ปิดฉากชีวิตนักฟิสิกส์ผู้เสนอทฤษฎี “ควาร์ก”

“มัวร์เรย์ เกลล์-มันน์” นักฟิสิกส์ผู้เสนอทฤษฎีการมีอยู่ของ “คาร์ก” และได้รับรางวัลโนเบลจากการเสนอวิธีจำแนกอนุภาค ได้เสียชีวิตลงแล้วด้วยวัย 89 ปี

สถาบันเทคโนโลยีแคลิฟอร์เนีย (California Institute of Technology) หรือคาลเทค (Caltech) ได้เปิดเผยเมื่อเร็วๆ นี้ว่า “มัวร์เรย์ เกลล์-มันน์” (Murray Gell-Mann) นักฟิสิกส์ที่มีบทบาทสำคัญในศตวรรษที่ 20 ผู้นี้ได้เสียชีวิตลงด้วยวัย 89 ปี

ทั้งนี้ เกลล์-มันน์ได้เสนอทฤษฎีไว้เมื่อทศวรรษที่ 1960 ว่าอนุภาคมูลฐานอย่างโปรตอนและนิวตรอนนั้น มีองค์ประกอบเป็นหน่วยย่อยคู่ที่เขาเรียกว่า “ควาร์ก” (quarks) ซึ่งภายหลังก็มีการทดลองที่ยืนยันการมีอยู่จริงของอนุภาคดังกล่าว

ควาร์กยังคงเป็นหัวข้อศึกษาของนักฟิสิกส์ที่ห้องปฏิบัติเครื่องเร่งอนุภาคแอลเอชซี (Large Hadron Collider) ซึ่งเป็นเครื่องเร่งอนุภาคทรงพลังที่สุดในโลกของเซิร์นที่ตั้งอยู่ระหว่างชายแดนฝรั่งเศสและสวิตเซอร์แลนด์ โดยเครื่องเร่งอนุภาคดังกล่าวจะเร่งอนุภาคโปรตอนให้ชนกัน

ระหว่างการทดลองให้โปรตอนชนกัน เพื่อหาคำตอบว่าสสารประกอบขึ้นจากอะไรช่วงปีทศวรรษ 1950-1960 เกลล์-มันน์ได้กฎเกณฑ์สำหรับแบ่งกลุ่มอนุภาคออกเป็น 8 กลุ่ม โดยอ้างอิงคุณลักษณะของประจุไฟฟ้าและสปิน (spin) ซึ่งเขาเรียกว่า “ 8 เส้นทาง” (eightfold way) และเป็นนวัตกรรมที่ส่งให้เขาได้รับรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์เมื่อปี 1969

เกลล์-มันน์เกิดที่นิวยอร์กซิตีเมื่อวันที่ 15 ก.ย.1929 และได้รับการสนับสนุนให้เรียนฟิสิกส์จากพ่อ และเขาในจบปริญญาเอกทางด้านฟิสิกส์จากสถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์ (Massachusetts Institute of Technology) เมื่อปี ค.ศ.1951 จากนั้นเขาได้สอนที่คาลเทค พาสาดีนา แคลิฟอรืเนียตั้งแต่ปี ค.ศ.1955 จนกระทั่งเกษียณเมื่อปี ค.ศ.1993

“ดร.เกลล์-มันน์มีวิสัยทัศน์ที่ชัดเจน และมองทะลุปรุโปร่งเข้าไปในข้อมูลปริมาณมหาศาล ที่ได้ออกมาจากการทดลอง และสร้างเหตุสร้างผลให้ข้อมูลเหล่านั้น เขาได้เปิดทฤษฎีความรู้ทางด้านฟิสิกส์อนุภาค” ฮิโรซิ อูกูริ (Hirosi Ooguri) ศาสตราจารย์ประจำคาลเทค และผู้อำนวยการสถาบันฟิสิกส์ทฤษฎีวิลเตอร์บูร์ก (Walter Burke Institute for Theoretical Physics) กล่าวสดุดีแก่เกลล์-มันน์