คนไทยมีปัญหาสุขภาพจิตมากถึง 13 ล้านคน ป่วยทางจิตกว่า 3 ล้านคน สธ.ชี้มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น เพราะเข้าสู่สังคมเมือง ห่วงเขตสุขภาพที่ 2 ไร้ รพ.จิตเวชเฉพาะทาง ทุ่มงบ 360 ล้านบาท สร้าง รพ.จิตเวช 1 แห่งที่พิษณุโลก เร่งจัดบริการดูแลรักษาและป้องกัน คาดเปิดบริการปี 2560
วันนี้ (6 มี.ค.) ที่โรงพยาบาลสุโขทัย นพ.ณรงค์ สหเมธาพัฒน์ ปลัดกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) กล่าวภายหลังลงพื้นที่ตรวจเยี่ยมเขตบริการสุขภาพที่ 2 ประกอบด้วย จ.พิษณุโลก สุโขทัย อุตรดิตถ์ เพชรบูรณ์ และตาก ว่า บริการผู้ป่วยโรคจิตเวชเป็นเรื่องใหญ่อีก 1 เรื่องในการจัดระบบบริการสุขภาพทุกเขต เพราะมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ จากการเกี่ยวข้องกับสภาพสังคม เศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม สารเสพติด โดยกรมสุขภาพจิตได้สำรวจช่วง 3 ปีมานี้ พบว่า ประชาชนไทยร้อยละ 20 หรือ 1 ใน 5 หรือประมาณ 13 ล้านคน ประสบปัญหาสุขภาพจิต เช่น เครียด วิตกกังวล และมีผู้ป่วยโรคทางจิตเวช 10 โรค เช่น โรคจิตเภท โรควิตกกังวล โรคซึมเศร้า เป็นต้น ขึ้นทะเบียนรักษาในโรงพยาบาลทั่วประเทศในปี 2554 รวมกว่า 3 ล้านราย
“คาดการณ์ว่า ปี 2570 ปัญหาสุขภาพจิตจะมีมากขึ้น เนื่องจากการเปลี่ยนเป็นสภาพสังคมเมืองมากขึ้น พื้นที่ที่เป็นเขตปริมณฑลจะเป็นเขตเมืองอย่างสมบูรณ์ ซึ่งสภาพความเป็นเมือง ประชาชนใช้ชีวิตต่างคนต่างอยู่ ทำให้สังคมไทยมีความเปราะบางขึ้น ความอบอุ่นเช่นสภาพของสังคมแบบชนบท หรือสังคมเกื้อกูลแบบเครือญาติ จะลดน้อยลงเรื่อยๆ” ปลัด สธ.กล่าว
นพ.ณรงค์ กล่าวว่า ขณะนี้ผู้ป่วยทางจิตประมาณ 1.09 ล้านราย รักษาที่โรงพยาบาลจิตเวช ซึ่งเป็นโรงพยาบาลเฉพาะทาง ทั่วประเทศมีแล้ว 17 แห่ง ครอบคลุม 11 เขต โดยเขตบริการสุขภาพที่ 2 ยังไม่มีโรงพยาบาลจิตเวช ปี 2557 สธ.จึงได้จัดสรรงบประมาณ 360 ล้านบาท ก่อสร้างโรงพยาบาลจิตเวชขนาด 200 เตียง ที่ อ.วังทอง จ.พิษณุโลก จะแล้วเสร็จและให้บริการสมบูรณ์แบบในปี 2560 ประชาชนที่ป่วย ไม่ต้องเดินทางไปรักษานอกเขต เช่น เชียงใหม่ ขอนแก่น นครสวรรค์ ซึ่งอยู่ห่างประมาณ 200-300 กิโลเมตร
ด้าน นพ.วชิระ เพ็งจันทร์ รองปลัด สธ.กล่าวว่า การพัฒนาบริการสุขภาพจิตของเขตบริการสุขภาพที่ 2 ขณะนี้ได้เปิดหอผู้ป่วยจิตเวชที่ รพ.อุตรดิตถ์ รพ.แม่สอด จ.ตาก รพ.สุโขทัย รพ.