“นีแอนเดอร์ทัล” ญาติร่วมวิวัฒนาการของคนใช้ “ขนนก” บอกฐานะ

งานวิจัยใหม่ ชี้ ญาติร่วมสายวิวัฒนาการของคนใช้ขนนกเพื่อเป็นเครื่องประดับตกแต่งบอกสถานะ และเป็นหลักฐานบ่งบอกว่ามนุษย์โบราณที่สูญพันธุ์ไปแล้วมีวิธีคิดใกล้เคียงกับคน จากการวิเคราะห์ยังบอกด้วยว่าพวกเขาพึงพอใจในขนสีดำจากนกในวงศ์กา

บีบีซีนิวส์ อ้างรายงานวิชาการในวารสารพลอสวัน (Plos One) ว่า มนุษย์ในเผ่าพันธุ์โบราณจำนวนหนึ่งใช้ขนนกประดับตกแต่งตัวเอง แต่ผู้เขียนรายงาน เน้นว่า การศึกษานี้ไม่ได้หมายความว่าเราเรียนรู้การประดับตัวเองด้วยวิธีเดียวกันนี้จากมนุษย์โบราณ “นีแอนเดอร์ทัล” (Neanderthal) และการใช้ขนนกนี้อาจย้อนไปไกลถึงบรรพบุรุษร่วมระหว่างมนุษย์และนีแอนเดอร์ทัล

ศ.คลิฟ ฟินเลย์สัน (Prof.Clive Finlayson) และ คิมเบอร์ลี บราวน์ (Kimberly Brown) จากพิพิธภัณฑ์ยิบรอลตาร์ (Gibraltar Museum) พิพิธภัณฑ์แห่งชาติของยิบรอลตาร์อาณาจักรโพ้นทะเลของสหราชอาณาจักร พร้อมคณะจากสเปน เบลเยียมและแคนาดา ได้ตรวจสอบฐานข้อมูลของพื้นที่ขุดสำรวจสิ่งมีชีวิตโบราณทั่วยูเรเซีย (Eurasia) เปรียบเทียบข้อมูลนกในตำแหน่งที่ครอบครองโดยมนุษย์และตำแหน่งที่ไม่ถูกครอบครอง

ทีมวิจัยได้พบความเชื่อมโยงอย่างชัดเจนระหว่างชิ้นส่วนของนกที่ล่าสัตว์อื่นเป็นอาหารและชิ้นส่วนของนกกา และพื้นที่ซึ่งถูกยึดครองโดยมนุษย์ จากนั้นได้วิเคราะห์กระดูกนกที่พบในพื้นที่ของนีแอนเดอร์ทัลที่ยิบรอลตาร์ รวมถึงถ้ำกอแรม (Gorham's cave) และถ้ำแวนการ์ด (Vanguard cave) ในยิบรอลตาร์ แล้วพบว่านีแอนเดอร์ทัลได้ใช้ของมีคมตัดและทำสัญลักษณ์กระดูกนก ซึ่ง ศ.ฟินเลย์สันกล่าวถึงสิ่งที่ทีมวิจัยคิดคือกระดูกดังกล่าวคือกระดูกปีกที่มีขนขนาดใหญ่ติดอยู่

ด้าน จอร์ดี โรเซลล์ (Jordi Rosell) จากมหาวิทยาลัยโรบิรา ไอ เบอร์จิลี (Universitat Rovira i Virgili) ในสเปน ผู้ร่วมวิจัย กล่าวว่า พวกเขาเห็นรอยตัดที่กระดูกนกในถ้ำหนึ่ง แล้วก็เริ่มต้นหากระดูกแบบเดียวกันนั้นในถ้ำอื่นๆ ส่วน จวน โจเซ เนโกร (Juan Jose Negro) ผู้อำนวยการสถานีชีววิทยาโดญานา (Donana Biological Station) ในเซบิยา (Seville) สเปน ผู้ร่วมวิจัยกล่าวว่า ปีกมีน้ำหนักไม่ถึง 20% ของร่างกายนกเหล่านั้น และไม่มีเนื้อในปีกนก ซึ่งนีแอนเดอร์ทัลคงไม่กินนกเหล่านั้น ซึ่งคำอธิบายเดียวที่จะบอกถึงสาเหตุในการพบกระดูกนกเหล่านั้นคือการใช้ประโยชน์ขนนกยาวๆ

