สธ.เผย 5 วิธีจัดการ “ตลาด” ให้สะอาด ปลอดภัยจากโควิด ย้ำกำหนดจุดเข้าออก มีจุดคัดกรอง ล้างมือก่อนเข้า ทุกคนต้องสวมหน้ากากป้องกัน มีการจัดพื้นที่เว้นระยะห่าง มีจุดอ่างล้างมือในพื้นที่ตลาด และทำความสะอาดแผงทุกวัน แนะใช้ถุงผ้าแทนถุงพลาสติกลดขยะ
วันนี้ (27 เม.ย.) พญ.พรรณพิมล วิปุลากร อธิบดีกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) กล่าวว่า ตลาดเป็นการประกอบกิจการที่จำเป็นในการดำรงชีวิต และได้รับอนุญาตดำเนินการมาตลอด ตลาดมีทั้งแบบมีโครงสร้างอาคาร กับไม่มีโครงสร้างอาคาร โดยสถานที่ปิดต้องมีการจัดการค่อนข้างมาก ส่วนพื้นที่โล่งโปร่งต้องทำสถานที่เข้าออกชัดเจน การไม่เน้นกิจกรรมรวมกลุ่มกัน การเชิญชวนมาลดราคา ตะโกนใช้เสียงให้คนมามุงกัน เพราะแม้จะเป็นพื้นที่เปิดโล่งแจ้ง แต่ทำให้เกิดการรวมกลุ่มทำให้เกิดความเสี่ยงมากขึ้น
พญ.พรรณพิมลกล่าวว่า แนวปฏิบัติการดำเนินการของตลาดนั้น 1. จะต้องจัดให้มีเส้นทางเข้าออกที่ชัดเจน ตั้งจุดคัดกรอง และจุดล้างมือ ทุกคนเข้าไปด้วยมือที่สะอาด 2. พ่อค้า แม่ค้า ผู้รับบริการสวมหน้ากากอนามัยหรือหน้ากากผ้า หรือเพิ่มเฟซชิลด์เข้าไปในส่วนของคนขายของสด หากไม่สวมต้องแจ้ง เพราะเป็นความเสี่ยงร่วมกัน อย่างไรก็ตาม การใส่เฟซชิลด์อย่างเดียวโดยไม่สวมหน้ากากไม่ได้ เพราะเป็นอุปกรณ์เสริม ไม่ใช่อุปกรณ์หลัก หากไม่สวมหน้ากากบางตลาดประกาศแล้วว่าไม่ขาย 3. จุดแสดงการเว้นระยะห่าง เป็นการจัดการทางสถานที่ที่เจ้าของกิจการต้องดำเนินการ
4. มีจุดอ่างล้างมือ ซึ่งกรมฯ ร่วมกับสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และบ้านกาญจนาภิเษก ออกแบบอ่างล้างมือแบบเหยียบเท้า กลไกง่ายๆ ต้นทุนไม่มาก อยากให้ทำจุดอ่างล้างมือ เพราะตอนนี้ทุกคนใส่ใจสุขภาพมากขึ้น พอเห็นอ่างล้างมือทุกคนก็เข้าไปล้างมือ เป็นการออกแบบทางกายภาพเพื่อให้เห็นพฤติกรรมที่อยากเห็น ซึ่งเด็กบ้านกาญจนาภิเษกได้ทำไปบริจาคให้ตลาดต่างๆ และ 5. การทำความสะอาดแผงและพื้นที่ตลาด เพราะมีการใช้ร่วมกัน ตัวพื้นกับแผงต้องทำทุกวันภายใต้มาตรการโควิด ถ้าในตลาดมีพื้นที่สาธารณะ ห้องส้วมบริการ ต้องทำความสะอาดบ่อยๆ มากกว่าวันละ 1 ครั้ง
