บีบีซีนิวส์/เอดจ์ - เผยภาพเคลื่อนไหว "หนูเจอร์บัว" มีหูใหญ่คล้าย "มิกกี้เมาส์" ได้กลางทะเลทรายโกบีในมองโกเลีย นักวิทยาศาสตร์เชื่อเป็นครั้งแรกที่บันทึกภาพเคลื่อนไหวของสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ชนิดนี้ได้
โจนาธาน ไบล์ลี (Jonathan Baillie) จากสมาคมสัตววิทยาแห่งลอนดอน (Zoological Society of London : ZCL) สหราชอาณาจักรรายงานว่าสามารถบันทึกภาพเคลื่อนไหวของเจอร์บัวหูยาว (long-eared jerboa) สัตว์คล้ายหนูกลางทะเลทรายโกบี (Gobi) ในมองโกเลียได้
ภาพข่าวจากเทเลกราฟทีวีของอังกฤษ ที่นำไปลงไว้ในยูทูบ
ทั้งนี้ สัตว์ดังกล่าวอาศัยอยู่ในทะเลทรายมองโกเลียและจีน ซึ่งจัดอยู่ในบัญชีแดงของสัตว์ใกล้สูญพันธ์ของสมาคมสากลแห่งการอนุรักษ์ธรรมชาติและทรัพยากรธรรมชาติหรือไอยูซีเอ็น (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources: IUCN)
เจอร์บัวเป็นสัตว์ฟันแทะคล้ายหนู มีความยาวตั้งแต่หัวตลอดลำตัว 70-90 มิลลิเมตร ความยาวรวมหาง 150-162 มิลลิเมตร ความยาวหลังเท้า 40-46 มิลลิเมตร และมีน้ำหนักตัวประมาณ 23.7-37.8 กรัม
ไบล์ลีดีใจอย่างมากที่สามารถติดตามเจอร์บัวชนิดนี้ได้ ซึ่งคาดว่าหลักฐานดังกล่าวจะช่วยในการศึกษาสัตว์ลึกลับ ที่มีใบหูใหญ่ขัดกับขนาดตัวที่เล็กนี้ได้
จนถึงบัดนี้ยังศึกษาสัตว์คล้ายหนูชนิดนี้ได้ยากยิ่งเนื่องจากขนาดตัวที่เล็กมากของสัตว์ลึกลับนี้ ทั้งยังมีธรรมชาติที่หากินในเวลากลางคืนประจวบกับสภาพแวดล้อมอันทารุณในทะเลที่สัตว์เหล่านี้อาศัยอยู่
"เจ้าสัตว์เหล่านี้กระโดดคล้ายกับจิงโจ้ซึ่งน่าทึ่งมากเมื่อได้เห็น ขนเล็กๆ บนเท้าของพวกมันเหมือนรองเท้าหิมะที่ช่วยให้พวกมันกระโดดไปได้บนทะเลทราย และในแง่ของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมพวกมันมีใบหูที่ใหญ่เมื่อเทียบกับสัดส่วนของร่างกาย เจ้าเจอร์บัวหูยาวนี้ก็คล้ายๆ กับ "มิกกี้เม้าส์" แห่งทะเลทราย น่ารักและน่าขบขันพอๆ กัน" ไบล์ลีกล่าว
ภาพเคลื่อนไหวที่บันทึกได้นี้เผยให้เห็นว่าเจอร์บัวเหล่านี้ใช้ช่วงเวลาที่มีแสงสว่างในโพรงใต้ทะเลทราย และอาหารของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดจิ๋วนี้ส่วนใหญ่คือแมลง
จากการสร้างหลุมพรางกับดักบรรดานักวิจัยสามารถเฝ้าดูสัตว์ฟันแทะเหล่านี้ได้ใกล้ชิดขึ้นและเริ่มต้นประมาณประชากรสิ่งมีชีวิตชนิดนี้ได้ และ ดร.ไบล์ลีเพิ่มเติมว่ายังต้องเรียนรู้อีกมากเกี่ยวกับสัตว์ฟันแทะหายากชนิดนี้ซึ่งเชื่อว่าตกอยู่ในภาวะถูกคุกคามที่อยู่อาศัย
