เดิน 2 ขาประหยัดแรงกว่าคลาน 4 ขา อีกแนวคิดวิวัฒนาการมนุษย์

เอพี/เอเอฟพี/นิวไซเอินทิสต์ – เหตุใดมนุษย์ถึงวิวัฒนาการมาเดิน 2 ขาเหมือนในปัจจุบัน? ยังเป็นเรื่องท้าทายให้ค้นหาคำตอบกันอยู่ ไม่ว่าจะด้วยความสะดวกในการปีนป่ายต้นไม้หรือง่ายต่อการหาอาหาร ล่าสุดกับแนวคิดใหม่ชี้ว่าเพราะการเดิน 2 ขาสิ้นเปลืองพลังน้อยกว่า 4 ขา วิวัฒนาการจึงเกิดขึ้น

ทีมนักวิทยาศาสตร์ทดลองวัดการเผาผลาญพลังงานจากการเดิน 2 ขา ในมนุษย์และลิงชิมแปนซี เพื่อศึกษาวิวัฒนาการของสัตว์ 2 เท้า ที่ถกเถียงกันมานานว่าอะไรคือเหตุผลให้ต้องเดิน 2 ขา ผลการวิจัยล่าสุดชี้ว่าการเดิน 2 ขาช่วยประหยัดพลังงานในร่างกาย โดยได้รายงานผลการศึกษาลงในวารสารสมาคมวิทยาศาสตร์สหรัฐฯ (Proceedings of the National Academy of Sciences: PNAS)

นักวิจัยได้นำลิงชิมแปนซี 5 ตัว มาฝึกเดินบนลู่วิ่งทั้งแบบเดิน 2 ขา และเดินในลักษณะทิ้งน้ำหนักลงที่ข้อมือและข้อเท้าทั้ง 4 ข้าง (knuckle-walking) จนชำนาญ

จากนั้นทดลองให้มนุษย์ 4 คน และลิงชิมแปนซี 5 ตัว สวมหน้ากากวัดปริมาณออกซิเจนขณะเดินบนลู่วิ่งเป็นระยะทาง 1 กม. แล้วคำนวณอัตราการเผลาผลาญพลังงานจากปริมาณออกซิเจนที่ใช้ไป พบว่า มนุษย์ใช้พลังงานเพียง 1 ใน 4 ส่วนที่ชิมแปนซีใช้เมื่อเดินแบบทิ้งน้ำหนักลงบนข้อ แต่ชิมแปนซีแต่ละตัวใช้พลังงานในการเดินทั้ง 2 แบบ ต่างกันไม่มาก

มนุษย์หนัก 50 กิโลกรัม ใช้พลังงาน 13 กิโลแคลอรี ส่วนชิมแปนซีใช้พลังงาน 50 กิโลแคลอรี เมื่อเดิน 2 ขา และใช้พลังงาน 46 กิโลแคลอรี เมื่อเดินแบบทิ้งน้ำหนักตัวลงบนข้อ

สังเกตว่า ชิมแปนซีจะใช้ใช้พลังงานน้อยกว่าเมื่อเดินแบบทิ้งน้ำหนักตัวลงบนข้อ ทั้งยังเดินได้คล่องแคล่วและก้าวยาวกว่าเดิน 2 ขา ด้วย ซึ่งความแตกต่างของการใช้พลังงานในการเดินระหว่างมนุษย์กับชิมแปนซี และระหว่างเดิน 2 ขากับเดินทิ้งน้ำหนักลงบนข้อของชิมแปนซีสอดคล้องกับท่าทางการเดินและลักษณะทางกายวิภาค โดยมนุษย์มีช่วงขาที่ยาวกว่าชิมแปนซีและมีเอ็นร้อยหวายที่ยึดกระดูกเชิงกราน ทำให้สามารถเดิน 2 ขา ตัวตรงได้สะดวกกว่า และการใช้พลังงานในการเคลื่อนไหวน่าจะเป็นเหตุผลหนึ่งของการวิวัฒนาการเดิน 2 ขา

“สิ่งที่พวกเราทึ่งก็คือความแตกต่างนั่นเอง ซึ่งเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้เกิดการวิวัฒนาการ ไม่แตกต่างก็ปราศจากวิวัฒนาการ” เดวิด ไรเคลน (David Raichen) ผู้เชี่ยวชาญด้านมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยรัฐอริโซนา (University of Arizona) สหรัฐฯ หัวหน้าทีมกล่าว และเพิ่มเติมว่า การการเดิน 2 ขาเป็นวิวัฒนาการแรกๆ ของสัตว์ 2 เท้า เพื่อให้ง่ายต่อการหาอาหารและการยืดตัวตัวให้สูงขึ้นเพื่อลดการใช้พลังงานในการเคลื่อนไหว กระทั่งวิวัฒนาการมาเป็นมนุษย์อย่างในปัจจุบัน