“อย่างไรก็ตาม ที่อยากชวนอีกเรื่อง คือ ถุงผ้า ที่มีการรณรงค์มาต่อเนื่อง ทุกวันนี้จะเห็นการใช้ถุงพลาสติกครั้งเดียวแล้วทิ้งมากขึ้นเรื่อยๆ ถุงผ้ายังสามารถใช้ได้ในสถานการณ์โควิด เราใช้ของเราเองในการใช้งาน ถ้าช่วยกันก็จะช่วยเรื่องลดขยะ” พญ.พรรณพิมลกล่าว และว่า สำหรับผู้ที่จะออกไปซื้อของในตลาดนั้นให้จัดตารางความต้องการอย่างชัดเจน ประเมินให้เพียงพอกับบุคคลในครอบครัว ออกไปซื้อสัปดาห์ละครั้งก็เพียงพอ เมื่อไปถึงที่ตลาดก็ไปยังจุดที่ต้องการ เตรียมถุงผ้าในขนาดที่เพียงพอ อย่าให้พะรุงพะรังเพราะจะเป็นความเสี่ยงสำหรับตัวเอง ซื้อแล้วบรรจุในถุงผ้า ก่อนออกตลาดล้างมือหนึ่งรอบและกลับบ้านเลย เมื่อกลับมาแล้วให้จัดเตรียมของใส่ตู้เย็น เรียงลำดับให้ดี เพื่อเอาออกมาปรุงในแต่ละวันได้ ของที่ยังไม่ต้องใช้ก็จะอยู่ด้านใน เตรียมอาหารขนาดพอดีกับมื้ออาหาร
วันเดียวกัน นางทิชา ณ นคร กรรมการกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และผู้อำนวยการศูนย์ฝึกและอบรมเด็กและเยาวชน (ชาย) บ้านกาญจนาภิเษก กล่าวว่า ปัจจุบัน สสส.ได้มีนโยบายชัดเจนให้ภาคีที่รับการสนับสนุนโครงการจาก สสส.เร่งปรับแผนการทำงานเพื่อช่วยป้องกันและแก้ไขปัญหาโควิด-19 อย่างเต็มที่ ตัวอย่างที่เป็นรูปธรรมอันหนึ่ง คือ การสนับสนุนการจัดระเบียบตลาดสด ตลาดนัด ของเครือข่ายพัฒนาคุณภาพชีวิต เครือข่ายเยาวชนลดปัจจัยเสี่ยง โดยร่วมกับกรมอนามัย และกรุงเทพมหานคร ในรูปแบบของสื่อสปอตเสียงตามสาย ป้ายประชาสัมพันธ์ บอร์ด สติกเกอร์ ตลอดจนการสนับสนุนอ่างล้างมือเท้าเหยียบให้แก่สำนักงานเขต และตลาดต่างๆ ในพื้นที่กรุงเทพมหานคร นำร่องตลาดละ 1 ชิ้น โดยในส่วนของการผลิตอ่างล้างมือเท้าเหยียบนั้น ได้รับความร่วมมือจากเยาวชนศูนย์ฝึกฯ บ้านกาญจนาภิเษก และรุ่นพี่ที่ออกไปประกอบอาชีพแล้วจำนวนหนึ่ง ร่วมกันทำอ่างล้างมือเท้าเหยียบ ซึ่งปัจจุบันสามารถผลิตอ่างล้างมือนี้ได้มากกว่า 150 ชิ้นแล้ว ตั้งเป้าผลิตให้ได้ถึง 300 ชิ้น และกำลังทยอยส่งมอบให้กับสำนักงานเขตเพื่อส่งต่อไปยังตลาดในพื้นที่กำกับดูแล ซึ่งแต่ละตลาดสามารถนำโมเดลต้นแบบอ่างล้างมือนี้ไปดัดแปลง จัดทำเพิ่มเติมได้เองตามความเหมาะสมของพื้นที่ต่อไป
“เป็นเรื่องน่ายินดีที่โมเดลอ่างล้างมือเท้าเหยียบนี้มีหลายพื้นที่ได้นำไปประยุกต์ ดำเนินการผลิตและติดตั้งในตลาดนอกเหนือจากกรุงเทพมหานคร เช่น วิทยาลัยเทคนิคสิชล จังหวัดนครศรีธรรมราช วิทยาลัยเทคนิคพังงา จังหวัดพังงา เป็นต้น โดยได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดีกับตลาดในพื้นที่ ทำให้เด็กและเยาวชนได้แสดงออกในทางที่สร้างสรรค์ เข้ามามีส่วนร่วมป้องกันและแก้ไขปัญหาโควิด-19 เกิดความภาคภูมิใจ เห็นคุณค่าในสิ่งที่ทำ เช่นเดียวกับเยาวชนจากศูนย์ฝึกฯบ้านกาญจนาภิเษก และรุ่นพี่ที่เป็นกำลังสำคัญ ในการผลิตอ่างล้างมือเท้าเหยียบต้นแบบนี้” นางทิชากล่าว
