สุวิทย์ ชวนคนไทยร่วมเปลี่ยนประเทศ ปรับความคิดจาก “สังคมของฉัน” สู่ “สังคมของเรา” ตอบโจทย์โลกที่ยั่งยืน
ดร.สุวิทย์ เมษินทรีย์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) กล่าวถึงการถอดรหัส 9 กระบวนทัศน์ เปลี่ยนความคิดจาก “สังคมของฉัน” สู่ “สังคมของเรา” เพื่อการรวมพลังกันเปลี่ยนประเทศ ว่า ปัจจุบันเราอยู่ในโลกบริบทใหม่ ซึ่งเป็นโลกในศตวรรษที่ 21 ที่แตกต่างจากโลกในศตรวรรษเก่าอย่างสิ้นเชิง เป็นยุคที่วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรมได้ก้าวเข้ามามีบทบาทต่อระบบเศรษฐกิจและสังคมอย่างไม่เคยเป็นมาก่อน
"การปฏิวัติทางเทคโนโลยีได้ก่อให้เกิดการปฏิวัติมนุษย์ เชื่อมต่อเป็นวงจร ในหลายศตวรรษที่ผ่านมาโลกเรามุ่งเน้นสู่ความทันสมัย โดยยึดติดกับ “สังคมของฉัน” (Me-society) หรือความเป็นตัวตน แต่ตอนนี้เราต้องปรับไปสู่ความยั่งยืน โดยเปลี่ยนเป็น “สังคมของเรา” (We-society) ที่ถือเป็นการเติบโตอย่างสมดุลโดยใช้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงควรคู่ไปกับการพัฒนาอย่างยั่งยืน โดยการนำ 9 กระแสหลัก เปลี่ยน “สังคมของฉัน” ให้เป็น “สังคมของเรา” ดังนี้"
กระบวนทัศน์ที่ 1: เปลี่ยนไปสู่ความคิดใหม่ “เลิกเอาตัวเองเป็นศูนย์กลาง แต่ให้เอาโลกเป็นศูนย์กลาง” ต่อด้วยสังคม เศรษฐกิจ และตัวเองเป็นลำดับสุดท้าย
กระบวนทัศน์ที่ 2: เปลี่ยนจากที่คิดว่า “ทรัพยากรธรรมชาติใช้ไม่มีวันหมด เป็นการมองว่าโลกคือแหล่งกำเนิดทรัพยากร” ที่จะต้องใช้อย่างรู้คุณค่า เพื่อคนรุ่นหลัง
กระบวนทัศน์ที่ 3: เปลี่ยนจากแนวคิดที่ว่า “เดิมความรู้คืออำนาจ แต่พลังอำนาจในวันนี้เกิดจากการแชร์ความรู้ในต่างมุมต่างมิติ”
กระบวนทัศน์ที่ 4: เปลี่ยนจาก “สร้างคนเพื่อเป็นปัจจัยการเติบโตทางเศรษฐกิจ เป็นสร้างคนด้วยการสร้างแรงบันดาลใจ” เพื่อปลดปล่อยศักยภาพ ความคิดสร้างสรรค์ จะนำไปสู่เป้าหมายและผลลัพธ์ที่มีประสิทธิภาพสูงสุด
กระบวนทัศน์ที่ 5: เปลี่ยนจาก “บังคับใช้กฎและประชาชนไม่มีส่วนร่วม เป็นการเติมเต็มศักยภาพและสร้างเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชน” เพื่อผลักดันให้เกิดพลังประชาชนอย่างแท้จริง
กระบวนทัศน์ที่ 6: เปลี่ยนจาก “โอกาสและทรัพยากรสามารถเข้าถึงได้อย่างจำกัดเฉพาะกลุ่ม เป็นให้ทุกคนสามารถเข้าถึงโอกาสและทรัพยากรได้”
กระบวนทัศน์ที่ 7: เปลี่ยนจาก “การมีอภิสิทธิพิเศษส่วนบุคคล เป็นการให้สิทธิที่ทุกคนพึงได้อย่างเท่าเทียมกัน”
กระบวนทัศน์ที่ 8: เปลี่ยนจาก “ระบบที่มีการจัดชั้นอำนาจแบบมีศูนย์กลางเดียว เป็นระบบเครือข่ายที่มีการกระจายอำนาจในต่างระดับ”
สำหรับกระบวนทัศน์ที่ 5-8 นั้น ถือเป็นเรื่องเดียวกันในการที่จะเปลี่ยนประเทศไทยสู่ ไทยแลนด์ 4.0 ซึ่งจะเปลี่ยนเศรษฐกิจแบบเดิมไปสู่เศรษฐกิจที่ขับเคลื่อนด้วยนวัตกรรม ที่เน้นเทคโนโลยี ความคิดสร้างสรรค์ และภาคบริการ เป็นการยกระดับไปสู่เกษตรสมัยใหม่ ผู้ประกอบการที่มีศักยภาพสูง บริการที่มีคุณภาพสูง และแรงงานที่มีความรู้และทักษะสูง เป็นต้น ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะเป็นจริงได้ เราต้องสร้างสังคมแห่งโอกาส สร้างสังคมแห่งปัญญา สู่สังคมแห่งอนาคตตามแนวคิดของ อว.
สุดท้าย กระบวนทัศน์ที่ 9: เปลี่ยนจาก “ธุรกิจที่มุ่งเน้นสร้างแบรนด์และผลกำไร เป็นการสร้างจุดยืนและเป้าประสงค์ของธุรกิจ” เพราะหลังจากนี้สังคมจะไม่สนใจแค่แบรนด์แต่จะถามว่าจุดยืนและเป้าประสงค์ของธุรกิจคุณที่มีต่อสังคมและโลกคืออะไร
รมว.อว.กล่าวต่อว่า ทั้งหมดนี้คือ 9 กระบวนทัศน์ที่สามารถผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ให้กับประเทศ และตนขอเน้นว่า พวกเราทุกคนคือ ผู้กำหนดอนาคต (Future Changer) ดังนั้น ต้องคิดการใหญ่ เปลี่ยนกระบวนทัศน์จาก “สังคมของฉัน” เป็น “สังคมของเรา” ร่วมคิดร่วมทำเพื่อสร้างโลกที่ดีกว่านี้ สังคมที่ดีกว่านี้