ในปัจจุบันผู้ประกอบการสิ่งทอและกลุ่มวิสาหกิจชุมชนที่ผลิตสิ่งทอจำหน่าย มีแนวโน้มที่จะผลิตผลิตภัณฑ์สิ่งทอที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมเพิ่มมาดขึ้น หนึ่งในขั้นตอนที่ใส่ใจในเรื่องสิ่งแวดล้อมคือการนำ สีธรรมชาติ ที่ได้จากวัตถุดิบธรรมชาติมาใช้ เพื่อช่วยลดขยะและมลพิษแก่สิ่งแวดล้อม แต่ด้วยในขั้นตอนการใช้สีธรรมชาติพิมพ์ลงมีความยุ่งยาก ทำให้ผู้ประกอบการที่ยังขาดอุปกรณ์และประสบการณ์ในการเตรียมสีเกิดความยุ่งยากและมีต้นทุนเพิ่ม
ในการแก้ไขปัญหาในเรื่องนี้ สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) โดย ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ (เอ็มเทค) จึงได้คิดค้น “แป้งพิมพ์จากสีธรรมชาติ” เป็นผลิตภัณฑ์ที่สกัดสีธรรมชาติให้อยู่ในรูปของสารละลายเข้มข้นและแบบผง โดยสามารถนำมาพิมพ์ลงบนผ้าได้หลากหลายชนิด ซึ่งเป็นผลงานวิจัยของ ดร.มณฑล นาคปฐม และคณะ MTEC
งานวิจัยแป้งพิมพ์จากสีธรรมชาติ ได้พัฒนาเทคโนโลยีการเตรียมสูตรแป้งพิมพ์จากสีธรรมชาติ ประกอบด้วยขั้นตอนการสกัดสีธรรมชาติให้อยู่ในรูปแบบสารละลายเข้มข้นหรือแบบผงจากวัตถุดิบธรรมชาติที่หาได้ในประเทศ โดยเน้นการนำวัตถุดิบในแต่ละพื้นที่มาใช้ประโยชน์ แล้วนำมาปั่นผสมกับส่วนประกอบอื่นๆ ในอัตราส่วนที่เหมาะสมเพื่อเตรียมเป็นแป้งพิมพ์จากสีธรรมชาติในเฉดสีต่างๆ
แป้งพิมพ์สีธรรมชาติที่พัฒนาขึ้น สามารถพิมพ์ลงบนผ้าได้หลากหลายชนิด เช่น ฝ้าย ไหม กัญชง ลินิน โดยใช้แม่พิมพ์ที่เป็นไม้แกะสลักหรือพืชผักผลไม้แกะสลัก (block printing) หรือใช้แม่พิมพ์ที่เตรียมจากกระดาษชุบพาราพิน (stencil printing) หรือใช้แม่พิมพ์ซิลค์สกรีนที่ถ่ายลายสำเร็จรูป (silk screen printing) ผนึกสีหลังการพิมพ์ลงบนผ้าด้วยการอบด้วยไอน้ำ หรือด้วยความร้อนโดยการนำผ้าไปรีดทับด้วย
งานวิจัยแป้งพิมพ์จากสีธรรมชาติมีจุดเด่นคือ เป็นแป้งพิมพ์สีธรรมชาติ สามารถพิมพ์ลงบนผ้าได้หลายชนิด เช่น ฝ้าย ไหม กัญชง ลินิน และสามารถใช้กับแม่พิมพ์แกะสลัก (block printing) หรือแม่พิมพ์จากกระดาษชุบพาราพิน (stencil printing) หรือแม่พิมพ์ซิลค์สกรีนที่ถ่ายลายสำเร็จรูป (silk screen printing) และยังใช้กระบวนการผลิตสีผงและผลิตภัณฑ์ผ้าพิมพ์ใช้วัสดุจากธรรมชาติเป็นหลัก มีส่วนผสมของเคมีน้อย
ในปัจจุบันแป้งพิมพ์สีธรรมชาติสำเร็จรูปพร้อมใช้ 6 เฉดสี ได้แก่ เฉดสีแดงและสีชมพูจากครั่ง เฉดสีเหลืองและสีน้ำตาลแดงจากดอกดาวเรือง เฉดสีน้ำตาลจากเปลือกผลชาน้ำมัน และเฉดสีเทาดำจากใบลำไย และในอนาคตจะมีการพัฒนาสูตรแป้งพิมพ์สีธรรมชาติในเฉดสีที่หลากหลายมากขึ้น โดยเน้นการนำวัตถุดิบในแต่ละพื้นที่มาใช้ประโยชน์
