ว่างไหม? ไปวาดภาพวิทยาศาสตร์-เรียนรู้รักษ์ธรรมชาติกันเถอะ

เครียดกับงานมาทั้งวัน เดินห้างก็ไปบ่อยแล้ว ดูหนัง ฟังเพลงจนจำบทได้ทุกตอนแล้ว ลองเปลี่ยนกิจกรรมใหม่ๆ กันดูไหม วันนี้ “ผู้จัดการวิทยาศาสตร์” ขอนำเสนอกิจกรรม “วาดภาพวิทยาศาสตร์” เพื่อเป็นทางเลือกใหม่ แม้ชื่ออาจจะฟังดูวิชาการจัง แต่เชื่อว่าคุณจะประทับใจ ก็ขนาดผู้ท้าชิง “แฟนพันธุ์แท้ดอกไม้” และคว้าตำแหน่งอันดับ 2 เขาก็ชอบ

“ภาพวาดวิทยาศาสตร์” เป็นภาพวาดเพื่อถ่ายทอดความจริงของธรรมชาติไม่ว่าจะเป็นดอกไม้ ใบไม้ นก แมลง เพื่อใช้ประกอบกับเอกสาร ตำราทางวิทยาศาสตร์ หรือแม้แต่ซากสัตว์ดึกดำบรรพ์ที่สูญพันธุ์ไปแล้วอย่างไดโนเสาร์ เขาก็ใช้ภาพวาดวิทยาศาสตร์เป็นสื่อ เสน่ห์ของภาพวาดก็อยู่ตรงที่ได้สื่อความจริงของธรรมชาตินี่แหละ และเป็นสื่อนำให้ใครหลายๆ คน “รัก” และ “หวงแหน” ธรรมชาติ ไม่ธรรมดาเลยใช่ไหม พร้อมที่จะไปกับเราหรือยัง

ทุกวันเสาร์ที่ 3 เดือนเป็นเวลานัดหมายของเครือข่าย “วิทย์สานศิลป์” ซึ่งจะไปรวมกันที่ “สวนหลวง ร.9” ณ อาคารพฤกษศาสตร์ เพื่อเรียนรู้และแลกเปลี่ยนประสบการณ์วาดภาพ ท่ามกลางบรรยากาศที่เป็นธรรมชาติเต็มไปด้วยพันธุ์ไม้และนกนานาพันธุ์ โดยมีสมาชิกทั้งหน้าเก่าและหน้าใหม่กว่า 10 คนมาร่วมกิจกรรม ซึ่งในจำนวนดังกล่าว มี “ไข่-ฐานิสรา วงศ์กำแหง” ผู้ท้าชิงตำแหน่งแฟนพันธุ์แท้ดอกไม้และคว้าตำแหน่งอันดับ 2 มาได้ รวมอยู่ในนั้นด้วย

ไข่เริ่มยึดการวาดภาพวิทยาศาสตร์เป็นอาชีพในช่วงเศรษฐกิจฟุบเมื่อปี 2540 หลังผ่านงานเลขานุการและผู้จัดการร้าน ก็มาลงตัวในอาชีพที่มี 2 สิ่งที่เธอรักตั้งแต่เด็ก นั่นคือ “ดอกไม้” และ “การวาดภาพ” โดยปัจจุบันเธอวาดภาพวิทยาศาสตร์ให้กับภาควิชาพฤกษศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ทั้งนี้ไข่กล่าวว่าตลอด 5-6 ปีที่ได้เข้ากลุ่มนั้น เธอได้ “เพื่อน” และ “อาชีพ” จากการรวมกลุ่มของผู้ที่มีความสนใจคล้ายๆ กัน

“ความสวยงามของภาพวาดวิทยาศาสตร์ยืนอยู่บนความสมจริงและถูกต้อง สิ่งที่ต้องระวังคือความถูกต้องตามหลักการ เช่นวาดภาพดอกไม้ ก้านใบและช่อดอกอาจจะไม่สัมพันธ์กัน บางชนิดช่อดอกขึ้นที่โคนใบ บางชนิดขึ้นที่ซอกใบ ถ้าไม่สังเกตจะทำให้วาดผิดกลายเป็นคนละชนิดได้ การศึกษาหลักวิชาการจะทำให้ภาพสมบูรณ์มากขึ้น ทั้งนี้แต่ละคนก็มีความสามารถต่างกัน อย่างพี่ชวลิต (ชวลิต อนุตรวณิชกุล-สมาชิกกลุ่ม) นักดูนกก็จะใส่รายละเอียดของนกได้มากกว่า บอกได้ว่านกชนิดนี้หางควรจะสั้นหรือยาว” ไข่ให้ความเห็น