ไม่เพียงเท่านั้น นักวิจัยยังอธิบายอีกว่า มนุษย์โบราณยังพึงพอใจขนนกที่มีสีดำหรือสีมืดๆ โดยสปีชีส์นกที่พบในบริเวณที่สำรวจดังกล่าว คือ นกในวงศ์กา ทั้งการาเวน การูค กาแจ็คดอว์ นกกางเขน รวมถึงนกอินทรี อีแร้ง เหยี่ยวเคสเตรล เหยี่ยวฟอลคอน นกเหยี่ยวดำ และนกเหยี่ยวแดงอีกหลายชนิด โดย ศ.ฟินเลย์สัน อธิบายว่า สิ่งเหล่านี้บอกเราถึงความสามารถในการคิดเชิงสัญลักษณ์ของนีแอนเดอร์ทัล โดยขนนกเหล่านั้นส่วนใหญ่ถูกใช้เพื่อการประดับตกแต่ง และเป็นสิ่งที่พวกเขาไม่คาดคิดว่าที่จะค้นพบ

เมื่อปลายศตวรรษที่แล้วนีแอนเดอร์ทัล ถึงพูดในแง่มนุษย์ป่าเถื่อนซึ่งสูญพันธุ์ไปเมื่อ 30,000 ปี ก่อนจากการพ่ายแพ้มนุษย์โฮโมซาเปียนส์ (Homo sapiens) ที่ฉลาดกว่า มีความคิดสร้างสรรค์กว่า และรู้จักจัดการปัญหาได้ดีกว่า แต่เมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา มีการปรับมุมมองต่อนีแอนเดอร์ทัล ซึ่งเคยอาศัยอยู่ทั่วยุโรป ตะวันออกกลาง และเอเชียกลางสมัยไพลสโตซีน (Pleistocene) ในอดีตว่าเราได้ประเมินความสามารถของมนุษย์โบราณพันธุ์ไว้ต่ำไป

ศ.ฟินเลย์สัน ให้มุมมองส่วนตัวว่า สิ่งที่เพิ่งค้นพบนั้นเป็นเพียงส่วนน้อยของหลักฐานที่แสดงถึงพฤติกรรมคล้ายมนุษย์ปัจจุบันของนีแอนเดอร์ทัล แม้ว่าจะมีความแตกต่างแต่กระบวนการคิดของนีแอนเดอร์ทัลก็คล้ายคลึงกับมนุษย์เรา

อย่างไรก็ดี ดร.เนโกร เตือนว่า ยังไม่มีสิ่งที่บ่งบอกว่ามนุษย์นีแอนเดอร์ทัลสวมขนนกเหล่านั้นอย่างไร แต่เขาตั้งข้อสังเกตว่า พวกเขาใช้ขนนกจากนกชนิดเดียวกัน ซึ่งเมื่อเปรียบเทียบกับชนเผ่าอินเดียแดงในอเมริกาเหนือที่สวมขนนกเหนือหัวเพื่อบอกสถานะทางสังคม นีแอนเดอร์ทัลก็อาจสวมขนนกด้วยวิธีเดียวกันนั้น

ส่วน นีแอนเดอร์ทัล จับนกเหล่านั้นอย่างไรนั้น ศ.ฟินเลย์สัน ก็ให้คำตอบที่เป็นไปได้หลายอย่าง เช่น นกเหล่านั้นอาจทำรังอยู่ใกฃ้ถ้ำที่พวกเขาออาศัยอยู่ หรือนกบางตัวตกลงมา หรือไม่ก็เก็บขนนกเหล่านั้นจากนกที่ตายแล้ว หรืออาจจะปีนขึ้นไปเก็บขนนกในรัง แต่สัดส่วนของนกเหล่านั้นส่วนใหญ่ คือ นกที่กินซากสัตว์เป็นอาหาร เป็นต้น

นอกจากนี้ บีบีซีนิวส์ ยังกล่าวถึงงานวิจัยอื่นๆ ที่แสดงถึงพฤติกรรมการใช้สัญลักษณ์ของนีแอนเดอร์ทัล เช่น การระบายสีตามตัว ซึ่งพบในแหล่งขุดสำรวจทางโบราณคดีที่ยุโรปและตะวันออกกลาง รวมถึงเมื่อต้นปีนี้มีอีกทีมวิจัยที่ได้เผยแพร่หลักฐานที่อาจจะเป็นการแสดงสัญลักษณ์ของนีแอนเดอร์ทัลจากการใช้กรงเล็บของนกอินทรี แต่ก็เป็นไปได้ว่าพวกเขาอาจจะใช้เพื่อเป็นเครื่องมือมากกว่าเป็นสัญลักษณ์บ่งบอกสถานะ