หลังจากที่ผู้จัดการวิทยาศาสตร์ได้พาไปรู้จักตัวตนบางส่วนของ ดร.บัญชา ธนบุญสมบัติ นักวิชาการศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ (เอ็มเทค) ผู้แต่งหนังสือ “แฟนพันธุ์แท้ ไอน์สไตน์” แล้ว สำหรับวันนี้เราจะไปรู้จักกับตัวหนังสือดูบ้าง
หนังสือแฟนพันธุ์แท้ไอน์สไตน์เป็นการรวมเล่มของบทความที่เกี่ยวข้องกับทฤษฎีของอัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ (Albert Einstein) จากคอลัมน์ “นิด & หน่อย เกี่ยวก้อยท่องโลก 4 มิติ” ในวารสารอัพเดต เพื่อเฉลิมฉลอง 100 ปีของปีมหัศจรรย์ของไอน์สไตน์ (100 Years of Einstein’s Miraculous Year) ซึ่งครบรอบใน พ.ศ.2548 นี้
ดร.บัญชาถ่ายทอดทฤษฎีไอน์สไตน์ผ่านตัวละคร 3 คนคือ นิด หน่อยและพี่เอก โดย "นิด" และ "หน่อย" เป็นตัวแทนเด็กซึ่ง “รักที่จะคิด” ในขณะที่ “พี่เอก” ซึ่งเป็นนักศึกษาคณะวิทยาศาสตร์นั้นผู้เขียนได้สื่อให้เป็นตัวแทนของแหล่งเรียนรู้ใดๆ ก็ตามที่ขึ้นอยู่กับยุคสมัยและความสามารถของผู้เรียนที่ที่จะไขว่คว้าหาอาจารย์ด้วยตนเอง
ปฐมบทของหนังสือเริ่มต้นด้วยทฤษฎีที่เปรียบเสมือนสัญลักษณ์ของไอน์สไตน์นั่นคือทฤษฎีสัมพัทธภาพ ซึ่ง ดร.บัญชาปูพื้นให้ตั้งแต่การเรียกชื่อทฤษฎีให้ถูกต้องว่า “สัมพัทธภาพ” ไม่ใช่ “สัมพันธภาพ” ซึ่งมีความหมายผิดเพี้ยนจากกันมาก และได้แทรกอีกประเด็นสำคัญที่หลายคนมักมองข้ามหรืออาจมองไม่เห็นคือ “ความไม่แปรเปลี่ยน” (invariance)
“คือแม้ไอน์สไตน์จะพบว่าปริมาณและกฎเกณฑ์ทางฟิสิกส์หลายอย่างขึ้นกับว่าใครมองคือเป็นสัมพัทธ์ แต่มีจะปริมาณและกฎเกณฑ์บางอย่างที่ทุกคนพูดตรงกันหมดที่เรียกว่า “ความไม่แปรเปลี่ยน” ซึ่งแปรมาจากคำว่า “อินแวเรียนส์” (invariance) ครับ” คำพูดของ “พี่เอก” ตัวละครในหนังสือ
นอกจากหนังสือเล่มนี้จะได้รวบรวมบทความที่เคยตีพิมพ์ผ่านนิตยสารแล้ว ยังได้เพิ่มเติมเนื้อหาเกี่ยวกับปริทรรศน์ฝาแฝด (Twin Paradox) ปรากฏการณ์ที่แฝดคนหนึ่งแก่ช้ากว่าอีกคนเนื่องจากเดินทางด้วยความเร็วเข้าใกล้แสงทำให้เวลาของเขาเดินช้าลงเข้าไปในภาคผนวกด้วย
สิ่งที่ทำให้ “แฟนพันธุ์แท้ฯ” ต่างจากหนังสือที่เกี่ยวกับไอน์สไตน์ทั่วไปคือหนังสือเล่มนี้ใช้คณิตศาสตร์อธิบายทฤษฎีของไอน์สไตน์ ซึ่งทำให้คนอ่านสามารถตีความทฤษฎีได้ถูกต้องยิ่งขึ้น แม้จะเป็นเพียงพีชคณิตที่ไม่ใช่คณิตศาสตร์ชั้นสูงที่ใช้ศึกษาทฤษฎีของไอน์สไตน์ในการศึกษาระดับอุดมศึกษาขึ้นไปก็ตาม
หนังสือแฟนพันธุ์แท้ไอน์สไตน์เล่มนี้ได้โลดแล่นอยู่บนแผงหนังสือมาหลายเดือนและได้รับการพิมพ์ซ้ำเป็นครั้งที่ 2 แล้ว และเนื้อหาในเล่มส่วนใหญ่ก็ว่าด้วยทฤษฎีของไอน์สไตน์ ซึ่งผู้เขียนถือเป็นการฉลองภูมิปัญญาสากลอย่างหนึ่ง
“ทฤษฎีสัมพัทธภาพมีอายุครบรอบ 100 ปีแล้ว เรามาร่วมฉลองภูมิปัญญาสากลโดยทำความเข้าใจกันเถอะครับ” ดร.บัญชาเชิญชวน