เนคเทค สวทช. เปิดตัวแพลตฟอร์ม “Open-D: Data Platform Technology for Open Data” ให้บริการข้อมูลเปิดตามมาตรฐานภาครัฐ – เชื่อมโยงข้อมูลไป Data.go.th ได้
เมื่อวันที่ 5 ส.ค. ที่อุทยานวิทยาศาสตร์ประเทศไทย จังหวัดปทุมธานี กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม โดย ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค-สวทช.) จัดเสวนาออนไลน์ Data Platform Technology for Open Data เปิดตัวแพลตฟอร์มสาธารณะใหม่ล่าสุดด้านข้อมูลเปิด พร้อมเผยทิศทางการวิจัยเทคโนโลยีด้าน Open Data ของเนคเทค สวทช. รายละเอียดเทคโนโลยีแพลตฟอร์มข้อมูล สำหรับข้อมูลแบบเปิด และเปิดให้ Download CKAN Open-D ซึ่งเป็นเครื่องมือในการจัดทำ Open DATA
ดร.ชัย วุฒิวิวัฒน์ชัย ผู้อำนวยการศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ หรือเนคเทค กล่าวว่า “ในวันนี้ ถือเป็นอีกหนึ่งวันสำคัญที่เนคเทค-สวทช. ได้ส่งมอบแพลตฟอร์มด้านข้อมูลเปิดให้เป็นประโยชน์สาธารณะ หลังจากก่อนหน้านี้เราได้เปิดตัวแพลตฟอร์ม อาทิ AIFORTHAI NETPIE IoT Platform และ HandySense ไปแล้ว ซึ่งเนคเทค-สวทช. ก็คาดหวังว่า Open-D Platform ที่เปิดตัวใหม่ล่าสุดในวันนี้ จะเข้าไปช่วยภาครัฐให้มีเครื่องมือหรือระบบที่สนับสนุนการเปิดเผยข้อมูลภาครัฐหรือองค์กรให้กับประชาชนได้รับทราบ และช่วยให้นักพัฒนาระบบหรือผู้ประกอบการด้านธุรกิจสาสนเทศ สามารถนำไปต่อยอดให้บริการพัฒนาระบบเปิดเผยข้อมูลให้กับหน่วยงานต่างๆที่ไม่สามารถดำเนินการเองได้ โดยเนคเทค-สวทช.คาดหวังว่า แพลตฟอร์มต่างๆเหล่านี้ จะเป็นสาธารณูประโภคที่สำคัญในการพัฒนาความเจริญทางด้านเทคโนโลยีสารสนเทศของประเทศไทยต่อไป”
การเปิดเผยข้อมูลภาครัฐถือเป็นนโยบายที่สำคัญของรัฐบาล ในการที่จะเร่งสร้างความคล่องตัวและความมีประสิทธิภาพของภาคราชการ และเมื่อวันที่ 6 มีนาคม พ.ศ. 2564 พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม ได้กล่าวปาฐกถาและมอบนโยบายในงานวันข้อมูลเปิดนานาชาติ ประจำปี พ.ศ. 2564 (International Open Data Day 2021) โดยนายกรัฐมนตรีได้กล่าวแสดงความยินดีที่ได้เป็นส่วนหนึ่งของงานวันข้อมูลเปิดนานาชาติ ซึ่งถือเป็นโอกาสในการสร้างความตระหนักรู้และส่งเสริมให้รัฐบาลทั่วโลกเปิดเผยข้อมูลภาครัฐสู่ภาคเอกชนและภาคประชาชนเพื่อ นำข้อมูลไปใช้ประโยชน์และพัฒนาต่อยอดอย่างกว้างขวางและเท่าเทียม โดยการเปิดเผยข้อมูลภาครัฐ นอกจากจะช่วยส่งเสริมธุรกิจของภาคเอกชนแล้ว ยังเป็นหัวใจสำคัญในการสร้างความโปร่งใสของภาครัฐ ส่งเสริมหลักธรรมาภิบาลและกระตุ้นให้ภาครัฐพัฒนาประสิทธิภาพในกระบวนงานเปิดเผยข้อมูลอย่างสม่ำเสมอ โดยนายกรัฐมนตรี ได้ขอให้ส่วนราชการภาครัฐร่วมกันผลักดันและส่งเสริมให้มีการเปิดเผยข้อมูลที่เป็นประโยชน์แก่ประชาชนมากขึ้น เพื่อเป็นส่วนหนึ่งในการยกระดับการทำงานภาครัฐให้มีความทันสมัย เปิดเผย เชื่อมโยง และโปร่งใส ตลอดจนสร้างการมีส่วนร่วมจากภาคประชาชน ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อประชาชนและประเทศชาติอย่างยั่งยืน