พุทธชินราช พิษณุโลก และได้ขยายการรักษาลงถึงโรงพยาบาลชุมชนทุกแห่ง โดยจัดทำมาตรฐานแนวทางรักษาโรคจิตเวชที่พบบ่อย 10 โรค เช่น โรคซึมเศร้า ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของการฆ่าตัวตาย โรคจิตเภท โรควิตกกังวล โรคความจำเสื่อม และใช้ยารักษาเหมือนกันทุกแห่ง รวมทั้งจัดระบบการรักษาผู้ป่วยโรคจิตทางไกลมีแพทย์เฉพาะทางให้คำปรึกษาแก่แพทย์ในโรงพยาบาลชุมชนทุกแห่ง ช่วยให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลต่อเนื่อง ส่งผลให้สามารถลดปัญหาการฆ่าตัวตายได้ร้อยละ 12 โดยลดจาก 279 ราย ในปี 2555 เหลือ 248 รายในปี 2556 อัตราการเข้าถึงบริการของผู้ป่วยดีขึ้น เช่น ผู้ป่วยโรคจิตเภท เข้าถึงบริการได้ร้อยละ 70 โรคซึมเศร้าเข้าถึงร้อยละ 51 เป็นต้น
นพ.วชิระ กล่าวว่า นอกจากนี้ ยังจัดนำร่องการพัฒนาการจัดบริการผู้ป่วยจิตเวชใน อ.กงไกรลาศ จ.สุโขทัย ซึ่งประชาชนร้อยละ 90 ทำอาชีพเกษตรกรรม โดย รพ.กงไกรลาศ ตรวจคัดกรองหาผู้ที่มีปัญหาสุขภาพจิต เพื่อดูแลรักษาฟื้นฟูเป็นเครือข่าย ร่วมกันระหว่างองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทุกตำบล อาสาสมัครในหมู่บ้าน ครอบครัวผู้ป่วย ภายหลังที่ผู้ป่วยออกจากโรงพยาบาลจิตเวชและกลับไปอยู่ที่บ้าน เพื่อให้ได้รับการรักษากินยาต่อเนื่อง ไม่ขาดยาจนอาการกำเริบ สามารถแก้ไขปัญหาการล่ามโซ่ผู้ป่วยจิตเวชที่มีอาการคลุ้มคลั่งเพราะขาดยา ซึ่งในพื้นที่มีประมาณ 15 ราย ได้สำเร็จ ขณะนี้ผู้ป่วยจิตเวชทุกรายใช้ชีวิตในสังคมได้ ไม่มีรายใดถูกญาติล่ามโซ่แม้แต่รายเดียว ประชาชนมีความเข้าใจวิธีการดูแลผู้ป่วยดีขึ้น ซึ่งจะใช้เป็นต้นแบบดำเนินการในพื้นที่อื่นๆ ต่อไป
วันนี้ (6 มี.ค.) ที่โรงพยาบาลสุโขทัย นพ.ณรงค์ สหเมธาพัฒน์ ปลัดกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) กล่าวภายหลังลงพื้นที่ตรวจเยี่ยมเขตบริการสุขภาพที่ 2 ประกอบด้วย จ.พิษณุโลก สุโขทัย อุตรดิตถ์ เพชรบูรณ์ และตาก ว่า บริการผู้ป่วยโรคจิตเวชเป็นเรื่องใหญ่อีก 1 เรื่องในการจัดระบบบริการสุขภาพทุกเขต เพราะมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ จากการเกี่ยวข้องกับสภาพสังคม เศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม สารเสพติด โดยกรมสุขภาพจิตได้สำรวจช่วง 3 ปีมานี้ พบว่า ประชาชนไทยร้อยละ 20 หรือ 1 ใน 5 หรือประมาณ 13 ล้านคน ประสบปัญหาสุขภาพจิต เช่น เครียด วิตกกังวล และมีผู้ป่วยโรคทางจิตเวช 10 โรค เช่น โรคจิตเภท โรควิตกกังวล โรคซึมเศร้า เป็นต้น ขึ้นทะเบียนรักษาในโรงพยาบาลทั่วประเทศในปี 2554 รวมกว่า 3 ล้านราย
“คาดการณ์ว่า ปี 2570 ปัญหาสุขภาพจิตจะมีมากขึ้น เนื่องจากการเปลี่ยนเป็นสภาพสังคมเมืองมากขึ้น พื้นที่ที่เป็นเขตปริมณฑลจะเป็นเขตเมืองอย่างสมบูรณ์ ซึ่งสภาพความเป็นเมือง ประชาชนใช้ชีวิตต่างคนต่างอยู่ ทำให้สังคมไทยมีความเปราะบางขึ้น ความอบอุ่นเช่นสภาพของสังคมแบบชนบท หรือสังคมเกื้อกูลแบบเครือญาติ จะลดน้อยลงเรื่อยๆ” ปลัด สธ.กล่าว
