พลิกเกม “ฮาล์ฟไลฟ์” หาความหมายของ “ครึ่งชีวิต”

หลังจากบริษัทวาล์วผู้พัฒนาเกมฮาล์ฟไลฟ์ ได้วางจำหน่าย ฮาล์ฟไลฟ์ภาคใหม่ให้คอเกมพีซีตั้งหน้าตั้งตารอคอยมานานถึง 5 ปี ซึ่งมีลักษณะเกมเป็นแนวยิงกันด้วยมุมมองของบุคคลที่หนึ่ง แต่ใครเล่าจะรู้ความจริงว่าฮาล์ฟไลฟ์หรือครึ่งชีวิตนี้เป็นความหมายทางวิทยาศาสตร์ และเป็นศัพท์ต่อการพัฒนาวงการวิทยาศาสตร์เป็นอย่างยิ่ง

เมื่ออาทิตย์ที่ผ่านมาคอเกมแนวยิงกัน (Shooting) ของเครื่องพีซีก็สมหวังเสียที หลังจากรอมานานถึง 5 ปีกับเกมฮาล์ฟไลฟ์ 2 (Half-Life 2) จนกลายเป็นปรากฏการณ์ใหม่ของร้านเซสท์ เอนเตอร์เทนเมนท์ สถานที่จำหน่ายเกมลิขสิทธิ์ภายในห้างสรรพสินค้าพันธ์ทิพย์ พลาซ่าเลยทีเดียวที่สามารถขายเกมได้หลายร้อยกล่องภายในไม่กี่ชั่วโมง แล้วรู้หรือไม่ว่าความหมายชื่อเกมที่แปลว่า “ครึ่งชีวิต”นั้น แท้จริงแล้วมีความสำคัญมากกับวงการวิทยาศาสตร์ในด้านรังสี

“ฮาล์ฟไลฟ์”หรือ “ครึ่งชีวิต” มีความหมายทางวิทยาศาสตร์ว่า ปฏิกิริยาสลายพลังงานในธาตุบางชนิดจนเหลือครึ่งหนึ่งจากปริมาณเดิมและมีอัตราการสลายตัวเป็นค่าคงตัว ซึ่งแต่ละธาตุจะใช้เวลาในการสลายพลังงานต่างกันไป บางชนิดใช้เวลาน้อยไม่กี่นาทีบางชนิดอาจนานมากเป็นหลายแสนปี เช่น คาร์บอน14 (C-14) ใช้เวลา 5,730 ปีในการสลายตัว โพแทสเซียม30 (P-30) ใช้เวลา 300 ปี เรเดียม226 (Ra-226) ใช้เวลา 1,620 ปี โทเรียม230 %(Th-230) ใช้เวลา75,200 ปี ไอโอดีน131 (I-131) ใช้เวลา 8 วันเป็นต้น

ทั้งนี้ไอโซโทปที่มีโครงสร้างปรมาณูไม่คงตัว(Unstable isotope) จะสลายตัวด้วยการปล่อยพลังงานส่วนเกินออกมาเป็นสารกัมมันตรังสี(radioactive material) คือ รังสีแอลฟา(alpha rays) รังสีเบตา (beta rays) รังสีแกมมา (gamma rays)และรังสีเอ็กซ์ (X-rays) อย่างใดอย่างหนึ่งหรือมากกว่าพร้อมๆ กัน

นอกจากนี้เออร์เนสต์ รัทเทอร์ฟอร์ด(Ernest Rutherford) ผู้เสนอแบบจำลองอะตอมและซอดดี(F.Soddy)ตั้งสมมติฐานการสลายตัวของธาตุในปี ค.ศ. 1902 ไว้ 3 ข้อดังนี้ 1.ธาตุที่เกิดการสลายตัวจะเป็นธาตุใหม่ 2.การสลายตัวของธาตุกัมมันตรังสีไม่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมแต่จะเป็นไปตามหลักสถิติ 3.ธาตุกัมมันตรังสีจะสลายตัวเป็นลักษณะเฉพาะตัวของแต่ละธาตุ และในเกมฮาล์ฟไลฟ์นั้นเซียนเกมก็มีกฎหลักอยู่เช่นกัน นั้นคือ “มือต้องไวใจต้องเร็ว” (ปฏิกิริยาตอบสนองต้องเร็วเท่ากับความคิดและความรู้สึก) ไม่เช่นนั้นอาจจะตายเอาง่ายๆ

ตัวอย่างการสลายตัวครึ่งชีวิตอย่างง่ายๆ เช่น ทอง-198 ซึ่งเป็นไอโซโทปที่ใช้รังสีแกมมารักษาโรคมะเร็ง มีครึ่งชีวิต 2.7 วัน หมายความว่า ถ้าซื้อทอง-198มา 10 กรัม หลังจากนั้น 2.7 วันจะมีทองเหลือเพียง 5 กรัมและอีก 2.7 วันต่อมา จะเหลือเพียง 2.5 กรัมเท่านั้นและลดลงเรื่อยๆทุก 2.7 วันจากครึ่งหนึ่งของที่เหลือ

สารกัมมันตภาพรังสีที่มาจากการสลายพลังงานนั้นเป็นโทษต่อร่างกายสิ่งมีชีวิต ซึ่งทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย ทางชีวเคมี หรือเกิดมิวเตชั่น ซึ่งมีผลเสียทางกรรมพันธุ์หรืออาจทำให้เกิดโรคต่างๆ เช่น โรคมะเร็ง มะเร็งเม็ดเลือด เป็นต้น อันตรายจากรังสีขึ้นอยู่กับระยะเวลาที่ได้รับรังสีและอวัยวะที่ถูกรังสีคือ ถ้ากัมมันตรังสีปริมาณเท่ากัน การที่ร่างกายได้รับกัมมันตรังสีทีละน้อยแต่หลายครั้งร่วมกันหรือเวลาที่นานกว่า อันตรายที่ได้รับจะน้อยกว่ารับทีเดียวหรือเวลาที่สั้นกว่า นอกจากนี้อวัยวะที่สำคัญ เช่น อวัยวะสืบพันธุ์ อวัยวะสร้างเลือด (ไขกระดูก) และเลนส์ตา เมื่อถูกกัมมันตรังสีขนาดเดียวกันจะมีอันตรายมากกว่าอวัยวะส่วนอื่น

สำหรับเกมฮาล์ฟไลฟ์ก็ไม่น้อยหน้าเหมือนกันพกผลเสียมาให้คอเกมโดยเฉพาะเด็กๆ ที่เห็นได้ง่ายคือ เสียเวลาหากไม่รู้จะแบ่งสันปันส่วนเรียกกันเป็นภาษาทางการว่าโรคฮาล์ฟไลฟ์ลิซึม หรือสายตาเสียที่ต้องนั่งจ้องคอมฯเป็นเวลานาน และอย่างสุดท้ายคือไม่อ้วนเอาเท่าไรเพราะก้นของพี่ท่านไม่ขยับออกจากเก้าอี้หน้าจอคอมเลยยกเว้นเข้าห้องน้ำเท่านั้น