ยานโคลัมเบีย (Columbia) เป็นกระสวยอวกาศลำแรกขององค์การบริหารการบินอวกาศแห่งชาติสหรัฐหรือนาซาที่ได้ทะยานสู่อวกาศครั้งแรกเมื่อ 12 เม.ย.1981 โคลัมเบียนับเป็นยานอวกาศรุ่นบุกเบิกที่สามารถนำกลับมาใช้งานใหม่ได้ เป็นการยุติยุคการใช้จรวดส่งนักบินอวกาศที่ดำเนินการมานาน 20 ปี ซึ่งยานรุ่นเดียวกันนี้หลงเหลืออยู่ในปัจจุบัน 3 ลำ คือ ดิสคัฟเวอรี(Discovery) แอตแลนติส(Atlantis) และเอนเดฟเวอร์ (Endeavour)
เที่ยวบินแรกของโคลัมเบียได้ส่อแววอุปสรรคของการเป็นยานขนส่ง เนื่องจากโคลัมเบียเป็นยานที่น้ำหนักมากเกินไปและยังขาดอุปกรณ์ที่จำเป็นสำหรับใช้สร้างสถานีอวกาศนานาชาติในขณะนั้น และโคลัมเบียก็ถึงจุดจบในวันที่ 1 ก.พ.2003 เมื่อกระสวยอวกาศระเบิดหลังจากกลับเข้าสู่โลกได้เพียง 16 นาที ทั้งนี้ยานโคลัมเบียก็ทำหน้าที่เป็นยานขนส่งอวกาศทั้งหมด 28 เที่ยว และนับเป็นเที่ยวบินที่ 113 ของนาซา
ยานโคลัมเบียหรือยานโอวี 102 (OV-102: Obiter Vehicle-102) ถูกสร้างขึ้นระหว่าง 25 มี.ค.1975 - 20 ก.พ.1981 ณ โรงงานรอคเวลล์ อินเตอร์ชันนัลส์ ปาล์มเดล (Rockwell International's Palmdale) รัฐแคลิฟอร์เนีย มีน้ำหนักรวมเชื้อเพลิง 178,000 ปอนด์หรือประมาณ 80,740 กิโลกรัม ซึ่งหลังจากสร้างแล้วโคลัมเบียได้รับการปรับปรุงกว่า 100 ครั้ง
ใน ค.ศ.1991 โคลัมเบียได้รับเปลี่ยนแปลงชิ้นส่วนครั้งแรกกว่า 50 ชิ้น ที่โรงงานซึ่งสร้างยานลำนี้ขึ้น และก็มีการปรับปรุงยานโคลัมเบียขนานใหญ่เพื่อให้กลับมา “เหมือนใหม่” อีก 2 ครั้ง ซึ่งมีชื่อเรียกทางเทคนิคว่า “โอเอ็มดีพี” (Orbiter Maintenance Down Period: OMDP) โดยครั้งแรกใน ค.ศ.1994 ที่โรงงานเดิม และครั้งที่ 2 ใน ค.ศ.1999 ซึ่งมีการรื้อระบบอิเล็กทรอนิกส์เก่าๆ ออกและใส่ระบบใหม่เข้าไปทำให้ลูกเรือสามารถติดต่อกับยานได้สะดวกขึ้น อีกทั้งเพื่อลดค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษายาน
คลิกดูวิดิโอคลิป

นาทีสุดท้ายของโคลัมเบีย
6 กระสวยอวกาศนาซา
- เอนเตอร์ไพรส์: กระสวยทดสอบแนวคิดเดียวกับซีรีส์ “ไซ-ไฟ” เรื่องดัง
- โคลัมเบีย: กระสวยอวกาศทะยานสู่ฟ้าลำแรกของนาซา
- ดิสคัฟเวอรี: กระสวยอวกาศแห่งความหวังของนาซา
- ชาเลนเจอร์: กระสวยอวกาศที่ไม่อาจท้าทายแรงระเบิด
- แอตแลนติส: จากท่องวิจัยในมหาสมุทรสู่การค้นอวกาศ
- เอนเดเวอร์: ยานที่สั่งให้ทำภารกิจทดแทนชาเลนเจอร์
หน้าพิเศษ "นาซากลับมาบิน"