สำหรับจุดเริ่มต้นของเครือข่ายวิทย์สานศิลป์นั้นเกิดขึ้นจาก “อ.ปูเป้” หรือ “ดร.ศศิวิมล แสวงผล” อาจารย์ภาควิชาพฤกษศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ซึ่งเรียนทางด้านการวาดภาพวิทยาศาสตร์โดยตรง ซึ่ง อ.ปูเป้ตั้งเครือข่ายขึ้นมาเพื่อระลึกถึง อ.เอกชัย อ๊อดอำไพ นักวาดภาพวิทยาศาสตร์ ซึ่งมีความประสงค์ให้ผู้มีความสนใจด้านการวาดภาพวิทยาศาสตร์ได้รวมตัวกันเพื่อพัฒนางานทางด้านนี้ โดย อ.เอกชัยได้เสียชีวิตขณะออกไปวาดภาพภาคสนามที่อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่

อ.ปูเป้กล่าวว่าการวาดภาพวิทยาศาสตร์ทำให้คนวาดภาพมีความช่างสังเกตและรักในธรรมชาติ เพราะภาพวิทยาศาสตร์ต้องสื่อความจริงออกมา แม้บางครั้งด้วยอารมณ์ศิลปินอาจจะอยากปรับเปลี่ยนเส้นสายและสีสันให้สวย แต่ก็ต้องวาดออกมาให้ตรงกับความเป็นจริงเพื่อบอกเอกลักษณ์ของสิ่งนั้นๆ ให้ได้ ดังนั้นคนวาดจะได้ซึมซับความเป็นคนช่างสังเกตรายละเอียดและรักธรรมชาติในที่สุด

กิจกรรมของเครือข่ายวิทย์สานศิลป์นั้นเปิดกว้างให้ทุกคนที่สนใจ การดำเนินการของกลุ่มไม่มีการผูกมัดใดๆ หากมีเวลาว่างก็สามารถมาร่วมกิจกรรมวาดภาพได้ โดยสมาชิกเดิมในกลุ่มจะให้ความช่วยเหลือด้วยการสอนเทคนิคการวาดภาพแก่ผู้ที่มาใหม่ ทั้งนี้ไม่มีการเก็บค่าใช้จ่ายใดๆ ทั้งสิ้น ขอเพียงแค่มีใจรัก ซึ่งที่ผ่านมาก็ทั้งผู้ร่วมทำกิจกรรมอย่างต่อเนื่อง ส่วนบางคนก็เพียงมาแล้วผ่านไป

ทั้งนี้นอกจากนัดรวมกันทุกวันเสาร์ที่ 3 เดือนแล้ว พวกเขาก็ยังคงติดต่อกันเสมอ บางครั้งสมาชิกบางคนก็ต้องไปเป็นวิทยากรในการวาดภาพทางวิทยาศาสตร์ให้หน่วยงานที่ติดต่อเข้ามา ซึ่งพวกเขาถือว่าเป็นโอกาสอันดีที่จะได้เผยแพร่กิจกรรมนี้ให้เป็นที่รู้จักมากขึ้น และช่วงนี้ทางเครือข่ายกำลังขะมักเขม้นกับการวาดภาพวิทยาศาสตร์ เพื่อนำไปจัดแสดงในงานประชุมวิชาการและนิทรรศการ “ภาพวาดวิทยาศาสตร์สำหรับพืชเมืองร้อน” ซึ่งจะจัดขึ้นที่สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ จ.เชียงใหม่ ระหว่างวันที่ 31 ก.ค.-31 ส.ค.นี้

“ก้อง” หรือ “ณรงค์ศักดิ์ สุกแก้วมณี” สมาชิกคนหนึ่งของเครือข่ายกำลังมีโครงการวาดภาพ “108 พันธุ์กล้วยในประเทศไทย” ให้กับภาควิชาพฤกษศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล และกำลังศึกษาต่อทางด้านการวาดภาพประกอบหนังสือ เขาเรียนทางด้านจิตรกรรม และเริ่มได้วาดภาพวิทยาศาสตร์ให้กับพี่ชายซึ่งศึกษาด้านพฤกษศาสตร์เพื่อใช้ประกอบการเรียน

