“วิศวกรสังคม” มรภ.อุดรธานี ต้นแบบการแก้ไขปัญหาและพัฒนาท้องถิ่นและด้วยวิจัยและนวัตกรรม

เมื่อวันที่ 11 กุมภาพันธ์ 2567 สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ(วช.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ลงพื้นที่ติดตามการดำเนินงานของ “วิศวกรสังคม” ณ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี

ดร.วิภารัตน์ ดีอ่อง ผู้อำนวยการสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ กล่าวว่า วช. ได้สนับสนุนทุนวิจัยแก่มหาวิทยาลัยราชภัฏ 38 แห่งทั่วประเทศ ในการบ่มเพาะวิศวกรสังคมด้วยกระบวนการวิจัยและนวัตกรรม เพื่อแก้โจทย์ปัญหาเชิงพื้นที่ โดยอาศัยแนวทางกระบวนการ "วิศวกรสังคม" ที่ วช.สนับสนุนให้มีกระบวนการนำวิศวกรสังคมที่ผ่านการบ่มเพาะนำความรู้ไปพัฒนาพื้นที่ด้วยวิจัยและนวัตกรรม ให้วิศวกรสังคมร่วมกันพัฒนาโจทย์และการปฏิบัติงานร่วมกับท้องถิ่นได้อย่างมีส่วนร่วม และมีความเข้มแข็งมากยิ่งขึ้น

ผศ.ดร.คณิศรา ธัญสุนทรสกุล อธิการบดี มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี กล่าวว่า โครงการ "บ่มเพาะเพื่อพัฒนาสังคมเชิงพื้นที่ด้วยกระบวนการวิศวกรสังคม” เป็นรูปแบบที่ช่วยให้ มรภ.อุดรธานี สามารถขับเคลื่อนพัฒนานักศึกษา และดำเนินงานเพื่อการพัฒนาชุมชนได้ตรงตามต้องการของชุมชนนั้น ๆ โดยนำเอากระบวนการวิศวกรสังคมมาพัฒนานักศึกษาให้มีประสบการณ์และทักษะการทำงานจริงร่วมกับชุมชน นำความรู้ที่ได้ไปพัฒนาท้องถิ่นตามศักยภาพ ตรงกับสภาพปัญหาและความต้องการที่แท้จริงของชุมชน ซึ่งโครงการดังกล่าวมุ่งเน้นเสริมสร้างศักยภาพของนักศึกษา โดยนำหลักแนวคิดของวิศวกรสังคมทั้ง 4 ประการ ได้แก่ 1. การคิดเชิงวิพากษ์ 2. ความคิดสร้างสรรค์ 3. ทักษะการทำงานร่วมกับคนอื่น และ 4. การสื่อสาร อันเป็นทักษะจำเป็นเพื่อศตวรรษที่ 21 และนำไปสู่การพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน

ดร.เอกราช ดีนาง รองอธิการบดี มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี ได้นำเสนอการดำเนินโครงการวิศวกรสังคม ว่า มรภ.อุดรธานี มีการพัฒนาและอบรมคณาจารย์เพื่อสร้างความรู้ ความเข้าใจในวิศวกรสังคมมากยิ่งขึ้น และนำสิ่งที่ได้รับมาปรับใช้เพื่อถ่ายทอดให้นักศึกษาในโครงการฯ เพื่อผลิตบัณฑิตนักคิด นักสื่อสาร นักประสาน และนักสร้างนวัตกรรม ที่สอดคล้องกับความต้องการของชุมชนท้องถิ่น ด้วยการให้นักศึกษาคัดเลือกปัญหาจากชุมชน ลงพื้นที่จริงเพื่อสำรวจปัญหา และถ่ายทอดองค์ความรู้จากงานวิจัยและเทคโนโลยี หรือนวัตกรรมสู่ชุมชน

อาจารย์ศิรินทิพย์ คำมีอ่อน คณบดีคณะพยาบาลศาสตร์ กล่าวเสริมว่า มรภ.อุดรธานี ได้ดำเนิน "โครงการศึกษารูปแบบการพัฒนาศักยภาพนักศึกษาด้วยกระบวนการวิศวกรสังคมมหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี ประจำปี 2566" ซึ่งมีโครงการย่อย ที่ได้เริ่มดำเนินการไปแล้ว โดยกลุ่มนักศึกษาวิศวกรสังคมและอาจารย์ที่ปรึกษาประจำพื้นที่ จำนวน 10 โครงการ ได้แก่
1) โครงการ Amazing Herb บ้านเชียงกรม ต.นาม่วง อ.ประจักษ์ศิลปาคม จ.อุดรธานี
2) โครงการ สื่อความหมายการท่องเที่ยวด้วยเครื่องมือวิศวกรสังคม"เรียงร้อยเรื่องราว ให้เป็นเรื่องเราสู่เรื่องเล่าที่เราภูมิใจบ้านสะพานหิน ต.ท่าลี่ อ.กุมภวาปี จ.อุดรธานี
3) บ้านคำชะโนด ต.วังทอง อ.บ้านดุง จ.อุดรธานี
4) โครงการผลิตภัณฑ์ข้าวเคลือบสมุนไพร ต.อุ่มจาน อ.ประจักษ์ศิลปาคม จ.อุดรธานี
5) โครงการฮีลใจวัยรุ่น พื้นที่ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี
6) โครงการ Zero Waste ลดขยะให้เป็นศูนย์ และ ถนนต้นแบบปลอดอุบัติเหตุ ต.สามพร้าว อ.เมือง จ. อุดรธานี
7) โครงการพัฒนาผลิตภัณฑ์ผงปรุงรสเห็ดมหัศจรรย์ ต.หาดคำ อ.เมือง จ.หนองคาย
8) โครงการนวัตกรรมเครื่องสอยกก และโครงการนวัตกรรมกระดานกินหลากหลาย โรงเรียนบ้านนาม่วง อ.ประจักษ์ศิลปาคม จ.อุดรธานี
9) โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการเสริม Self Esteem ทักษะชีวิตและการเท่าทันสื่อสังคมออนไลน์ สถานสงเคราะห์เด็กหญิงจังหวัดอุดรธานี
10) โครงการการพัฒนาแบบทดสอบมาตรฐานคุณลักษณะวิศวกรสังคมสำหรับนักศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏ

ทั้งนี้ มรภ.อุดรธานี ได้นผลการดำเนินงานของ 10 โครงการข้างต้น มาจัดแสดงนิทรรศการ พร้อมการนำเสนอผลการดำเนินงานโดยนักศึกษาในโครงการ ซึ่งคณะผู้บริหาร ผู้ทรงคุณวุฒิ วช. ได้ร่วมชมนิทรรศการ แลกเปลี่ยนความคิดเห็น และรับฟังข้อเสนอแนะเพื่อพัฒนาโครงการให้มีประสิทธิภาพ ขยายเครือข่ายและสร้างความสัมพันธ์ในสาขาต่าง ๆ และช่วยให้โครงการวิศวกรสังคมสามารถตอบสนองความต้องการของชุมชนได้ดีขึ้นต่อไป