สำลัก

ภาพนอกหน้าต่างดูฟุ้งสลัว หมู่ตึกระฟ้าและเสาไฟขนาดใหญ่ดูเลือนลางเหมือนถูกกลืนกินด้วยหมู่หมอกหนายามเช้าในฤดูหนาว ผมดีใจอยู่กับสิ่งที่เห็นได้พักใหญ่พักใหญ่ก่อนความสงสัยจะก่อตัวขึ้น ประกาศจากกรมอุตุนิยมวิทยาไม่ได้กล่าวถึงเรื่องใดที่น่าจะเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์เบื้องหน้าได้เลย โทรศัพท์ถูกหยิบคว้าเปิดทำงานพร้อมอาการจามสองสามครั้งจนน้ำตาเล็ดลอดออกมา หน้า feed ของโลกเสมือนจริงบนอินเตอร์เน็ตถูกสาดกระหน่ำดั่งถูกน้ำในถังสาดเข้าใบหน้าด้วยข้อมูลเกี่ยวกับฝุ่นละอองขนาดเล็กในอากาศ ข้อมูล ความรู้ สาเหตุของฝุ่นที่เกิดขึ้นมากมายมหาศาล เครื่องมือตรวจวัดคุณภาพอากาศที่ติดตั้งไว้ตามจุดต่าง ๆ ทั่วเมืองหลวงแสดงค่าฝุ่นละอองติดตัวแดงเกินค่ามาตรฐานในรูปแบบที่ว่าถ้าเป็นการแข่งขันคงขึ้นนำแล้วเหลือแต่ฝุ่นทิ้งไว้ให้ดูต่างหน้า

บานกระจกของห้องถูกเปิดออกเพื่อรับสัมผัสอากาศและให้ลมพัดผ่าน เกือบจะทันทีที่อาการลำคอแห้งผากและทางเดินอากาศเหมือนโดนกระดาษทรายถูกจนแสบร้อนขณะหายใจจนต้องปิดบานกระจก สารคัดหลั่งที่เกิดขึ้นปิดกั้นการหายใจ อาการแพ้ฝุ่นของคนที่ทรมานจากโรค Sinusitis รุนแรงกว่าคนสุขภาพแข็งแรงทั่วไปมากนัก ระบบร่างกายที่เกี่ยวเนื่องกับการแลกเปลี่ยนก๊าซปั่นป่วนเรรวนไปหมด ไม่นับดวงตาที่ถึงแม้จะอยู่ต่างระบบแต่ก็ก่ำแดงแสบร้อนจนต้องล้างหน้าหลายครั้ง

ระบบการขนส่ง การใช้ยานพาหนะ การเผาขยะ การประกอบอาหารด้วยการใช้ถ่านไม้ การก่อสร้าง โรงงานทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่ ล้วนเป็นสาเหตุทั้งหมดและไม่ใช่จากใครที่ไหนพวกเรากันเองทั้งนั้น ผมยิ้มกว้างเมื่อเห็นข้อความแสดงความคิดเห็นส่วนตัวที่เรียกร้องการแสดงความรับผิดชอบจากหน่วยงานรัฐเพียงอย่างเดียว

"รอบนี้น่าจะหนักหนากว่าปีก่อน" ผมคิด

ปัญหานี้เราเผชิญหน้ากันมาจนไม่อยากจะนับจำนวนครั้ง ผมจำได้ว่าเมื่อสมัยตอนศึกษาอยู่ในระดับปริญญาตรีเคยได้ดูข่าวการปล่อยบอลลูนตรวจวัดสภาพอากาศในพื้นที่เมืองหลวง ผลการวัดได้ค่าตัวเลขที่ทำให้เจ้าหน้าหลายคนตรงนั้นต้องตกใจ มีการให้สัมภาษณ์ถึงขนาดว่าทึ่งในความสามารถของพวกเราที่ทำให้สภาพอากาศน่าเป็นห่วงได้ถึงขนาดนั้น ค่าตัวเลขจากการวัดเมื่อครั้งนั้นเป็นเหตุการณ์ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อสิบกว่าปีก่อนคงจะไม่สามารถนำมาเทียบกับค่าตัวเลขในปีก่อนหน้าหรือปีนี้ได้เลย การแจ้งเตือน มาตรการ และกฎบังคับมากมายถูกเขียนและพยายามบังคับใช้แต่ก็อย่างที่ทราบดีว่าต่างก็เลือนหายไปกับกาลเวลา เพียงแค่ว่าอัตราการเลือนลืมของประเทศนี้นั้นรวดเร็วมากกว่าพื้นที่อื่นบนโลกก็เท่านั้นเอง

