ในช่วงนี้เริ่มมีกระแสการเดินทางไปท่องเที่ยวประเทศทางซีกฟ้าใต้กันค่อนข้างเยอะ เช่น ประเทศออสเตรเลีย ซึ่งหากใครที่มีโอกาสได้ไปเที่ยวก็อาจหาเวลาช่วงกลางคืนลองถ่ายภาพวัตถุท้องฟ้าทางซีกฟ้าใต้กันได้ครับ ซึ่งวัตถุทางซีกฟ้าใต้ก็มีหลายวัตถุท้องฟ้าที่ประเทศทางซีกฟ้าเหนือไม่มีโอกาสได้เห็นหรือรู้จักกัน
ยกตัวอย่างเช่น การถ่ายภาพทางช้างเผือก โดยประเทศทางซีกฟ้าใต้จะสามารถเห็นแนวใจกลางทางช้างเผือกได้ง่ายและอยู่ในมุมเงยที่สูงจากขอบฟ้ามากกว่าประเทศทางซีกฟ้าเหนือ และนอกจากแนวใจกลางทางช้างเผือกแล้ว ยังมีวัตถุอื่นๆ เช่น เมฆแมกเจลเลนใหญ่ และเมฆแมกเจลเลนเล็ก Small and Large Magellanic Clouds (SMC and LMC) ซึ่งประเทศไทยเราแทบมองไม่เห็น เพราะอยู่ใกล้ขั้วฟ้าใต้ (***สำหรับประเทศไทย ขั้วฟ้าใต้จะอยู่ต่ำกว่าขอบฟ้า) หรือแม้แต่กระจุกดาวทรงกลม Omega Centauri (NGC 5139) เนบิวลาที่ใกล้กับกลุ่มดาวกางเขนใต้ ก็สังเกตเห็นได้ง่ายเช่นกัน
การหาตำแหน่งขั้วฟ้าใต้
ในการหาตำแหน่งขั้วฟ้าใต้นั้น ไม่ง่ายเหมือนกับขั้วฟ้าเหนือที่มีดาวเหนือ (Polaris) เป็นจุดอ้างอิง แต่อย่างไรก็ตามเราก็สามารถใช้กลุ่มดาวที่อยู่ใกล้เคียงในการช่วยหาตำแหน่งคร่าวๆ ของขั้วฟ้าใต้ได้
จากภาพด้านบนนั้นเราจะใช้กลุ่มดาวกางเขนใต้ (Southern Cross) กับดาวสว่างในกลุ่มดาวคนครึ่งม้า คือ ดาวอัลฟา เซนทอรี (Alpha Centauri) ดาวอัลฟา เซนทอรี (Alpha Centauri) โดยการลากเส้นสมมุติจากปลายกางเขนใต้ ไปตัดกับเส้นสมมุติที่ลากเส้นตั้งฉากกับดาวสว่างของกลุ่มดาวคนครึ่งม้า ก็จะเป็นบริเวณที่ใกล้เคียงกับขั้วใต้ของท้องฟ้านั่นเอง
การทำ Polar Alignment บริเวณขั้วฟ้าใต้
จากภาพข้างบน จะเห็นว่าบริเวณที่เป็นจุดตัดของการลากเส้นสมมุติบนท้องฟ้าเพื่อหาตำแหน่งขั้วฟ้าใต้ ก็ยังไม่ตรงกับขั้วฟ้าใต้มากนัก ดังนั้นในการทำ Polar Alignment ให้ถูกต้องหรือใกล้เคียงมากที่สุดนั้น ภายในช่องมองภาพของกล้อง Polar Scope จึงมีตำแหน่งของดาว Polaris Australis ที่ใช้ในการอ้างอิง ซึ่งจะเป็นกลุ่มดาวรูปสี่เหลี่ยมคางหมู่ ที่อยู่ในกลุ่มดาวออกแทนต์ (Octant) ที่ใช้ในการอ้างอิง
ดังนั้นหากใครที่มีโอกาสเดินทางไปประเทศทางซีกฟ้าใต้ แนะนำติดอุปกรณ์ถ่ายภาพไปลองเก็บภาพวัตถุท้องฟ้า หรือกลุ่มดาวต่างๆ ทางซีกฟ้าใต้กันได้นะครับ และหากใครที่มีอุปกรณ์ตามดาวแบบพกพา ก็ลองนำเทคนิคการทำ Polar Alignment ไปลองใช้ดูได้ครับ รับรองว่าภาพถ่ายทางซีกฟ้าใต้นั้นยังมีอะไรอีกมากมายให้นักถ่ายภาพดาราศาสตร์ได้ถ่ายกันอีกเยอะแยะมากกมายแน่นอนครับ
เกี่ยวกับผู้เขียน
ศุภฤกษ์ คฤหานนท์
สำเร็จการศึกษาครุศาสตรบัณฑิต สาขาฟิสิกส์ จากมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ และครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาเทคโนโลยีและการสื่อสาร จากมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่
ปัจจุบันเป็นหัวหน้างานบริการวิชาการทางดาราศาสตร์ สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ สดร., เคยทำวิจัยเรื่อง การทดสอบค่าทัศนวิสัยท้องฟ้าบริเวณสถานที่ก่อสร้างหอดูดาวแห่งชาติ มีประสบการณ์ในฐานะวิทยากรอบรมการดูดาวเบื้องต้น และเป็นวิทยากรสอนการถ่ายภาพดาราศาสตร์ในโครงการประกวดภาพถ่ายดาราศาสตร์ ประจำปี 2554 ของ สดร.ในหัวข้อ “มหัศจรรย์ภาพถ่ายดาราศาสตร์ในเมืองไทย”
“คุณค่าของภาพถ่ายนั้นไม่เพียงแต่ให้ความงามด้านศิลปะ แต่ทุกภาพยังสามารถอธิบายด้วยหลักการทางวิทยาศาสตร์ได้อีกด้วย”
อ่านบทความ "มหัศจรรย์ภาพถ่ายดาราศาสตร์" โดย ศุภฤกษ์ คฤหานนท์ ทุกวันจันทร์ที่ 1 และ 3 ของเดือน