ก้องกล่าวว่าต้องปรับตัวพอสมควรเนื่องจากเขาเรียนศิลปะ ซึ่งวาดภาพเพื่อสื่ออารมณ์มากกว่าสื่อความจริงอย่างภาพวาดวิทยาศาสตร์ บางครั้งเขาจะวาดภาพให้อ่อนช้อยกว่าลักษณะจริงของดอกไม้ หรือบางครั้งก็วาดมุมเอียงของดอกไม้ที่ไม่ถูกต้อง ซึ่งก็ต้องพยายามปรับเปลี่ยน ทั้งนี้ภาพที่วาดจะนำไปใช้ประกอบกับตำราทางด้านวิทยาศาสตร์

ขณะที่ “ชวลิต อนุตรวณิชกุล” ซึ่งทำงานเกี่ยวกับเซลล์แสงอาทิตย์ ก็เป็นอีกคนที่รักการวาดภาพวิทยาศาสตร์ ทั้งนี้เขาชอบการดูนกและต้องวาดภาพประกอบด้วย แรกๆ ก็วาดเองโดยไม่ทราบหลักการอะไร จนกระทั่งได้รู้จักกับ อ.ปูเป้ และเริ่มเรียนรู้การวาดภาพที่ถูกต้อง ซึ่งการวาดภาพทำให้จิตใจได้จดจ่อกับสิ่งที่วาด จึงทำให้เราเก็บรายละเอียดของสิ่งนั้นได้ดีและทำให้เราแยกแยะสิ่งที่เราวาดได้ ทั้งนี้ชวลิตกล่าวถึงภาพวาดวิทยาศาสตร์ว่ามีความสำคัญมาก เห็นได้ชัดสำหรับภาพประกอบตำราแพทย์ ซึ่งไม่สามารถใช้วิธีการถ่ายภาพประกอบได้

“ภาพที่ใช้ประกอบตำราแพทย์นะ ไม่สามารถใช้ภาพถ่ายได้เลย เราไม่สามารถถ่ายภาพอวัยวะภายใน เช่น ตับหรือ ลำไส้ ได้ เพราะมีความมันและเป็นน้ำมาก บางครั้งการถ่ายภาพก็ไม่สามารถเก็บรายละเอียดได้ ภาพวาดวิทยาศาสตร์มีสำคัญมานานแล้ว แต่ในเมืองไทยยังมีคนที่มีความเชี่ยวชาญด้านนี้อยู่น้อย” ชวลิตกล่าว

ทางด้าน “วีณา มารีประสิทธิ์” หรือ “ดาว” แอร์โฮสเตสสาวเป็นสมาชิกใหม่ของกลุ่ม กล่าวว่าว่างเว้นจากชั่วโมงบินจึงหากิจกรรมทำ เพื่อนจึงได้แนะนำให้รู้จักกับเครือข่ายวิทย์สานศิลป์ ซึ่งเธอก็ชอบวาดภาพอยู่แล้ว เธอกล่าวว่าหนังสือที่รวมภาพวาดวิทยาศาสตร์ในเมืองไทยนั้นมีราคาแพงและหายาก ต้องหาซื้อตามร้านเฉพาะทาง ทั้งนี้เธอได้เรียนรู้การวาดภาพที่ถูกต้องจากสมาชิกเก่าๆ ของกลุ่ม

เสาร์ที่ 17 มิ.ย.นี้ สมาชิกกลุ่มจะมารวมตัวกันอีกตามตารางนัดหมาย ใครอยากวาดภาพวิทยาศาสตร์ ลองไปเรียนรู้ดูสักครั้ง ไม่แน่ว่างานอดิเรกใหม่นี้อาจสร้างรายได้จนยึดเป็นอาชีพใหม่ได้

ก่อนจะไปติดต่อและสอบถามรายละเอียดได้ที่
ฐานิสรา วงศ์กำแหง โทร. 0-9690-6475
ชวลิต อนุตรวณิชกุล โทร.0-1424-6680

คลิกที่ไอคอน Manager Multimedia
เพื่อรับชมภาพกิจกรรมวาดภาพวิทยาศาสตร์