ภาพนอกหน้าต่างยังคงคลุ้งมัวแม้เวลาจะเข้าสู่ช่วงเที่ยงของวัน ผมนึกถึงเช้าวันหนึ่งในป่าที่ตื่นมาพบกับเหตุการณ์ที่ไม่แตกต่างกันมากนัก ควันคลุ้งทั่วไปทุกที่ เศษหญ้าไหม้ลอบปลิวมาตามลมพัด ข้าวของหลายอย่างถูกคลุมไว้ด้วยผ้าหรือพลาสติกเพื่อป้องกันความสกปรก

"เดี๋ยวก็หมดแล้วครับ ไหม้ไม่นาน" พี่เจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าตอบกลับเมื่อถูกถามถึงสาเหตุ "ปีนี้ทำแนวกันไฟได้ดี ไม่น่าลามไกล แต่ยังไงก็มีป่าดิบกั้นอยู่ครับ" เขาเสริม

การชิงเผาทุ่งหญ้าแห้งในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร ด้านตะวันออก เกิดขึ้นเป็นประจำเพราะเป็นเรื่องต้องทำสำหรับการจัดการพื้นที่ทุ่งหญ้าเพื่อสัตว์ป่า นอกจากเป็นการป้องกันการสะสมของเชื้อเพลิงซึ่งเป็นสาเหตุของไฟป่าครั้งใหญ่อันจะส่งผลกระทบด้านลบอย่างหนักเป็นวงกว้างแล้ว สิ่งที่ตามมาหลังจากทุ่งหญ้าไหม้ไฟไปแล้วนั้นคือ "หญ้าระบัด" แหล่งอาหารสำคัญสำหรับสัตว์ป่าในพื้นที่ และเพียงไม่นานไฟที่โหมไหม้ในทุ่งหญ้าก็หยุดลงในเวลาไม่นานนัก

ถ้าเลือกได้ ผมขอไปอยู่ในพื้นที่ที่มีหมอกควันที่เกิดขึ้นเพื่อการจัดการทุ่งหญ้าเพื่อสัตว์ป่ามากกว่าต้องมาทนเกิดอาการจามพร้อมไอและสำลักในพื้นที่ที่คลุ้งหมอกควันจากกิเลสของมนุษย์เสียจริง

เกี่ยวกับผู้เขียนจองื้อทีแต่เดิมเป็นเด็กต่างจังหวัดจากภาคตะวันออก มุ่งมั่นเข้ามาศึกษาต่อในระดับปริญญาตรีที่คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ด้วยความสนใจส่วนตัวและถูกชักชวน จึงเลือกเข้าศึกษาในภาควิชาชีววิทยาป่าไม้ สาขาวิทยาศาสตร์สัตว์ป่าและทุ่งหญ้า ซึ่งระหว่างนั้นก็ได้มีโอกาสช่วยเก็บข้อมูลงานวิจัยสัตว์ป่าในหลายพื้นที่ หลังจากสำเร็จการศึกษาได้รับคำแนะนำให้ไปศึกษาต่อยังสถาบันอื่น จึงได้เข้ามาศึกษาต่อ ณ ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในระดับปริญญาโทต่อมาถึงในระดับปริญญาเอก และยังคงมีสถานภาพเป็นนิสิตอยู่ในปัจจุบันขณะ"เราพยายามเรียนรู้สิ่งต่างๆมากมาย เพื่อที่สุดท้ายแล้วเราจะได้รู้ว่า แท้จริงแล้งเราไม่ได้รู้อะไรเลย"พบกับบทความ "แบกเรื่องป่าใส่บ่ามาเล่า" ของ “จองื้อที” ได้ทุกวันที่ 1 และ 16 ของเดือน