รอยเตอร์ – โรค “ราสนิม” เข้าทำร้ายถั่วเหลืองเป็นครั้งแรกบนแผ่นดินใหญ่ของสหรัฐฯ และจะระบาดไปสู่พืชไร่ต่างๆ ในไม่ช้า ซึ่งจะสร้างความเสียหายให้แก่เกษตรกรได้เป็นล้านๆ เหรียญสหรัฐฯ เชื้อราอาศัยเฮอริเคนที่พัดผ่านอเมริกาใต้ พร้อมกำจัดเชื้อราไม่ให้ทำร้ายพืชเศรษฐกิจสำคัญของประเทศ แต่ไม่ยับยั้งการส่งออก อ้างประเทศอื่นที่ติดเชื้อราก็ยังส่งออกได้เช่นกัน
กระทรวงเกษตร สหรัฐฯ เปิดเผยว่า โรคราสนิม (rust) เป็นเชื้อราที่เกิดขึ้นในถั่วเหลือง โดยเป็นสายพันธุ์พื้นถิ่นของเอเชีย แต่ว่ากลับมาตรวจพบในฟาร์มทดลองของมหาวิทยาลัยหลุยเซียนา (Louisiana State University) ใกล้บาตอง รูจ (Baton Rouge) โรคนี้น่าจะติดมากับพายุเฮอริเคนที่พัดมาจากอเมริกาใต้ และนำเชื้อราดังกล่าวติดมาด้วย
อย่างไรก็ดี สหรัฐฯ เป็นประเทศผู้ผลิตและส่งออกถั่วเหลืองที่ใหญ่ที่สุดในโลก และคาดว่าผลผลิตที่จะส่งสู่ตลาดในปีนี้ถึงปีหน้า (2547-2548) จะมีมากถึง 84.6 ล้านตัน โดย 1 ใน 3 ของถั่วเหลืองสหรัฐฯ จะส่งออกกลายเป็นอาหารตามของสัตว์ แปรรูปทำน้ำมัน และเป็นส่วนผสมของอาหารต่างๆ
”พวกเราแน่ใจว่าตรวจพบโรคราสนิมในถั่วเหลือง” ริชาร์ด ดุงเคิล (Richard Dunkle) หน่วยบริการตรวจตราสุขภาพสัตว์และพืช กระทรวงเกษตร กล่าวยอมรับความจริง พร้อมกับมั่นใจว่า โอกาสที่ราสนิมจะกระจายไปทั้วนั้นเป็นไปได้สูงมาก แต่ว่าเชื้อราดังกล่าวไม่เป็นอันตรายแก่มนุษย์แต่อย่างใด
โรคราสนิม เป็นภัยอย่างยิ่งต่อพวกพืชผล ซึ่งที่สหรัฐไม่เคยมีปรากฏบนแผ่นดินใหญ่ แต่ว่าเคยมีปรากฏการระบาดของโรคนี้ในฮาวายเมื่อปี 2537 แต่โรคร้ายสำหรับถั่วเหลืองนี้ ได้กระจายไปทั่วภูมิภาคละตินอเมริกาตั้งแต่เหนือจรดใต้เมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา โดยเกษตรกรในบราซิลผู้ผลิตถั่วเหลืองได้มากเป็นอันดับที่ 2 ของโลกก็ต้องเสียหายไปหลายพันล้านเหรียญ จากการต่อสู้กับราสนิม ขณะที่ปารากวัย โบลิเวีย และอาร์เจนตินาก็ต้องต่อสู้กับโรคสนิมนี้เช่นกัน
”พวกเราเชื่อว่าเชื้อราที่ทำให้เกิดโรคนี้จะต้องติดมาตั้งแต่ช่วงฤดูเฮริเคนถล่มที่ผ่านมา” ดุงเคิล กล่าว ซึ่งปี้นี้สหรัฐถูกเฮอริเคนถล่มไปทั้งหมด 4 ลูกด้วยกันเสียหายไปหลายพันล้านเหรียญ และแม้ว่าก่อนหน้านี้กระทรวงเกษตรสหรัฐได้เตือนว่าการระบาดครั้งนี้อาจทำให้เกษตรกรเสียหายมากกว่า 1.3 ล้านเหรียญในปีแรก แต่นี่คือการประเมินคร่าวๆ ของรัฐบาล
อย่างไรก็ดี สหรัฐฯ มีแผนจะจัดการกับเชื้อราเหล่านี้อย่างรวดเร็วด้วยสารเคมี ซึ่งมีค่าใช้จ่ายเฉลี่ย 25 เหรียญต่อเอเคอร์ หรือประมาณ 15-20% ของรายได้ในการปลูกถั่วเหลือง และเกษตรกรอาจจะต้องจ่ายเงินเพิ่มเติมร่วมกันในปีหน้าเพื่อจัดการกับเชื้อราตัวร้ายนี้อีก 1.87 พันล้านเหรียญ แต่ก็ยังไม่มีการห้ามส่งออกถั่วเหลืองแต่อย่างใด เพราะแม้แต่ประเทศอื่นๆ ที่มีโรคราสนิมระบาดก็ยังคงส่งออกต่อไป
แต่ในปีนี้โรคราสนิมมีผลกระทบเพียงน้อยนิดต่อระบบการผลิตถั่วเหลืองของสหรัฐ เพราะในหลุยเซียนาพื้นที่เริ่มระบาดได้เก็บเกี่ยวผลผลิตกันไปเป็นที่เรียบร้อยแล้ว และที่สำคัญพื้นที่ดังกล่าวไม่ใช่แหล่งหลักในการผลิต แต่การเพาะปลูกในปีหน้าเป็นที่น่ากัวงวลเป็นอย่างยิ่ง
สำหรับ โรคราสนิมในถั่วเหลืองนั้น มีเชื้อรา Phakopsora pachyrhizi เป็นสาเหตุ โดยมีอาการเริ่มแรกคือที่ใต้ใบจะมีจุดสีน้ำตาลเทาเล็ก ๆ โดยเริ่มจากใบล่าง ๆ ของลำต้น จุดนี้จะขยายขึ้นมีลักษณะนูนคล้าย “ขุยผงสีสนิมเหล็ก” ซึ่งจะพบได้ทั้งบนใบและใต้ใบ เมื่อเป็นโรคมาก ๆ ใบจะเหนียว และแห้ง จะร่วงก่อนกำหนด โรคราสนิมอาจทำให้ถั่วเหลืองมีฝักและขนาดเมล็ดเล็กลง ทำให้ผลผลิตที่ได้ลดลงโดยเฉพาะเมื่อเกิดโรคมาก ในระยะออกดอก-ฝักอ่อน
ส่วนในประเทศไทยนั้น มีโรคราสนิมระบาดอยู่ตามฤดูกาล โดยกรมส่งเสริมการเกษตรได้สำรวจติดตามสถานการณ์โรคในระยะถั่วเหลืองออกดอก-ฝักอ่อน โดยเฉพาะเมื่อปลูกถั่วเหลืองพันธุ์นครสวรรค์ 1, สุโขทัย 2, สจ. 1 และ สจ.2 ซึ่งเป็นพันธุ์ที่อ่อนแอต่อโรคนี้ และเมื่อสภาพอากาศค่อนข้างเย็น และความชื้นในอากาศสูง และได้แนะนำเกษตรกรว่าหากพบถั่วเหลืองแสดงอาการของโรคให้พ่นสารเคมีได้ทันที ในอัตราส่วนที่ทางกรมส่งเสริมการเกษตรแนะนำไว้
