ไขทางออก “ตุ๊กตาลูกเทพ” ในวันที่หมดประโยชน์ ตกกระแส ช่วยบำบัดผู้ป่วยสมองเสื่อมได้

จิตแพทย์คาด “ตุ๊กตาลูกเทพ” มาไวไปไว ไขทางออกอนาคตในวันที่หมดประโยชน์ ตกกระแส ต้องถูกทิ้ง แนะนำมาใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ ช่วยบำบัดผู้ป่วยสมองเสื่อม เผยงานวิจัยต่างประเทศช่วยลดการใช้ยาจิตเวชจาก 92% เหลือ 28% ช่วยผู้ป่วยสงบขึ้น อารมณ์ดีขึ้น

วันนี้ (26 ม.ค.) นพ.วรตม์ โชติพิทยสุนนท์ จิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น กรมสุขภาพจิต กล่าวถึงกระแสตุ๊กตาลูกเทพ ว่า กระแสต่าง ๆ ในประเทศไทย มักจะมาไวไปไว เชื่อว่า สักวันหนึ่งตุ๊กตาลูกเทพก็คงจะเป็นเหมือนตุ๊กตาบลายท์ และเฟอร์บี้ ที่เป็นกระแสฮิตอยู่ช่วงหนึ่งแล้วก็หายไป อย่างไรก็ตาม ตุ๊กตาลูกเทพนั้นมีลักษณะเป็น “ตุ๊กตาเสมือนมนุษย์ (Reborn Doll)” วันหนึ่งเมื่อหมดประโยชน์จากการเอาไว้กราบไหว้บูชาแล้ว หากเอาไปโยนทิ้งก็น่าเสียดาย เพราะตุ๊กตาเสมือนมนุษย์เช่นนี้ ยังสามารถเอาไปทำประโยชน์อย่างอื่นได้อีกหลายอย่าง เช่น นำไปให้เด็กเล่นต่อ เพราะเด็ก ๆ ชอบเล่นตุ๊กตา เป็นต้น

นพ.วรตม์ กล่าวว่า ตุ๊กตาเสมือนมนุษย์สามารถนำมาใช้ประโยชน์ในทางการแพทย์ได้ด้วย เช่น กุมารแพทย์และจิตแพทย์ด้านเด็ก ที่ใช้ตุ๊กตาเป็นเครื่องมือสื่อสารกับเด็ก หรือสูตินรีแพทย์ นำตุ๊กตาเสมือนเด็กในการสอนคุณแม่มือใหม่ ซึ่งในสองส่วนนี้ส่วนใหญ่จะมีตุ๊กตาอยู่แล้ว จึงอาจไม่ต้องการลูกเทพเพิ่มเติม แต่ที่น่าสนใจ คือ การนำตุ๊กตาเสมือนมนุษย์นี้ช่วยบำบัดผู้ป่วยสมองเสื่อม ซึ่งเพิ่งมาบูมในแถบยุโรปช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมานี้ ทั้งนี้ อาการสมองเสื่อม (Dementia) เป็นการถดถอยทางสมองที่พบบ่อยมากในผู้สูงอายุ การรักษาประคับประคองนั้นมีหลากหลายวิธี ทั้งการใช้ยา และการบำบัดรูปแบบต่าง ๆ และหนึ่งในวิธีทางเลือกนั้น ก็คือ การบำบัดด้วยตุ๊กตาเสมือนมนุษย์ (Reborn doll therapy) ซึ่งในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา ตุ๊กตาเสมือนมนุษย์ถูกใช้อย่างแพร่หลายมากขึ้นใน care home ของประเทศอังกฤษ ซึ่งคล้าย ๆ กับบ้านพักคนชรา

“การบำบัดด้วยตุ๊กตาเสมือนมนุษย์นั้น ตั้งอยู่บนสมมติฐานที่ว่า ตุ๊กตาเสมือนมนุษย์จะช่วยกระตุ้นให้ผู้สูงวัยที่มีอาการสมองเสื่อมมีการสื่อสารมากขึ้นผ่านตุ๊กตาที่มีความซับซ้อนน้อยกว่า แม้งานวิจัยเกี่ยวกับการใช้ตุ๊กตาเสมือนมนุษย์ยังมีอยู่น้อย แต่เสียงตอบรับจาก care home จำนวนมากเป็นไปในเชิงบวก ยกตัวอย่าง รายงานจาก care home ใน Chesterfield ชี้ว่า การบำบัดด้วยตุ๊กตาเสมือนมนุษย์ช่วยลดการใช้ยาจิตเวชลงจาก 92% เหลือ 28% หรือ care home ใน Devon และ Manchester รายงานว่า ตุ๊กตาช่วยทำให้อารมณ์ของผู้ป่วยและครอบครัวดีขึ้นอย่างมาก นอกจากนี้ งานวิจัยยังพบว่า การบำบัดด้วยตุ๊กตาเสมือนมนุษย์ช่วยทำให้ผู้ป่วยสงบมากขึ้น ลดความกระสับกระส่าย และเพิ่มความสามารถในการสื่อสารให้มากขึ้นอีกด้วย โดยเชื่อว่าประโยชน์เหล่านี้เกิดจากการที่ผู้สูงวัยเหล่านั้นได้ย้อนความทรงจำไปถึงช่วงที่ตนเองยังทำหน้าที่เป็นพ่อแม่อยู่ และได้เป็นภาพสะท้อนกลับมาให้รู้สึกถึงคุณค่าและความหมายของชีวิตตน จึงอยากฝากว่า ท่านใดที่ไม่อยากเลี้ยงตุ๊กตาลูกเทพแล้ว อยากให้ลองมองหาคนสูงอายุแถวบ้านที่มีอาการสมองเสื่อม แล้วฝากให้ท่านช่วยดูแลต่อแทน” นพ.วรตม์ กล่าว

อนึ่ง ข้อมูลจากการสำรวจสุขภาวะผู้สูงอายุไทยปี 2556 โดยกรมอนามัย พบว่า ปัจจุบันมีผู้สูงอายุสมองเสื่อมกว่า 4 แสนคน และคาดว่าจะมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ตามจำนวนผู้สูงอายุที่เพิ่มขึ้น

ติดตาม Facebook Fanpage ของ “Quality of Life” ได้ที่