ข้อมูลเปิด (Open Data) คือ ข้อมูลในแบบที่เครื่องคอมพิวเตอร์สามารถประมวลผลได้ (Machine-readable Data) และเปิดให้นำไปใช้ประโยชน์ได้โดยไม่คิดมูลค่า (Open License) ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อการนำไปพัฒนาต่อยอดเพื่อสร้างนวัตกรรมได้อย่างไม่มีที่สิ้นสุด (Open Innovation) และถือเป็นส่วนสำคัญหนึ่งของการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลมาขับเคลื่อนและปรับรูปแบบการทำงานให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น (Digital transformation) ซึ่งในประเทศไทยมีเว็บไซต์ศูนย์กลางข้อมูลเปิดภาครัฐ หรือ Data.go.th ที่ริเริ่มและดูแลโดยสำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (Digital Government Agency: DGA) ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2558
จากความสำคัญดังกล่าว ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ หรือเนคเทค หน่วยงานภายใต้สังกัดของสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ หรือ สวทช. กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม ได้วิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีแพลตฟอร์มข้อมูล (data platform technology) ที่ชื่อ Open-D เพื่อ รองรับความต้องการของทุกภาคส่วนที่ต้องการให้บริการข้อมูลเปิดของตัวเอง โดยมีเป้าหมายให้ทุกหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชน สามารถจัดทำบัญชีข้อมูลของหน่วยงานและให้บริการข้อมูลเปิดที่เป็นไปตามมาตรฐานระบบบัญชีข้อมูลภาครัฐ (government data catalog) และสามารถเชื่อมโยงข้อมูลไปยัง Data.go.th ได้ต่อไป ซึ่งจะช่วยส่งเสริมให้ประเทศไทยได้มีข้อมูลแบบเปิดที่เป็นประโยชน์ต่อการนำไปใช้ประโยชน์โดยนักพัฒนาโปรแกรม (Application Developers) นักวิทยาศาสตร์ข้อมูล (Data Scientists) ผู้วางแผนและกำกับนโยบาย และ ผู้ปฏิบัติงานต่อไป
Open-D ถูกพัฒนาขึ้นตามหลักการของความเป็นสากลด้าน Open Data โดยได้พัฒนาต่อยอดจากซอฟแวร์ CKAN (https://ckan.org/) ซึ่งเป็นซอฟแวร์ระบบจัดการข้อมูล (Data Management System) ชนิดโอเพนซอร์ส ที่ได้รับความนิยมในการนำไปให้บริการเว็บไซต์บัญชีข้อมูล (data catalog) สำหรับข้อมูลเปิด (open data) ทั่วโลก ที่สำคัญได้แก่ เว็บไซต์ Data.gov, Data.gov.sg , Data.gov.au, Data.go.th เป็นต้น โดย Open-D เป็นการพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อเสริมความสามารถของระบบ CKAN ให้มีความสอดคล้องกับบริบทของประเทศไทยทั้งในด้านความสอดคล้องกับมาตรฐานการจัดทำบัญชีข้อมูลที่กำหนดโดยสำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (องค์การมหาชน) ร่วมกับสำนักงานสถิติแห่งชาติ และสถาบันส่งเสริมการวิเคราะห์และบริหารข้อมูลขนาดใหญ่ภาครัฐ การรองรับการสืบค้นข้อมูลภาษาไทย และเพิ่มประสิทธิภาพความสามารถในด้านต่างๆ ในด้านการจัดการข้อมูล เช่น เครื่องมือสนับสนุนการวิเคราะห์ข้อมูลและสร้างกราฟชนิดต่างๆ (Data visualization tools) เครื่องมือสนับสนุนการนำเข้าข้อมูลอย่างเป็นระบบ (Data publishing tools) เป็นต้น โดยซอฟแวร์ Open-D ให้บริการทั้งในรูปแบบของส่วนขยายของ CKAN (CKAN extension) และซอฟแวร์ที่สามารถนำไปติดตั้งใช้งานในหน่วยงานได้
ทั้งนี้ Open-D จะช่วยให้หน่วยงานสามารถประหยัดเวลาในการพัฒนาเว็บไซต์ให้บริการเปิดเผยข้อมูล ให้มีความสอดคล้องกับมาตรฐานภาครัฐ รองรับการเชื่อมโยงบัญชีข้อมูล ตอบสนองการจัดการข้อมูลอย่างครบวงจร ซึ่งจะช่วยส่งเสริมการเปิดเผยข้อมูล ที่มีประสิทธิภาพ ส่งเสริมการนำข้อมูลไปต่อยอดใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นต่อไป