นพ.ณรงค์ กล่าวว่า ขณะนี้ผู้ป่วยทางจิตประมาณ 1.09 ล้านราย รักษาที่โรงพยาบาลจิตเวช ซึ่งเป็นโรงพยาบาลเฉพาะทาง ทั่วประเทศมีแล้ว 17 แห่ง ครอบคลุม 11 เขต โดยเขตบริการสุขภาพที่ 2 ยังไม่มีโรงพยาบาลจิตเวช ปี 2557 สธ.จึงได้จัดสรรงบประมาณ 360 ล้านบาท ก่อสร้างโรงพยาบาลจิตเวชขนาด 200 เตียง ที่ อ.วังทอง จ.พิษณุโลก จะแล้วเสร็จและให้บริการสมบูรณ์แบบในปี 2560 ประชาชนที่ป่วย ไม่ต้องเดินทางไปรักษานอกเขต เช่น เชียงใหม่ ขอนแก่น นครสวรรค์ ซึ่งอยู่ห่างประมาณ 200-300 กิโลเมตร
ด้าน นพ.วชิระ เพ็งจันทร์ รองปลัด สธ.กล่าวว่า การพัฒนาบริการสุขภาพจิตของเขตบริการสุขภาพที่ 2 ขณะนี้ได้เปิดหอผู้ป่วยจิตเวชที่ รพ.อุตรดิตถ์ รพ.แม่สอด จ.ตาก รพ.สุโขทัย รพ.พุทธชินราช พิษณุโลก และได้ขยายการรักษาลงถึงโรงพยาบาลชุมชนทุกแห่ง โดยจัดทำมาตรฐานแนวทางรักษาโรคจิตเวชที่พบบ่อย 10 โรค เช่น โรคซึมเศร้า ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของการฆ่าตัวตาย โรคจิตเภท โรควิตกกังวล โรคความจำเสื่อม และใช้ยารักษาเหมือนกันทุกแห่ง รวมทั้งจัดระบบการรักษาผู้ป่วยโรคจิตทางไกลมีแพทย์เฉพาะทางให้คำปรึกษาแก่แพทย์ในโรงพยาบาลชุมชนทุกแห่ง ช่วยให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลต่อเนื่อง ส่งผลให้สามารถลดปัญหาการฆ่าตัวตายได้ร้อยละ 12 โดยลดจาก 279 ราย ในปี 2555 เหลือ 248 รายในปี 2556 อัตราการเข้าถึงบริการของผู้ป่วยดีขึ้น เช่น ผู้ป่วยโรคจิตเภท เข้าถึงบริการได้ร้อยละ 70 โรคซึมเศร้าเข้าถึงร้อยละ 51 เป็นต้น
นพ.วชิระ กล่าวว่า นอกจากนี้ ยังจัดนำร่องการพัฒนาการจัดบริการผู้ป่วยจิตเวชใน อ.กงไกรลาศ จ.สุโขทัย ซึ่งประชาชนร้อยละ 90 ทำอาชีพเกษตรกรรม โดย รพ.กงไกรลาศ ตรวจคัดกรองหาผู้ที่มีปัญหาสุขภาพจิต เพื่อดูแลรักษาฟื้นฟูเป็นเครือข่าย ร่วมกันระหว่างองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทุกตำบล อาสาสมัครในหมู่บ้าน ครอบครัวผู้ป่วย ภายหลังที่ผู้ป่วยออกจากโรงพยาบาลจิตเวชและกลับไปอยู่ที่บ้าน เพื่อให้ได้รับการรักษากินยาต่อเนื่อง ไม่ขาดยาจนอาการกำเริบ สามารถแก้ไขปัญหาการล่ามโซ่ผู้ป่วยจิตเวชที่มีอาการคลุ้มคลั่งเพราะขาดยา ซึ่งในพื้นที่มีประมาณ 15 ราย ได้สำเร็จ ขณะนี้ผู้ป่วยจิตเวชทุกรายใช้ชีวิตในสังคมได้ ไม่มีรายใดถูกญาติล่ามโซ่แม้แต่รายเดียว ประชาชนมีความเข้าใจวิธีการดูแลผู้ป่วยดีขึ้น ซึ่งจะใช้เป็นต้นแบบดำเนินการในพื้นที่อื่นๆ ต่อไป
