรณกรรม : วันพฤหัสบดีที่ 10 ตุลาคม
- สันติภาพ : วันศุกร์ที่ 11 ตุลาคม
- สาขาเศรษฐศาสตร์: วันจันทร์ที่ 14 ตุลาคม

ในช่วงเวลาที่หลายคนรอฟังผลประกาศรางวัลในปีนี้ ว่าบุคคลใดจะเป็นผู้ที่มีคุณูปการต่อมนุษยชาติที่จะได้รับรางวัลในสาขาต่างๆ MGROnline Science ขอพาไปทำความรู้จักประวัติความเป็นมาของ “รางวัลโนเบล” รางวันอันทรงเกียรติที่มีมายาวนานนับร้อยกว่าปี

รางวัลโนเบล (Nobel Prize) เป็นระดับนานาชาติ เป็นรางวัลประจำปี ซึ่งจัดโดยคณะกรรมการสแกนดิเนเวีย โดยมีการพิจารณาผลงานวิจัยหรือความอัจฉริยะและความเชี่ยวชาญที่โดดเด่น หรือสร้างคุณประโยชน์ให้กับมนุษยชาติ ทั้งในด้านวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรม ตามเจตจำนงสุดท้ายของ “อัลเฟรด โนเบล” (Alfred Nobel) นักเคมีชาวสวีเดน ผู้ประดิษฐ์ไดนาไมต์และมีความเสียใจและสำนึกผิดต่อผลงานประดิษฐ์ของตนที่ถูกนำไปใช้ในสงครามและได้คร่าชีวิตผู้คนไปมากมาย ซึ่งเรื่องนี้ทำให้สื่อมวลชนในยุคปลายศตวรรษที่ 19 ขนานนามเขาว่าเป็น “พ่อค้าความตาย” เขาจึงได้มอบเงินจากมรดกให้เป็นทุนในก่อตั้งรางวัลโนเบล และมีการมอบรางวัลในทุกปีจวบจนปัจจุบัน

รางวัลนี้ได้มีการมอบครั้งแรกในปี 1901 ใน สาขาฟิสิกส์ สาขาเคมี สาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ สาขาวรรณกรรม และสาขาสันติภาพ และต่อมาในปี 1968 ได้มีการเพิ่มรางวัลขึ้นอีก 1 รางวัล คือ สาขาเศรษฐศาสตร์ เพื่อเป็นการระลึกถึง อัลเฟรด โนเบล รางวัลนี้จะถูกมอบโดย ธนาคารแห่งประเทศสวีเดน (Sveriges Riksbank)

บุคคลที่จะได้รับรางวัลอันทรงเกียรตินี้ คือบุคคลที่ทำคุณประโยชน์ต่อแวดวงวิทยาศาสตร์และสังคมโลก ไม่ว่าจะเป็นบุคคลในแวดวงวิชาการ นักวิทยาศาสตร์ หรือบุคคลทั่วไปสามารถเสนอชื่อผู้เข้าชิงรางวัลในแต่ละปี ตามกฎของมูลนิธิรางวัลโนเบล

รางวัลโนเบลแต่ละรางวัล สามารถมีผู้ชนะร่วมกันได้ไม่เกิน 3 คน โดยผู้พิชิตรางวัลโนเบลจะมีชื่อเรียกเป็นการเฉพาะในภาษาอังกฤษว่า “ลอเรียตส์” (laureates) หมายถึงผู้สวมพวงหรีดใบกระวาน ซึ่งเป็นสิ่งที่มอบให้แก่ผู้ชนะในการแข่งขันต่างๆ ในสมัยกรีกโบราณ และการมอบรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพจัดขึ้นที่เมืองออสโล ประเทศนอร์เวย์ ส่วนสาขาอื่นๆ จัดที่เมืองสต็อกโฮล์ม ประเทศสวีเดน ที่จะจัดขึ้นเป็นประจำทุกปี ในวันที่ 10 ธันวาคม