เจอร์บัวหูยาวนี้เป็นสิ่งมีชีวิต 1 ใน 10 สายพันธุ์ของโครงการเอดจ์ (Edge programme) ของสมาคมสัตววิทยาลอนดอนที่มุ่งเป้าไปที่การวางแผนอนุรักษ์สัตว์ที่ตกอยู่ในภาวะเสี่ยงสูญพันธุ์และมีเอกลักษณ์โดดเด่น
"เป็นเรื่องน่าทึ่ง สิ่งมีชีวิตน่าประหลาดนี้ตกอยู่ในภาวะใกล้สูญพันธุ์ และเราแทบจะไม่รู้อะไรเกี่ยวกับพวกมันเลย เราเดินทางไปทะเลทรายโกบีเพื่อค้นหาสถานภาพและศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับสัตว์ชนิดนี้ ดังนั้นเราจึงสามารถพัฒนาแผนปฏิบัติการระยะยาวได้อย่างละเอียดถี่ถ้วน" ดร.ไบล์ลีกล่าวและเพิ่มเติมว่าเป็นเรื่องสำคัญที่จะไม่มองข้ามการอนุรักษ์สิ่งมีชีวิตในทะเลทราย
"ทุกคนคิดว่าทะเลทรายเต็มไปด้วยพื้นที่อันว่างเปล่า ปราศจากความหลากหลายทางชีวภาพ และบ่อยครั้งที่การวางแผนอนุรักษ์สิ่งมีชีวิตเกิดขึ้น ทะเลทรายก็มักจะถูกมองข้าม แต่ว่ามีบางสิ่งมีชีวิตที่โดดเด่นในทะเลทรายและเราจำเป็นที่จะต้องเริ่มใส่ใจในสิ่งแวดล้อมนี้" ดร.ไบล์ลีกล่าว
ทั้งนี้ เชื่อว่า บรรพบุรุษของหนูเจอร์บัวยุคปัจจุบันแยกตัวออกจากสัตว์จำพวกฟันแทะทั่วไปตั้งแต่ 8 ล้านปีก่อน และมีถิ่นที่อยู่ในแถบเติร์กเมนิสถาน, คาซัคสถาน และมองโกเลีย รวมถึงบางส่วนในยุโรปและอเมริกาเหนือ
ที่หนูเจอร์บัวกระโดดได้นั้น เชื่อว่าเพราะการปรับตัวหนีศัตรูผู้ล่า และช่วยให้การเดินทางในทะเลทรายว่องไวมากขึ้นกว่าเดิม
แม้ว่าหนูเจอร์บัวจะไม่เกี่ยวข้องกับหนูกระโดด (hopping mice) ในออสเตรเลีย หรือ หนูจิงโจ้ (kangaroo rats) ในอเมริกาเหนือ แต่ทั้ง 3 สายพันธุ์ก็ต่างมีวิวัฒนาการและการปรับตัวใช้ชีวิตอยู่ในทะเลทรายอันห่างไกลคล้ายกัน
หนูเจอร์บัวอียิปต์ (Lesser Egyptian Jerboa : Jaculus jaculus) เป็นที่รู้จักกันมากที่สุดในโลก หนูๆ เหล่านี้ครองทะเลทราย และสามารถมีชีวิตอยู่ได้นานโดยไม่ต้องกินน้ำหรืออาหาร ตราบเท่าที่ร่างกายยังมีความชื้น
ทั้งนี้ มีหนูเจอร์บัวมากมายหลายสิบสายพันธุ์ที่มีการบันทึกไว้ แต่ว่ามี 3 สายพันธุ์ที่นักอนุรักษ์เป็นห่วงได้แก่ 1.หนูเจอร์บัวแคระ 5 นิ้ว (Five-toed Pygmy Jerboa) 2. หนูเจอร์บัวแคระหางหนา (Thick-tailed Pygmy Jerboa) ทั้ง 2 สายพันธุ์อยู่ในลิสต์อ่อนไหวต่อการสูญพันธุ์ และ 3. หนูเจอร์บัวหูยาว (Long-eared Jerboa) ที่เพิ่งมีการบันทึกภาพเคลื่อนไหวได้ครั้งแรกนี้ก็กำลังอยู่ในบัญชีเสี่ยงสูญพันธุ์
** ชมภาพเคลื่อนไหวของเจอร์บัวหนูหูยาวจากผู้บันทึกได้โดยตรงที่ เว็บไซต์ www.edgeofexistence.org
หรือภาพคลิปที่ทางเอดจ์นำไปลงไว้ในยูทูบ